Karbonhidratlar nedir? Karbonhidratlar hangi besinlerde bulunur? Neye yarar?
Karbonhidratlar vücudumuzun enerji ihtiyacını karşılayan en temel besin maddesidir. Dengeli bir beslenmede günlük enerji ihtiyacının ortalama %55-65’i karbonhidratlardan karşılanır. Yeterli düzeyde karbonhidrat tüketilmediği taktirde vücut enerji ihtiyacını yağlar ve proteinlerden karşılar ve bu durum vücudun çalışma düzenini bozar. Peki karbonhidratlar hakkında neler biliyoruz karbonhidratlar nedir, hangi besinlerde bulunur?Neye yarar ?Karbondihrat diyeti nedir?
Karbonhidratlar nedir?
Karbonhidratlar bütün canlı hücrelerde bulunur. Doğada genellikle büyük moleküller halindedir. Vücuda alınan bu büyük moleküllerin hücrelere iletilmesi için canlı tarafından sindirilmesi ve uygun molekül büyüklüğüne kadar parçalanması gerekir.
Karbonhidratlar, temel görevi vücudun enerji ihtiyacını karşılamak olan; karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerin genel adıdır. Yeterli düzeyde tüketilmediği durumlarda vücutta yapım ve onarımda kullanılan proteinlerden enerji elde edilir.
Vücut enerji için yağları kullanmak zorunda kaldığında ise yağlar çok fazla enerji verdiğinden yağların kullanımı sonucunda vücut asiditesi artar ve keton cisimciği dediğimiz zararlı maddeler oluşur. Bu da kalp ve böbrekte sorunlara yol açar.
Karbonhidratlar nedir dendiğinde önemli diğer bir konu da; karbonhidrat sinir dokusu için de gereklidir ve beynin tek enerji kaynağıdır.
Bazı karbonhidratlar sindirim için gerekli olan bağırsaklarda bulunan sağlıklı bakterilerin oluşumunda yer alır.
Karbonhidrat eksikliğinde sindirim sistemi problemleri görülür. Karbonhidratların çoğu iyi birer lif kaynağıdır. Lifler ise vücudumuzu kalp hastalıklarından, kanserden, diyabetten ve sindirim problemlerinden korur.
Karbonhidratlar nelerdir? Hangi çeşitleri var?
Karbonhidratlar yapılarına göre üç gruba ayrılır:Monosakkaritler: (glikoz, früktoz, galaktoz) yapı olarak en basit karbonhidratlardır.
Disakkatitler: iki monosakkaritin bağlanması ile oluşurlar. İnsan ve hayvanların yedikleri disakkaritler, sindirim sisteminde monosakkaritlerine ayrılarak kullanılır. Canlılarda en çok bulunan disakkaritler; maltoz (arpa şekeri), sakkaroz (çay şekeri), laktozdur (süt şekeri).
Polisakkaritler: ise çok sayıda monosakkaritin bir araya gelmesi ve dehidrasyonu ile oluşmuş büyük moleküllü karbonhidratlardır. Nişasta ve selüloz bitkilerde bulunan polisakkaritler, glikojen ise hayvanlarda bulunan polisakkarittir.
Karbonhidrat eksikliğinde neler olur?
Beslenmede yeteri kadar karbonhidrat tüketilmediği durumlarda; öncelikle B vitaminleri, bazı aminoasitler ve lif eksikliği görülür. Bunun yanında halsizlik ,yorgunluk, depresyon, unutkanlık, sinir sistemi bozuklukları, sindirim sistemi rahatsızlıkları, proteinin vücut tarafından kullanılamaması sonucu yapım ve onarımda azalma, yetersiz lif alımından ötürü uzun vadede kanser ve kalp hastalıkları görülebilir.