Tarihte bugün : 30 Kasım'da neler oldu?

Tarihte bugün 30 Kasım günü neler oldu? İşte tarihe yön veren olaylar, doğumlar, ölümler ve Mustafa Kemal Atatürk Kronolojisi..

1853 - Sinop Baskını: Kırım Savaşının önemli çarpışmalarından biri olan baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi.

Dünya deniz savaşları tarihinde yelkenli ahşap gemilerin rol aldığı son çarpışma ve gülle yerine patlayıcı mermilerin (humbara) kullanıldığı ilk çarpışma olarak Sinop Baskını'nın özel bir yeri vardır.

Nedenleri

Osmanlı ve Rus orduları bir süredir Kırım Savaşı'nın Kafkas cephesinde çarpışıyorlardı. Kafkaslardaki Osmanlı güçlerinin ikmal yolu Trabzon ve Batum limanlarıydı. Deniz yolunu korumak amacıyla Patrona Osman Paşa (Oramiral) komutasında Sinop'ta bir filotilla üslenmişti.

Gelişimi

Ana üssü Sivastopol olan Rus Karadeniz donanmasının başında Amiral Nahimov vardı. Sivastopol Sinop'a sadece 180 deniz mili uzaklıktadır. Sürpriz bir baskında filotillanın 280 deniz mili uzaktaki İstanbul'dan yardım alamayacağını hesaplayan Nahimov, 30 Kasım 1853 Cuma günü ateş gücü çok üstün gemilerle ve sis altında tam bir baskın etkisi ile Sinop limanına girdi. Rus filosu 7 saffı harp gemisi (612 top), 2 yelkenli korvet (98 top) ve 3 buharlıdan (12 top) oluşuyordu. Kale toplarının hazırlıksız, Osmanlı bahriyelilerinin eğitimsiz olması gibi faktörler de Rusların lehindeydi. Rus gemileri limanda demirli Osmanlı gemilerinin karşısına dizilerek patlayıcı mermi atan toplarla saldırıya geçtiler.

Günün sonunda 7 yelkenli fırkateyn, 3 yelkenli korvet ve 2 buharlı vapurdan oluşan Osmanlı filotillasının tümü imha oldu. Yanan gemilerde bulunan ve denize dökülen 4.000'in üzerinde asker hayatını kaybetti. (Başka bir kaynak ise bu sayıyı 2.700 şehit, 556 ağır yaralı ve 150 esir olarak veriyor) Patrona Osman Paşa esir düştü, yardımcısı Riyale (Tümamiral) Bozcaadalı Hüseyin Paşa ise hayatını kaybetti.

1909 - Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.

1919 - Fransa'daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.

1925 - Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

“Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması”, 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edilip 13 Aralık 1925 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı kanun ile uygulamaya konmuş bir Atatürk Devrimi’dir.

Konya milletvekili Refik Bey (Koraltan) ve beş arkadaşının önerisiyle meclise sunulup kabul edilen Tekke ve Zaviyeler ile Türbelerin Seddine ve Türbedarlar ile Bazı Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun; bütün tarikatlarla birlikte şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük, gaipten haber vermek ve murada kavuşturmak amacıyla muskacılık gibi, eylem, unvan ve sıfatların kullanılmasını, bunlara ait hizmetlerin yapılmasını ve bu unvanlarla ilgili elbise giyilmesini de yasaklamıştır. Ayrıca yasa ile Türkiye Cumhuriyeti içinde padişahlara ait ya da bir tarikata çıkar sağlamaya yönelik tüm türbeler kapatılmış, türbedarlıklar kaldırılmıştır. Yasaya aykırı davrananlara para ve hapis cezası getirilmiştir.

Yasa, 1982 anayasasında "İnkılap kanunları" (anayasanın 174. maddesine göre anayasaya aykırılığı iddia edilip iptal edilemeyecek kanun) arasında kabul edilerek koruma altına alınmıştır.

1925 - Selahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.

1925 - TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara Hakimiyet Milletindir yazısı asıldı.

