Tarihte 5 Aralık
1920 - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu;
Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.
rnMondros Mütarekesi’nden sonra ülkenin düşman güçleri tarafından
işgaline karşı tepkisizlik ve sabır öğütleyen İstanbul Hükümeti’nin
uysal tutumuna karşı, yurdun birçok yöresinde kurulan Reddi İlhak
ve Müdafaai Hukuk gibi adlar alan direnme örgütleri, 4 Eylül 1919′
da toplanan Sivas Kongresi‘nde alman bir kararla birleştirilerek 7
Eylül 1919’ da bu adla tek bir örgüt oluşturdu. 23 Temmuz 1919’da
toplanan Erzurum Kongresi‘nde Müdafaai Hukuk hareketi resmen ilan
edildi ve ilkeleri kararlaştırılarak Mustafa Kemal Paşa’nın
başkanlığında 9 kişilik bir Heyet-i Temsiliye seçerek dağıldı. Bu
kuruluş çalışmalarını, örgütlenmesini özellikle Doğu Anadolu
illerine yaymak ve Sivas’ta bir kongre toplamak amaçlarında
yoğunlaştırdı. Sonuçta siyasal tarihimizin en önemli olaylarından
biri olan Sivas Kongresi 4 Eylül 1919’da toplandı. Sivas Kongresi,
Erzurum Kongresi‘nde alınan kararları kabul ederek yurdun çeşitli
yerlerinde türlü adlarla örgütlendi; yerel kuruluşları, Anadolu ve
Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirerek öteki
illerdeki yerel kuruluşları bu cemiyetin birer şubesi saydı.
Cemiyetin en büyük organı kongreydi. Ancak kongre toplantı halinde
bulunmadığı zaman, cemiyet adına hareket etmesi için, dağılmadan
önce; Mustafa Kemal Paşa; eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf (Orbay),
3. Kolordu Komutanlığı ve askerlikten emekli Refet (Bele), Erzurum
eski milletvekili Raif (Dinç), Trabzon eski milletvekili Eyüpzade
İzzet, Trabzon eski milletvekili Servet, Erzincan Nakşibendi Şeyhi
Hacı Fevzi, Beyrut eski valisi Bekir Sami, Bitlis eski milletvekili
Sadullah (Eren), Mutki Aşiret Reisi Hacı Musa, emekli Kurmay Albay
Vasıf (Kara Vasıf, Çınar), Bitlis eski valisi Mazhar Müfit (Kansu),
Ankara eski milletvekili Ömer Mümtaz, Hüsrev Sami (Kızıldoğan),
Niğdeli Ratipzade Mustafa, eski mutasarrıflardan Hakkı Behiç’ten
(Bayiç) oluşan bir Heyeti Temsiliye seçti. Heyeti Temsiliye cemiyet
adına hareket edecekti.rnAnadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti
Temsil Heyeti, 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin
toplanıp ülke yönetimini üstlenmesine kadar görev başında kaldı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi ilk toplantısında bir hükümet
oluşturulmasını zorunlu saydı ve TBMM’nin üstünde bir güç
bulunmadığı düşüncesini benimsedi, başkanlığa Mustafa Kemal’i
seçti. Genellikle ulusal ideolojiyi benimsemiş aydın sivil ve
askerler yanında din adamları, aşiret reisleri, şeyhler, büyük
toprak sahipleri ve tüccarları içine alan eşrafın birlikte
oluşturdukları Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti böylece
ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin temeli oldu ve etkinliğini
korudu.