Tarihte 18 Ekim
1851 - Moby Dick, ABD'de yayımlanmasından bir ay önce The Whale
(Balina) adıyla İngiltere'de yayımlandı.
Moby Dick (Beyaz Balina) , Amerikalı yazar Herman Melville'in
dünyaca ünlü romanıdır.
“Bana İsmail deyin” cümlesi ile başlayan roman, anlatıcı İsmail'in
ağzından Kaptan Ahab adlı roman kişisinin Moby Dick adlı balinanın
peşinde yaşadığı macerayı anlatır.
İlk kez Ekim 1851'de Londra'da Richard Bentley tarafından ve Kasım
1851'de New York Harper&Brothers Yayınevi tarafından
basılmıştır. Sonradan klasikleşen roman ilk yayımlandığı dönemde
ilgi görmemiş, sadece 3000 adet satılmıştı.Yirminci yüzyılda ün
kazandı, üzerine incelemeler yazıldı ve defalarca sinemaya
uyarlandı.
Simgesel okumalara açık bir kitap olan Moby Dick ile ilgili olarak;
Ahab ve Moby Dick arasındaki çatışmanın birey ile doğa, Ahab ve
gemi mürettebatı arasındaki çatışmanın birey ile toplum arasındaki
gerilimi yansıttğı; Ahab karakterinin 20. yüzyılın diktatörlerinin
habercisi olduğu; geminin Amerikan toplumunu, acımasız Ahab’ın ise
acımasız kapitalizmi ifade ettiği şeklinde okumalar
yapılmıştır.
Roman, Amerikan edebiyatının başyapıtı kabul eden eserlerin
üretildiği “Amerikan Rönesansı” diye adlandırılan dönemde
yazılmıştır. Aynı dönemde Nathaniel Hawthorne Kırmızı Leke (Scarlet
Letter) (1850), Harriet Beecher Stowe Tom Amca'nın Kulübesi (1852),
Walt Whitman Çimen Yaprakları 'nı(1855) yayımlamıştı. Kendi
denizcilik tecrübeleri ve denizlerde yaşanmış başka olaylardan
(1820'de Essex adlı bir Amerikan gemisinin bir balina tarafından
batırılması ve 1839'da Şili'de Mocha Dick adlı albino balinanın
öldürülüşü) esinlenerek bir balina avı öyküsü kurgulayan Melville,
kitap taslağını arkadaşı Nathaniel Hawthorne'a göstermiş ve onun
tavsiyeleri üzerine kitabı “hayatın anlamını keşfetme” üzerine
simgesel bir romana dönüştürmüştür.
rnDaha önce Typee ve Omooo adlı iki kitabı ilgi gören yazar,
başyapıtı olarak gördüğü bu kitabın yayımlandığında olumsuz
eleştiriler alması ve satmaması nedeniyle hayal kırıklığı
yaşamıştı.