Anayasada belirtilen ''Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir'' hükmünün özünü oluşturan ''Hakimiyet milletindir'' yazılı levha, 30 Kasım 1925'te Büyük Millet Meclisi kürsüsünün arkasına asıldı.

''Hakimiyet milletindir'' yazılı levhanın asıldığı İkinci Meclis binası, 1923 yılında mimar Vedat Tek (1873-1942) tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli olarak tasarlanarak inşa edildi. Bina, birtakım değişikliklerden sonra II. TBMM binası olarak 18 Ekim 1924'te hizmete açıldı. 29 Ekim 1924'te Cumhuriyetin yıl dönümü kutlanan ikinci binada, 31 Ekim 1924'te ilk oturum yapıldı.

II. TBMM binası, işlevini 27 Mayıs 1960 tarihine kadar 36 yıl boyunca sürdürdü. Bugünkü TBMM binası 6 Ocak 1961'de hizmete girdikten sonra ise Merkezi Antlaşma Örgütüne (CENTO) ayrıldı. 1961-1979 yıllarında CENTO Genel Merkezi olarak kullanılan bina, Ekim 1981'de Cumhuriyet Müzesi olarak ziyarete açıldı.

Millet Meclisinin 23 Nisan 1920'de açılmasıyla ''egemenlik'' milletin eline geçti. 20 Ocak 1921'de kabul edilen ''Teşkilatı Esasiye Kanunu''nun ilk maddesini, ''Hakimiyet bilakaydüşart milletindir'' oluşturdu. 1924 tarihli Teşkilatı Esasiye Kanunu'nda ise ''egemenlik'' esası, üçüncü maddede, ''Hakimiyet bilakaydüşart milletindir'' olarak belirtildi. Bu kanunun Türkçeleştirilmesini sağlayan 10 Ocak 1945 tarihli 4695 kanun sayılı Anayasa'da üçüncü maddede yer alan hükümle ''Hakimiyet bilakaydüşart milletindir'' ibaresi, ''Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" olarak değiştirildi.

1961 Anayasası'nda bu kavram, düzenlemenin ''Egemenlik'' başlığı altındaki 4. maddesinde ''Egemenlik kayıtsız şartsız Türk milletinindir''; 1982 Anayasası'nda ise ''Egemenlik'' başlıklı 6. maddesinde ''Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir'' şeklinde yer aldı.

1930 - Paris'teki bir film şirketinin düzenlediği uluslararası ses yarışmasının Türkiye bölümü, Cumhuriyet gazetesince gerçekleştirildi. Yarışmaya katılan 38 kişiden Hudadat Şakir Hanım, 20 Jüri üyesinden 16'sının oyuyla Türkiye Ses Kraliçesi seçildi.

1931 - İktisadi Buhran Vergisi Kanunu kabul edildi.

1939 - Macar Devrimi'nin önderi Bela Kun, Ukrayna'da kurşuna dizildi.

Béla Kun Yahudi kökenli bir aileden geliyordu. 1906 yılında soyadını Macarca biçimi olan "Kun" şeklinde değiştirdi. Klausenburg Üniversitesi'nde eğitim gördü ve üniversitede sosyalistlerle ilişkiye geçti. 1914'te Budapeşte'ye gitti ve burada sosyalist bir gazete yayınlamaya başladı. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ordusunda görev yaptı ve 1916'da Ruslar tarafından esir alındı. Esirliği sırasında bulunduğu Rusya'da Bolşevikler'in taraftarı oldu.

Ekim Devrimi'nden sonra serbest kaldı. 1918 Aralık ayında oradaki komünist devrime katılmak üzere Macaristan'a gitti. Mihály Károlyi hükümeti tarafından tutuklandı, ancak savaşı izleyen işçi ayaklanmaları sonrasında 21 Mart 1919'da serbest bırakıldı. Macar Sovyet Devrimi'ne katıldı ve sosyalist ve komünistlerden oluşan hükümette yönetici görevi aldı. Bu hükümet bankaları, büyük tarım ve sanayi işletmelerini devletleştirdiğini duyurdu. Devrimi Slovakya'ya yayma çabasındaki Macar Kızıl Ordusu'nun İtilaf Devletleri tarafından durdurulması ve sonrasında Çek ve Romen birliklerinin müdahalesi sonucu devrim yenildi ve Kun'un yönetimindeki hükümet 1 Ağustos 1919'da düştü.

