Tarihte 26 Eylül
26 Eylül 1932 - Türk Dil Kurultayı toplandı. Dil Bayramı ilk kez
kutlandı.
Türk Dil Kurumu, Türk Dili Tetkik Cemiyeti adıyla 12 Temmuz 1932'de
Atatürk'ün talimatıyla kurulmuştur. Cemiyetin kurucuları, hepsi de
milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Sâmih Rif'at,
Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri'dir. Kurumun ilk başkanı
Sâmih Rif'at'tır. Türk Dili Tetkik Cemiyetinin amacı, "Türk dilinin
öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü
dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek" olarak
tespit edilmiştir.
Kurulan cemiyet bu amacını Türk dilini tetkik ve elde edilen
neticeleri neşir ve tamim ederek gerçekleştirecektir. Bu amaca
ulaşmak için de şu yol takip edilecektir: 1. Toplanıp ilmî
müzakerelerde bulunmak; 2. Türk dilini kendi meşelerine, tekâmülüne
ve ihtiyaçlarına göre tespit ve tedvin etmek; 3. Türk dilini
tetkike yarayacak vesaik ve malzemeyi elde etmek, eski kitaplardan
ve memleketin her mıntıkasındaki halk dilinden derlemeler yapmak ve
yaptırımak; 4. Cemiyet mesaisinin semerelerini her türlü yollarda
neşre çalışmak.rnrnAtatürk'ün sağlığında, 1932, 1934 ve 1936
yıllarında yapılan üç kurultayda hem Kurumun yönetim organları
seçilmiş, hem dil siyaseti belirlenmiş, hem de ilmî bildiriler
sunulup tartışılmıştır. 26 Eylül-5 Ekim 1932 tarihleri arasında
Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda
Kurumun "Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme,
Lenguistik-Filoloji, Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde
çalışmalarını sürdürmesi kabul edilmiştir. Sonraki kurultaylarda bu
kollardan bazıları ayrılmış, bazıları tekrar birleştirilmiş; fakat
ana çatı değiştirilmemiştir. 1934'te yapılan kurultayda Cemiyetin
adı, Türk Dili Araştırma Kurumu; 1936'daki kurultayda ise Türk Dil
Kurumu olmuştur.rnrn