Tarihte 18 Kasım
1976 - İspanya'da 37 yıllık Franco diktatörlüğünün ardından
demokrasinin kurulması kararı alındı.
Franco diktatörlüğü, 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşı'ndan
1975 yılında Francisco Franco'nun ölümüne kadar geçen dönemde
İspanya tarihini anlatır.
rnİç savaşın ardından kurulan Falanjizm esaslarına dayanan rejim
İspanyol milliyetçiliği, koyu Katoliklik inancı ve anti-komünizm
fikirlerine dayanmaktaydı. Askeri otoriter rejim parlamenter
demokrasi karşıtı olarak organik demokrasi rejiminin kurulduğunu
iddia edecektir. Franco diktatörlüğü II. Dünya Savaşı'nda nazizm ve
faşizmin yenilgisinin ardından rejimin dini yönüne ağırlık vererek
Falanj esaslarını törpülenmiştir. Soğuk Savaş döneminde diktatörlük
faşist yönlerini sadece simgesel olarak korumuş, uluslararası
alanda yalnızlığını kırmak için çeşitli girişimlerde bulunmuştur.
1960'lı yıllarda başa geçen teknokrat hükümetler bu yönde
girişimlerden sayılabilir.
rn1973 Petrol Krizi İspanya ekonomisini derinden etkilemiş,
büyümeyi durdurarak önemli bir krize sürüklemiştir. Bu dönemde
rejim içinde yasak olan ilk büyük çaplı işçi eylemleri ve grevleri
yaşanmıştır. Franco'nun iyice yaşlanması ve sağlığının giderek
bozulması ile gelecekteki kral Juan Carlos'un naibi görevini Amiral
Luis Carrero Blanco üstlenecektir. Blanco aynı yıl ETA tarafından
düzenlenen bombalı saldırıyla öldürülecektir. Başa geçen Carlos
Arias Navarro çürümekte olan rejimi reformlarla ayakta tutmaya
çalışsa da başarısız olacaktır. Batı Avrupa ülkelerinde çalışan
işçilerin gördükleri parlamenter demokrasi örnekleri ve halkın eski
baskıcı sistemi kabul etmeyişi artık iyice su yüzüne çıkmaya
başlar. Bu dönemde İspanyol denetimindeki Batı Sahra'daki Polisario
Cephesi bağımsızlık mücadelesini yoğunlaştırır. Baştan beri rejime
destek veren Katolik Kilisesi bile artık reformlardan yana tavır
almaktadır.rn
1974 yılı Temmuz ayında Franco hastalanır, bir süreliğine iyileşse
de yeniden hastalanır ve durumu ağırlaşır. 1975 yılı Ekim ayında
komaya girer ve yaşam destek ünitesine bağlı olarak hayatta
tutulur. 20 Kasım 1975 tarihinde 82 yaşında ölür.[6] Franco'nun
Valle de los Caídos anıt mezarına gömülmesine karar verilir.
Franco'nun ölmesiyle beraber Juan Carlos İspanya kralı olur.
Yetkisini ve otoritesini derhal demokrasiye dönmek için
kullanacaktır. İspanya'da demokrasiye geçiş süreci olarak bilinen
dönem 1978 yılında yeni anayasanın kabul edilmesiyle sürecek
Antonio Tejero darbe girişimine rağmen başarılı olacaktır.