Kun önce Avusturya'ya, sonra da Sovyetler Birliği'ne kaçtı. Orada Komintern çalışmalarında aktif görevler aldı. 1921 yılında Almanya'daki başarısız Mart Ayaklanmalarına katıldı. 1928'de tekrar Viyana'ya döndü ve Macaristan'da yeni bir devrimci örgütlenme yaratmaya çalıştı.

Sovyetler Birliği'ne döndükten sonra Troçkist olmakla suçlandı ve 1939 yılında idam edildi.

1948 - Almanya Komünist Partisi, Berlin'in Sovyetler Birliği'ne ait bölümünde şehir hükümeti oluşturdu.

1952 - ABD'nin çift projektör kullanılan ilk 3-Boyutlu renkli filmi Bwana Devil ABD'de ilk kez gösterildi.

1954 - ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası'nda patlattı.

ABD, 1952'de atom bombasından çok daha etkili ve yıkıcı bir silah olan hidrojen bombasını geliştirdi. İlk hidrojen bombası 1954 yılında Büyük Okyanus’taki Marshall Adaları’na atılarak ABD tarafından denenmiştir. Atılan bomba Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarının yaklaşık 1.000 katı gücündedir.

Sovyetler 30 Ekim 1961 tarihinde, saatler Greenwich saati ile 8:30'u gösterirken Novaya Zemlya'da Tsar Bombalakaplı 57 megatonluk bir hidrojen bombası denemesinde bulunmuştur. Bu bomba Hiroşima'ya atılan atom bombasından yaklaşık 3.800 kat daha güçlüdür. Oluşturduğu alev topu 965 km (599.624 mil) öteden gözlenebilmiştir.

1958 - Fransız Ekvatoral Afrikası içinde yaralan, Çad, Orta Kongo (şimdiki Kongo Cumhuriyeti), Gabon, Orta Afrika Cumhuriyeti, Eylül 1958'te yapılan referandumda, Fransız Topluluğu içinde özerk olmak yönünde oy kullanmaları sonucunda federasyon dağıldı. Geçici Orta Afrika Cumhuriyetleri Birliği'ni oluşturan bu ülkeler, Ağustos 1960'da bağımsız oldular.

Fransız Ekvatoral Afrikası, 1910 yılında Gabon, Orta Kongo (şimdiki Kongo Cumhuriyeti), Oubangui-Chari (şimdiki Orta Afrika Cumhuriyeti) ve Çad toprakları üzerinde kurulmuştur. 1910 yılında kurulmasına rağmen 1920 yılına kadar müstakillik kazanamamıştır. Federasyonun yöneticisi olan Vali, başkent Brazavil'de kalmış ve federasyona bağlı ülkelerde birer vekil bulundurulmuştur.

Fransa, 1911 yılında Agadir Krizi'nin sonucunda Alman Kamerunu'na topraklarının bir kısmını vermiştir. Almanya'nın I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinin ardından bu topraklar geri alınmıştır. Fakat bir Milletler Cemiyeti mandası olan Kamerun, yeniden Fransız Ekvatoral Afrikası topraklarına dahil edilememiştir.

II. Dünya Savaşı sırasında Ağustos 1940'da, 16 Haziran 1940 ile 12 Kasım 1940 tarihleri arası Vichy Fransası kontrolünde olan Gabon dışında federasyon Félix Éboué yönetimi altındaki Özgür Fransa Kuvvetleri'nin kontrolü altına girmiş ve onların faaliyetlerinin Afrika'daki merkezi olmuştur.

