Tarihte 26 Eylül
26 Eylül 1930 - Adana'da Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
Ahali Cumhuriyet Fırkası, Abdülkadir Kemali Öğütçü tarafından
Adana'da kurulan ve 29 Eylül 1930 - 21 Aralık 1931 tarihleri
arasında faaliyet gösteren siyasi partidir.
Abdülkadir Kemali Bey, 1924 yılında kurma girişiminde bulunduğu
“Müdafaa-i Umumiye Fırkası”'nı 1930 yılındaki çok partili sisteme
geçiş denemesi sırasında “Ahali Cumhuriyet” ismiyle kurmayı
başardı. Genel Başkanlığını Abdülkadir Kemali Bey’in üstlendiği
fırkanın diğer kurucuları Ali Vehbi, Bekir Sıtkı, Mustafa Ziya,
Çiftçi Hasan, Yedek subay Ali Bey idi.
Bazı Güneydoğu illerinde zayıf biçimde örgütlenen fırka
kuruluşundan sonra sadece Arif Oruç’un çıkardığı Yarın gazetesi
tarafından olumlu karşılandı. Daha önce çıkardığı Toksöz Gazetesi
'ni yeniden çıkarmak isteyen Abdülkadir Ali Bey, izin alamayınca
Ahali Gazetesi’ni partinin yayın organı olarak kullandı.
Parti programında ordunun erzakını kendisinin temin etmesi,
demiryolu dahil bütün inşaatın durdurulması savunulmuş, elli sene
boyunca telif eserlerin yasaklanıp hep tercüme yapılması ve iptidaî
mekteplerin hep leylî olması vurgulanmıştır.
Tam hazır olmadan 1930 belediye seçimlerine giren fırka, başarılı
olamadı. 21 Aralık 1930‟da Bakanlar Kurulu kararıyla “idare heyeti
gösteremediği” gerekçesiyle kapatıldı.[4] Başbakanlığın hakkında
kovuşturma açılmasını istemesi üzerine Abdülkadir Kemali Bey,
İstiklal Mahkemeleri'nde yargılanmamak için 24 Aralık 1930'da
(Menemen Olayı’nın ertesi günü) Suriye'ye kaçtı.