Tarihte 18 Kasım

1990 - Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) toplandı; Paris Sözleşmesi imzalandı.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), "Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı" (AGİK) adı altında 1970'li yılların başında soğuk savaş koşullarındaki Avrupa’nın bölünmüşlüğüne son verilmesi, güvenlik ve istikrarın sağlanması ve katılan devletler arasında bu amaca yönelik işbirliğinin geliştirilmesi düşüncesiyle kurulmuş teşkilattır.

AGİT’in görevi Doğu ve Batı arasında çok taraflı bir müzakere ve diyalog forumu olarak belirlenmiştir. 1975’den 1990’a kadar AGİT, yeni yükümlülüklerin ele alındığı ve uygulamaların gözden geçirildiği bir dizi konferans ve toplantılar şeklinde devam etmiştir. 1990 yılında yapılan Paris Zirvesi soğuk savaş sonrası dönemde ortaya çıkan tehlikeleri karşılamayı amaçlayan bir kurumsallaşmanın başlangıcını işaret etmiştir.

Paris Şartı (tam adıyla Avrupa'nın Geleceği İçin Paris Şartı), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nın (AGİK) Paris'teki doruk toplantısında kabul edilen belgedir.

AGİK'in ilk doruk toplantısı olan 1975 Helsinki'de kabul edilen Helsinki Nihai Senedi esas olarak Avrupa'da güvenlik ağırlıklıydı. 1990'daki ikinci dorukta kabul edilen Paris Şartı tamamen insan haklarıyla ilgili oldu. Toplantıya katılan 34 ülkenin devlet ya da hükümet başkanlarının imzaladığı belge ile Avrupa'da insan hakları, demokrasi, hukuk devleti ve barışa dayalı yeni bir dönemin başladığı ilan edilmiş ve onaylanmıştır.

rn“Avrupa'da çatışma ve bölünme dönemi sona ermiştir. İlişkiler bundan böyle saygı ve işbirliği temeline dayanacaktır,” sözleriyle başlayan Paris Şartı'nda insan hakları, demokrasi ve hukuk devleti ilkeleri en önemli yeri tutmaktadır. Belgede ayrıca, “ekonomik özgürlük, sosyal adalet ve çevre sorunları konusunda sorumlu bir yaklaşımın insanlığın refahı için vazgeçilmez olduğu” vurgulanmıştır. Belgenin “Yeni Bir Demokrasi, Barış ve Birlik Dönemi” ve “Geleceğe Yönelik Tasarılar” adını taşıyan iki bölümünde, “insan hakları, demokrasi ve hukuk devleti”, “ekonomik özgürlükler ve sorumluluklar”, “üye devletler arasında dostça ilişkiler”, “güvenlik”, “birlik”, “insani boyut”, “ekonomik işbirliği” gibi konulardaki ilkeler dile getirilmiş, bu ilkelerin yaşama geçirilmesi için belli mekanizmaların oluşturulması öngörülmüştür. Azınlık haklarının güvence altına alınması, terörizmin ortadan kaldırılması, göçmen işçilerin ekonomik, sosyal ve kültürel haklarının korunması, Akdeniz bölgesinde barışın sağlanması gibi konuların da yer aldığı belgede, pazar ekonomisi AGİK üyesi ülkeler için ortak bir değer haline getirilmiştir.