Dördüncü Cumhuriyet zamanında federasyon Fransa Parlamentosu'nda temsil edilmiştir. Federasyona bağlı ülkelerin, Eylül 1958'deki referandumda Fransız Uluslar Topluluğu içinde özerk olmak yönünde oy kullanması ile federasyon, 30 Kasım 1958 tarihinde dağılmıştır. 1959 yılında yeni kurulan cumhuriyetler geçici Orta Afrika Cumhuriyetleri Birliği 'ni oluşturmuştur. Ağustos 1960'da bu ülkelerin hepsi bağımsız olmuştur.

1959 - Alfred Hitchcock'un başyapıtı Sapık çekilmeye başlandı.

Sapık, Alfred Hitchcock tarafından çekilen, senaryosu Joseph Stefano tarafından psikozlu bir katili hakkında yazılan 1960 tarihli korku ve gerilim filmidir. Film, Robert Bloch'un Wisconsinli katil Ed Gein'nin suçlarından esinlenerek yazdığı aynı adlı romanındanuyarlanmıştır. Film, bir sekreter olan Marion Crane (Janet Leigh) ve yalnız başına yaşayan bir motel sahibi Norman Bates (Anthony Perkins) arasındaki karşılaşmayı anlatır. Film Türkiye'de 24 Ocak1965'te gösterime girmiştir.

"Sapık", ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

1961 - Birleşmiş Milletler'in genel sekreterliğine Birmanya'lı (diğer adlarıyla Myanmar veya Burma) eğitimci U Thant seçildi. U Thant, bu görevi 31 Aralık 1971 tarihine kadar sürdürdü.

1966 - Barbados, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.

Barbados, bağımsız bir ada ülkesidir. Kabaca 13° Kuzey ve 59° Batı da bulunur. Güney Karayipler bölgesinde uzanan ülke Karayip Antil Adaları zincirinin bir parçasıdır. Amerika ülkeleri'nden biridir. Konumuyla Güney Amerika kıtasına bitişiktir. Venezuela'nın yaklaşık 434 kilometre (270 mil) kuzey doğusundadır. Barbados'a en yakın ada komşuları Saint Lucia, Saint Vincent ve Granada batıda, Grenada güney batıda ve Trinidad Tobago güneyde olup Barbados bu ülke ile şimdi sabit resmi denizcilik sınırını paylaşır.

Barbados'un en erken sakinleri Amerikan göçebeleriydi. Göçmenlerin üç dalgası kuzeye, Kuzey Amerika'ya hareket ediyordu. İlk dalga Saladoid-Barrancoid grubu idi çiftçi ve balıkçı idiler.

Güney Amerika'ya (Venezuela'nın Orinoco vadisi) MÖ 350'de kanoları ile vardılar. Avarak insanları ikinci göçmen dalgasıydı. Güney Amerika'dan yaklaşık MÖ 800 yılında varan Avarak yerleşimi, adada Stroud Point, Chandler Bay, Saint Luke's Gully (Aziz Luke'nin su kanalı), ve Mapp's cave (Mapp in mağarası) bölgeleridir.

1967 - Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (Güney Yemen) kuruldu. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.

Güney Yemen Halk Cumhuriyeti (1967-1970), Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (1970-1990).1967-1990 arasında bugünkü Yemen'in güneyinde var olmuş sosyalist devlet. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.

1839'da Osmanlı hakimiyetinden çıkarak Aden merkezli bir İngiliz protektorasına dönüşen Güney Yemen'in devamıdır. 1937'den itibaren üzerindeki İngiliz denetimi daha da arttı. İmam Ahmed yönetimindeki Kuzey Yemen'in etkisinin güçlenmeye başladığı 1950'lerde, bağımsızlık yolunu da açmak üzere Güney Yemen'in küçük ve zayıf devletçiklerini bir araya getirme planı gündeme geldi. Daha gelişmiş bir yapıya dayanan Aden'in muhalefetine karşın, 1963'te bu plan doğrultusunda Güney Arabistan Federasyonuoluşturuldu. İngilizlerin en geç üç yıl içinde bölgeden çekilme kararını açıkladığı 1965'ten sonra Mısır'dan destek alan Güney Yemen Kurtuluş Cephesi ile daha çok yerel güçlerle ayakta duran Ulusal Kurtuluş Cephesi arasında bir iktidar mücadelesi başladı. Federasyon ordusunun da Ulusal Kurtuluş Cephesi saflarına katılması karşısında, İngilizler Kasım 1967'de yönetimi bu örgüte bırakarak, Güney Yemen'den çekildiler.

