Tarihte 23 Ekim
1956 - Macaristan'da Sovyet egemenliğine karşı ayaklanma
başladı.
Bütün ülkeye yayılan gösterilerde, isyancılar Sovyet birliklerinin
çekilmesini istediler.rnMacaristan'da ekonomik hayattan şikayet
eden halk Stalin'in ölümü ve Doğu Almanya'daki ayaklanmanın etkisi
ile kıpırdanmaya başlamıştı Hatta bazı fabrikalarda işçi eylemleri
başladı. Bu duruma müdahale eden SSCB mevcut başbakana görevden el
çektirdi ve halka yakınlığı ile bilinen İmre Nagy başbakanlığa
getirildi.rnİmre Nagy başbakan olur olmaz halkı rahatlatacak
uygulamalara öncelik verdi. İmre Nagy komünizmin sert
uygulamalarından uzaklaşırken halkın sevgisini kazanıyordu ancak
SSCB'nin rahatsızlığı giderek artıyordu. Komünizme aykırı
davranmakla suçlanan İmre Nagy 1955 yılında hem başbakanlıktan
alındı hem de Komünist Partisi Merkez Üyeliğinden çıkarıldı. Bu
durum halkın tepkisine yol açtı.
Ülkede her geçen gün İmre Nagy'ye aydınların, öğrencilerin ve
halkın ilgisi ve desteği artıyordu. Hatta bu olay ile başlayan
özgürlükçü akım genç aydınlar tarafından kurulan Petöfi Kulübü
tarafından yönetiliyor ve yönlendiriliyordu. Polonya'daki Poznan
ayaklanmasının Macaristan'a sıçramasından endişelenen SSCB yeni bir
yumuşama dönemi başlatmak istedi. Fakat artık çok geç
kalınmıştı.
Polonya ayaklanmasından cesaret alan Macarlar 23 Ekim 1956'da
harekete geçtiler. Aynı gün Budapeşte'de 200 bin kişilik bir
gösteri başladı. Göstericiler SSCB baskısı ile görevden alınan eski
başbakan İmre Nagy'nin evinin önüne geldiler. Kendilerine
''yoldaşlar'' diye hitap eden Nagy'ye ''Biz yoldaş değiliz''diye
haykırdılar. Hatta halk ellerindeki bayraklardaki orak çekiç
sembollerini bile keserek çıkarmışlardı.rnGece radyo binasına
ilerleyen göstericilerin üzerine ateş açıldı. Buna rağmen
vazgeçmeyen halk Stalin'in dev heykelini yıkıp parçaladı.
Ayaklanmalar Macaristan'ın diğer bölgelerine de sıçradı. Tekrar
başbakanlığa getirilen Nagy halkı yatıştırmaya çalışırken 24 Ekimde
SSCB tankları Budapeşte'ye girdi. SSCB kararlı idi doğu blokun da
çatlak istemiyordu. SSCB önceleri ayaklanmaya doğrudan müdahale
etmedi ve uyarılarla ortamı kontrol altına almaya çalıştı.
SSCB'nin uyarılarına rağmen Macarlar kararlarından
vazgeçmiyorlardı. İmre Nagy Macaristan'ın Varşova Paktından
ayrıldığını ve tarafsız ülke olduğunu ilan etti. Ancak SSCB
tarafından tutuklandı ve bir daha kendisinden haber alınamadı. Aynı
gün yüzlerce SSCB tankı Macar Milli Ayaklanmasının sonunu getirecek
olan kanlı müdahalesine başlamıştı.rn