Ünlü bilim adamı James Lovelock doğum gününde hayatını kaybetti

Buluş ve keşifleriyle bugünkü iklim bilimi ve çevre hareketine büyük katkılar sunan İngiliz bilim adamı James Lovelock doğum gününde yaşamını yitirdi.

Dünyanın önde gelen iklim bilimcilerinden James Lovelock’un 26 Temmuz’da 103’üncü doğum gününde hayatını kaybettiğini açıklandı.

İngiltere’nin saygın bağımsız bilim insanlarından biri olan Lovelock 1960’ların ortalarından bu yana tek kişilik laboratuvarında çalışıyordu.

Ailesi şu açıklamayı yaptı:

“Sevgili James Lovelock, dün 103. doğum gününde sevdikleri yanındayken, evinde öldü. Dünya tarafından bilimsel öncü, ‘iklim peygamberi’ ve Gaia teorisinin yaratıcısı olarak biliniyordu. Bizim için, sınırsız bir merak duygusu, yaramaz bir mizah anlayışı ve doğa tutkusu olan sevgi dolu bir koca ve harika bir babaydı.”

1994’ten beri Oxford Üniversitesi Green College‘ın Onursal Misafir Üyesi olan Lovelock 1919’da doğup Londra‘da büyüdü. İngiltere ve ABD‘de kimya, tıp ve biyofizik eğitimi aldı.

1940 ve 1950’lerde, Londra’daki Ulusal Tıbbi Araştırma Enstitüsü‘nde çalıştı. Deneylerinden bazılarında sıcaklığın canlı organizmalar üzerindeki etkisin inceledi dondurulmuş hamsterları başarılı şekilde hayat döndürdü.

Lovelock, 1960’larda California, Pasadena‘daki Jet Propulsion Laboratuvarı‘nda NASA‘nın ay ve Mars programlarında çalıştı. Ancak kariyerinin çoğunu büyük akademik kurumların dışında bağımsız bir bilim insanı olarak geçirdi.

GAIA HİPOTEZİ’NİN YARATICISI

Gaia hipotezi, Gaia kuramı ya da Gaia prensibi, biyosferin ve yerkürenin fiziki bileşenleri sayılan atmosferin, kriyosferin (buzullar), hidrosferin ve litosferin, karmaşık bir karşılıklı etkileşim sistemi içinde bir araya gelerek bir bütünlük oluşturduğunu ileri süren ekolojik bir kuram ya da hipotezdir.

İngiliz bilim insanı James Lovelock’da Dünya'nın iklimi ve sistemleriyle kendi kendini düzenleyen bir organizma topluluğu olduğunu ileri süren Gaia hipotezi ile tanınıyordu.

Lovelock’un tüm çalışmaları

1952’de, canlı hücreler yavaş veya orta hızlarda dondurulduklarında ve çözüldüklerinde maruz kaldıkları hasarın nicel bir teorisini geliştirdi. Deneyleri, buzun saf bir madde olarak ayrıldığında, hasarın tuz ve diğer çözünen maddelerin konsantrasyonundan kaynaklandığını gösterdi. Önceden, hasarın yalnızca hücrelerin ve dokuların buz kristalleri tarafından delinmesinden kaynaklandığı düşünülüyordu. Ayrıca gliserol ve nötr çözünenlerin koruyucu etkisini açıklayabildi ve dimetil sülfoksitin mükemmel bir koruyucu madde olacağını başarılı bir şekilde öngördü. Daha sonra 1954 yılında bütün hayvanları, hamsterları başarıyla dondurup çözen ekibe katıldı.

Diğer araştırmaları, solunum yolu enfeksiyonunun, özellikle soğuk algınlığının yayılma yollarının araştırılmasını ve önlenmesi için araçların tasarımını içeriyordu.

Buluşları arasında gaz kromatografisinde kullanım için dedektörler ve diğer cihazlar vardır. Argon dedektörü, ilk pratik hassas dedektördü; gaz kromatografisinin potansiyelini fark etti.

Elektron yakalama detektörü 1956’da icat edildi ve halen var olan en hassas kimyasal analitik yöntemler arasında yer alıyor.

Bu buluş, doğal çevrede pestisit kalıntılarının dağılımının ne kadar yaygın olduğunun keşfedilmesine yol açtı ve Rachel Carson‘ın  kitabı Silent Spring ile birlikte çevre hareketini başlattığı söylenebilir.

Aynı dedektör daha sonra atmosferdeki kloroflorokarbonların ve azot oksitin gfazlalığını keşfetmek ve ölçmek için kullanıldı

Diğer bir buluşu, 1970’lerin ortalarında Mars‘a inen Viking uzay aracında Gaz Kromatograf Kütle Spektrometresi deneyi için kullanımı çok önemli olan bir cihaz olan paladyum dönüştürücüydü.

Daha yakın zamanlarda, atmosferde ve okyanuslarda toplu taşıma ölçümleri için bir izleyici yöntemi geliştirdi: Meteorologların kıtalar arasındaki hava kütlelerinin hareketini takip etmelerini sağladı ve şimdi okyanus araştırmalarında kullanım buluyor.

1972’de, CFC’lerin (Kloroflorokarbonlar) eşzamanlı varlığını kentsel kaynaklardan gelen havanın bir işareti olarak kullanarak, Güney İngiltere ve Güney İrlanda üzerindeki havanın yaz saati bulanıklığının insan eliyle olmadığını gösterdi. Aynı yıl İngiltere’den Antarktika’ya bir gemi yolculuğu sırasında ölçüm yaparak ve küresel atmosferde CFC’lerin bolluğunu ve birikimini geri aldım. Bu veriler, Molina ve Rowland’ın CFC’lerden klor tarafından stratosferik ozon tükenmesi hipotezi için çok önemliydi.

Aynı yolculukta okyanustaki dimetil sülfür ve metil iyodür bolluğunu da ölçtü ve bu doğal ürünlerin her yerde bulunduğunu gördü. 1974’te stratosferdeki CFC’lerin ve karbon tetraklorürün ilk ölçümlerini yaptı, ozon tabakasının incelmesi teorisinin gerektirdiği gibi, orada düşüş gösterdiklerini gösterdi. Ayrıca havada ve okyanusta karbon disülfidin varlığını da kaydetti.

1975’te atmosferdeki ilk metil klorür ölçümlerini bildirdi. 1977’den 1980’e kadar Güney İrlanda’daki Adrigole’de atmosferik halokarbonlar için ilk izleme istasyonunu kurdu ve bu ve daha sonra GAGE ​​programı olacak olan küresel ağdaki diğer istasyonlarda kullanılan aletlerin ilk ve temel kalibrasyonunu yaptı.

1977’de, bir endüstriyel ürün olan metil kloroformun fazlalığına ilişkin kendi ölçümlerinden hidroksil radikalinin atmosferik fazlalığını hesapladı. 1986’da Robert Charlson, Meinrat Andreae ve Steven Warren ile birlikte, bulut yoğunlaşma çekirdeklerinin önemli bir doğal kaynağının havada biyojenik dimetil sülfürden oluşan oksidasyon ürünleri olduğu hipotezini ortaya koydu; bu gaz, çoğu deniz yosununda bulunan bir ozmokoruyucu madde olan dimetil sülfonio propiyonatın ayrışmasından geldi.

Bu çalışma, iklim bilimcileri tarafından 1988’de dördümüze Norbert Gerbier Ödülü’ne layık görüldü.