30 Kasım 1967'de Güney Yemen'in bağımsızlığını ilan eden yeni yönetim, Batı'dan gerekli desteği göremeyince SSCB ve Çin gibi sosyalist ülkelerle yakınlaşma içine girdi. SSCB'den alınan silah yardımı karşılığında SSCB Güney Yemen'de önemli deniz üsleri kazandı. Ulusal Kurtuluş Cephesi de adını Yemen Sosyalist Partisi olarak değiştirerek tek politik güç haline geldi. 1978'de iç çekişmeler sonunda iktidara gelen sertlik yanlısı Abdülfettah İsmail, 1980'de devrilerek Sovyetler Birliği'ne sürgüne gönderildi. Ardılı olan Ali Nasır Muhammed, bölgesel sorunlarda daha ılımlı politika izleyerek Batı'yla ilişkileri geliştirmeye çalıştı.Ama parti ve devlet kademelerinde süren ayrılıklar, Abdülfettah İsmail 1985'ten sürgünden dönüşüyle yeniden su üstüne çıktı. Taraflar arasındaki açık çatışmayla Ocak 1986'da patlak veren kısa süreli iç savaşta binlerce kişi yaşamını yitirdi. Abdülfettah İsmail'in ölümünden ve Ali Nasır Muhammed'in Kuzey Yemen'e sığınmasından sonra uzlaştırıcı olarak görülen Haydar Ebubekir Attas başa geçti.

Birleşme; Başlangıçta farklı yönetim sistemleri ve dış politika ittifaklarıyla karşıt konumda bulunan iki Yemen arasındaki yakınlaşma girişimleri 1970'lerin karışık ortamında sonuçsuz kaldı. Bu arada Güney Yemen yönetiminin desteklediği Ulusal Demokratik Cephe'nin Kuzey Yemen'deki eylemleri de ilişkileri bozan önemli bir etken oldu. İki tarafın önemli politika değişikliklerine yöneldiği 1980'lerin ortalarında birleşme konusu ciddi biçimde gündeme geldi. Özellikle Irak ve Ürdün'ün girişimleriyle 1989'da hızlanan yumuşama süreci, birleşmeyi öngören bir anayasa tasarısıyla sonuçlandı. İki ülkenin yasama meclislerinin tasarıyı onaylamasının ardından, 22 Mayıs 1990'da birleşik Yemen Devleti'nin kurulduğu ilan edildi.

Güney Yemen 332.970 km² yüzölçümüne sahip 6 idari bölüme ayrılmış bir ülkeydi. Başkenti Aden olan Güney Yemen'in nüfusu 2.585.484'tü.

1973 - Çukurova Üniversitesi kuruldu.

1974 - Dicle Üniversitesi kuruldu.

1974 - Etiyopya'da 3.2 milyon yıl önce yaşamış bir insanın iskeleti keşfedildi, buna Lucy (Australopithecus) adı verildi.

1979 - Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı.

1982 - Anadolu Üniversitesi kuruldu.

1982 - Dünya'nın bugüne kadar en çok satan albümü, Michael Jackson imzalı Thriller yayınlandı.

1988 - Tek tip elbise giyilmesine karşı cezaevlerinde yapılan açlık grevleri, beş cezaevinde anlaşmaya varılması üzerine sona erdi.

1990 - Zonguldak'ta 43 bin maden işçisi greve başladı.

1997 - Genel nüfus sayımı ve seçmen yazımı gerçekleştirildi. Türkiye'nin nüfusu 62 milyon 865 bin 574 olarak belirlendi.

1999 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strazburg'daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi.

