Tarihte 22 Ekim
1919 - Amasya Protokolü imzalandı.
Amasya Protokolü veya Amasya Görüşmeleri, İstanbul Hükümeti ile
Heyet-i Temsiliye arasında 22 Ekim 1919'da yapılan protokoldür.
rnMustafa Kemal Paşa, Rauf Orbay ve Bekir Sami Beylerle birlikte 18
Ekim 1919'da Amasya'ya gelerek Salih Paşa ile 20 Ekim'de
görüşmelere başladılar ve Sivas Kongresi'nce kabul edilen esaslar
üzerinde görüşmeler başladı. Sivas Kongresi'nce kabul edilmiş
bulunan esaslar üzerinde görüşmeler 22 Ekim'e kadar sürdü ve
taraflar şu esaslar üzerinde anlaştılar:
rnTürk illerinin düşmana şu veya bu suretle terk olunmaması, hiçbir
himaye ve manda kabul edilmemesi, Türk vatanının bütünlüğünün ve
bağımsızlığının korunmasırnMüslüman olmayan topluluklara Türk
memleketlerinin siyasi egemenlik ve sosyal dengesini bozacak
biçimde ayrıcalıklar verilmemesi
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin hukuki bir kurul
olmak üzere İstanbul Hükümeti tarafından tanınması
İtilaf Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında barışın kurulması
için toplanacak konferansa Heyet-i Temsiliye tarafından da uygun
görülen kimselerin gönderilmesi
Osmanlı Meclis-i Mebusan'nın İstanbul'da toplanmasının güvenlik
bakımından uygun olmadığı
Son madde, yani meclisin İstanbul dışında toplanacağı hükmü,
anayasaya aykırı olacağı gerekçesiyle İstanbul Hükümeti tarafından
kabul edilmedi. Mustafa Kemal Paşa da ısrar etmedi.rn
Amasya'da varılan anlaşma ile İstanbul Hükümeti Temsil Heyeti'ni
resmen tanımış oluyordu.
Sonuç ve Önemi
Osmanlı Yönetimi İstanbul'da toplanması şartıyla Mebusan
Meclisi'nin açılmasını kabul etti.
Temsil Kurulu rızasını almadan barış görüşmesine gitmeme kararını
reddetti.
İstanbul, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni ve Temsil
kurulunu tanıdı.
Anadolu hareketi İstanbul hükümetine karşı siyasal bir başarı
kazandı.
İstanbul, Atatürk'ün deyimiyle Anadolu'ya tabi olmak zorunda
kaldı.
İstanbul Hükümeti Temsil Heyetini tanımak istemedi.