Tarihte 7 Ekim
7 Ekim 2015 - Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel Kimya Ödülünü kazanan
ilk Türk oldu.rn
Aziz Sancar, (d. 8 Eylül 1946, Savur), Türk akademisyen,
biyokimyager, moleküler biyolog ve bilim insanı.
1997 yılından beri Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Karolina
Üniversitesi, Chapel Hill'de Biyokimya ve Biyofizik Bölümü'nde
Sarah Graham Kenan Profesörü olarak görev yapmaktadır.ABD Ulusal
Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk ABD'li Türk olarak tanınır.
Hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik
bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015
Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.
Aziz Sancar’ın geliştirip ismini koyduğu “maxicell” tekniği ile
buluşunu yapıp ismini koyduğu “excinuclease/excision nuclease”
enzimi terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü'ne
girmiştir.
Sancar, DNA'nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı
ABD'li Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte 2015
Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Bu üç araştırmacı 30 yıldan
uzun süre birbirlerinden bağımsız olarak ve büyük oranda bakteri
hücrelerinde çalışmaktadır.Sancar nükleotid kesim onarımı alanında
buluşlar yapmış, Tomas Lindahl ve Paul Modrich ise diğer DNA
onarımı mekanizmaları olan bazı kesim onarımı ve yanlış eşleşme
onarımını keşfetmişlerdir. Aydınlattıkları temel mekanizmalar daha
sonra insanlar dahil olmak üzere kompleks organizmalarda da
gösterilmiştir. Örneğin, nükleotid kesim onarımı bozuklukları ile
deri kanserleri arasında doğrudan nedensel ilişki bulunmuştur.
Sancar’a, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından verilen
Nobel Kimya Ödülü Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta
düzenlenen törende verildi. Ödül, İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf
tarafından takdim edildi. Sancar “beni ödüle götüren Atatürk’ün ve
Türkiye Cumhuriyetinin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla bu
ödülün sahibi Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden
Anıtkabir Müzesi'dir” diyerek Nobel Ödülü ile madalya ve
sertifikasını Anıtkabir'e teslim etmiştir. Ödül, Anıtkabir'deki
Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi'nde kendisine ayrılan özel alanda
sergilenmektedir.