2007 - İstanbul-Isparta seferini yapmakta olan, Atlasjet Havayolları'na ait 4203 sefer sayılı,MD-83 tipi yolcu uçağı, Isparta'nın Çukurören ve Kılıç köyleri arasında kalan Türbetepe mevkiinde düştü. Uçakta bulunan, 50 yolcu ve 7 mürettebattan kurtulan olmadı.

TARİHTE BUGÜN ATATÜRK : ATATÜRK KRONOLOJİSİ

1937 - Atatürk'ün, Hatay'da yürürlüğe giren yeni rejim (bağımsızlık)'le ilgili olarak Ulus gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay'a demeci: "...Hatay'da Fransız delegesi,  Hataylıların çok şevk ve heyecanla bayram yapmaları doğal olan bir günde eğer Hatay Türklerini serbestçe bugünü kutlamaktan men edecek önlemler almışsa, buna yazık demekle yetinirim. Çünkü böyle bir zihniyet, devletler arasında yüksek dostluk ilişkilerinin bugün ve yarın için olumlu yolda yürümek lüzumunun henüz anlaşılmamış olmasından ileri gelir!"

(1937 - Kasım sonu) - Alman devlet adamı Dr. Ernest Jackh'ın, Türkiye'yi ziyaretini takiben Atatürk'e mektubu: "..Ankara'dan Atina'ya yolculuğumda tekrar Çanakkale Boğazı'ndan geçtim. Oradaki görüşmemizi hatırladım ve Çanakkale Boğazı'nda kazandığınız zaferin tarihî önemini özetlemeye karar verdim: Türkiye için bir millet olarak varlığını, kurtuluş ve bağımsızlığını temin; merkez devletleri için Macaristan, Avusturya ve Almanya'ya kuzey-doğudan bir hezimet ve çöküşe sebep olacak bir tehdidin 1915'te önlenmesi ve 1918 yılına kadar da böyle bir tehlikeye karşı uyanıklığı; Çarlık Rusyası için batılı müttefiklerinden siyasî, iktisadi ve askerî ayrı düşüşü ve bu suretle çöküşünü temin... gibi olaylardan ibarettir." [Kocatürk]

1933 - Atatürk'ün, akşam Kâzım (Özalp) Paşa'nın evine gelerek kızının nişan törenini şereflendirmesi.

1932 - Ulukışla-Niğde demiryolu hizmete açıldı.

1931  - İktisadi Buhran Vergisi Kanunu TBMM’de kabul edildi.

Atatürk'ün, Çankaya'da İsveç Elçisi Boheman ve Hollanda Elçisi Verschuur'u, daha sonra Türk-Amerikan Cemiyeti 2. Başkanı M. Cening'i kabulü.

1930 - Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği “Ses Kraliçesi” yarışmasını Hudadat Şakir Hanım kazandı.

Paris'teki bir film şirketinin düzenlediği uluslararası ses yarışmasının Türkiye bölümü, Cumhuriyet gazetesince gerçekleştirildi. Yarışmaya katılan 38 kişiden Hudadat Şakir Hanım, 20 Jüri üyesinden 16'sının oyuyla ''Türkiye Ses Kraliçesi'' seçildi.

1929 - Gazi Mustafa Kemal, Alman tarihçi Emil Ludwig'i Çankaya'da kabul etti. 

Atatürk'ün, Çankaya'da Emil Ludwig'i kabulü ve görüşmesi: "...Kapıda duran nöbetçi bile benden korkmaz; isterseniz kendisinden sorunuz. Korku üzerine egemenlik kurulamaz. Toplara dayalı egemenlik yaşamaz! Böyle bir egemenlik ve hatta diktatörlük, ancak ihtilâl halinde geçici bir zaman için gerekir." 

Atatürk'ün, Çankaya'da Yunan Elçisi Polychronadis'in güven mektubun kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1925 - Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapatılmasına Dair Kanun, 677 sayılı yasanın kabulü.

Salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.

TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara ''Hakimiyet Milletindir'' yazılı levha asıldı.

TEKKE VE ZAVİYELER KAPATILDI

Osmanlı toplum ve eğitim hayatında önemli bir yere sahip olan tekke ve zaviyeler zamanla yozlaşmış ve toplumsal alanda bölünme ve gruplaşmalara sebep olmuştu. Uygar ve ileri bir millet olma amacını güden toplumumuz için tekke, zaviye, türbe ve tarikat gibi engeller kaldırılması zorunlu kurumlardı. Atatürk, Kastamonu’da 30 Ağustos 1925’te söylediği bir nutukta türbelerin, tekkelerin ve zaviyelerin kapatılmasının ve tarikatların kaldırılmasının işaretini vermiştir; “Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir(lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.”

30 Kasım 1925 tarih ve 677 sayılı kanunla tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması kabul edilmiş ve birtakım unvanların kullanılması yasaklanmıştır. Kanun, bütün tarikatlarla birlikte, şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük, gaipten haber vermek ve murada kavuşturmak amacıyla muskacılık gibi, eylem, unvan ve sıfatların kullanılmasını, bunlara ait hizmetlerin yapılmasını ve bu unvanlarla ilgili elbise giyilmesini de yasaklamıştır.

1922 - Doğu Trakya'nın tamamının teslimi işleminin bitirilmesi.

Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya'nın teslim işlemleri tamamlandı.

Doğu Trakya’nın Yunanlılarca boşaltılması tamamlandı.

1921 - Cemal Paşa'nın, Münih'ten Atatürk'e mektubu: "Bence bugünün en önemli meselesi, Enver'in son girişimleridir. Bu mecnunu, Anadolu'da sizin başınıza belâ olmaktan meneden talihe teşekkür borçlu olduğum halde ondan sonra giriştiği işten dolayı son derecelerde hayretteyim."

1920 - Atatürk'ün, Türk-Sovyet ilişkilerini bozmaya yönelik İngiliz propagandaları hakkında Doğu Cephesi Komutanlığı'na talimatı: "...Türk milletinin, kendi hayatına kastetmiş olan emperyalistlerle müştereken hareket edebileceği zannını birçok kere telkine muvaffak olan İngiliz oyunlarına hayret etmemek elden gelmez." [Kocatürk]

1919 - 1. Anzavur İsyanı'nda, isyancı kuvvetler yok edildi.

1918 (Kasım sonu) - Atatürk'ün, gazeteci ve yazar Aka Gündüz'e söyledikleri: "Bütün milletin bilmesi lâzımdır ki, memleketin uğradığı bu kaza ancak anayurdun ortasında çalışmakla tamir edilebilir. Bir Mondros Mütarekesi, bu şekilde bir işgal ve bu şekilde iç politika gürültüleri mevcut oldukça İstanbul'da hiçbir şey yapılamaz. Milletin ruhu zindedir; cevheri bozulmamıştır. Onu gene kendi içinden harekete geçirmek lâzımdır. Bunu böyle yapacağım!"

1916 - Atatürk'ün, sabah Garzan'dan Silvan'a hareketi, öğleden sonra saat 16.30'da Silvan'a dönüşü.

1915 - Dardanelles: End of fierce storm and blizzard, which lasted three days on the Gallipoli Peninsula.

1913 - Göklerde ilk Türk kadını: İlk uçan Türk kadını Belkıs Şevket Hanım. Uçuran Fethi Bey.

Tek motorlu üstü açık tayyareye binme cesareti gösteren ilk kadın.

Balkan Harbi'nden sonra Donanma Cemiyeti’nin tayyare ve gemi alma hususunda açtığı büyük bağış kampanyasına Türk milleti geniş çapta iştirak ediyordu. Ata Paşa’nın oğlu Şevket Bey’in kızı Belkıs Şevket Hanım, Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan (Kadın Hakları Koruma Derneği) kurucularından olarak bağış kampanyasını hararetle desteklemekteydi. İstanbul üzerinde 15 dakika uçtular ve halkı bağışa çağıran kartlar attılar.

İyi derecede İngilizce bilen Belkıs Şevket Hanım, özel okullarda müzik, İngilizce ve çocuk bakımı dersleri vermekteydi. Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan, elliyi aşkın üyesi bulunan bu dernek, aynı yıl, üyelerinden Bedriye Osman Hanım'ın Telefon Şirketi'ne memur olarak girmesi yolunda çaba harcadı ve başarıya ulaştı.

1909 - Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.

Doğumlar ( 30 Kasım )

1427 - IV. Kazimierz Jagiellon, Polonya Kralı (ö. 1492)

1466 - Andre Dorya, Preveze Deniz Savaşında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanmasıyla savaşan Haçlı donanmasına komuta etmiş Cenevizli Amiral (ö. 1560)

1508 - Andrea Palladio, İtalyan mimar (ö. 1580)

1667 - Jonathan Swift, İrlandalı yazar (ö. 1745)

1835 - Mark Twain, Amerikalı yazar (ö. 1910)

1874 - Winston Churchill, Britanyalı devlet adamı (ö. 1965)

1885 - Albert Kesselring, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda Luftwaffe mareşali (ö. 1960)

1896 - Ruth Gordon, Amerikalı aktris (ö. 1985)

1920 - Virginia Mayo, Amerikalı aktris (ö. 2005)

1926 - Richard Crenna, Amerikalı aktör (ö. 2003)

1929 - Doğan Babacan, Türk futbol hakemi

1937 - Ridley Scott, İngiliz yönetmen ve yapımcı

1945 - Ayşen Gruda, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu

1947 - Sergio Badilla Castillo, Şilili şair ve yazar

1947 - David Mamet, Amerikalı makale, oyun ve senaryo yazarı, yönetmen

1949 - Perran Kutman, Türk sanatçı

1954 - Roger Glover, İngiliz gitarist

1955 - Billy Idol, şarkıcı

1960 - Gary Lineker, İngiliz futbolcu

1965 - Ben Stiller, Amerikalı komedyen, aktör

1969 - Amy Ryan, Amerikalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu

1973 - Jason Reso, Kanadalı Amerikan güreşçisi

1973 - John Moyer, Amerikalı gitarist

1975 - Adnan Gušo, Bosnalı futbolcu

1976 - Fatih Günay, Türk tiyatro oyuncusu

1976 - Murat Cemcir, Türk oyuncu ve komedyen

1980 - Cem Adrian, Türk şarkıcı, söz yazarı, yapımcı ve yazar

1982 - Elisha Cuthbert, Kanadalı oyuncu

1983 - Engin Apaydın, Türk ralli pilotu

1990 - Magnus Carlsen, Norveçli satranççı

1995 - Denis Myšák, Slovak kanocu

Ölümler ( 30 Kasım )

1603 - William Gilbert, İngiliz hekim ve fizikçi (d. 1544)

1647 - Bonaventura Cavalieri, İtalyan matematikçi. ve cizvit din adamı (d. 1598)

1719 - Yamamoto Tsunetomo, Japon samuray (d. 1659)

1900 - Oscar Wilde, İrlandalı oyun yazarı (d. 1854)

1935 - Fernando Pessoa, Portekizli şair (d. 1888)

1939 - Béla Kun, Macar komünist politikacı (d. 1886)

1980 - Orhan Eyüpoğlu, Türk siyasetçi (d. 1918)

1982 - Günay Akarsu, Türk tiyatro eleştirmeni

1985 - Marc Aryan, Ermeni asıllı Belçikalı şarkıcı (d. 1926)

1988 - Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur'an kâri'si (d. 1927)

2007 - Aydın Gün, Türk opera sanatçısı (d. 1917)

2007 - Engin Arık, Türk bilim kadını, fizikçi (d. 1948)

2009 - Ahmet Uluçay, Türk yönetmen (d. 1954)

2013 - Paul Walker, Amerikalı aktör (d. 1973)

2014 - Go Seigen, Japon Go oyuncusu (d. 1914)

2016 - Erdal Tosun, Türk tiyatro ve sinemacı (d. 1963)