Abdest nasıl alınır? Abdestin farzları nelerdir?

Diyanet İşleri Başkanlığı farklı mezheplere göre abdest nasıl alınır sorusunun cevabını verdi. Namaz kılmaya başlamadan önce nasıl abdest almalıyız? Abdestin farzları nelerdir? Bayram Namazı nasıl kılınır? Tüm soruların cevabı haberimizde....

Abdest nasıl alınır?

Abdest, “belli organları usulüne uygun olarak su ile yıkamak ve bazılarını da ıslak el ile mesh etmek” şeklinde tarif edilir (Merğinani, el-Hidaye, I, 12).



Abdestle ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin” (Maide, 5/6) buyrulur. Hz. Peygamber (s.a.s.) de hem abdestin nasıl alınacağını müslümanlara fiili olarak göstermiş (Merğinani, el-Hidaye, I, 13) hem de abdestsiz olarak kılınacak hiçbir namazın Allah katında kabul olunmayacağını belirtmiştir (Buhari, Vudu 2; İbn Mace, Taharet, 47).



Abdestin bu ayette ifadesini bulan dört farzında sünni fıkıh mezhepleri ittifak etmişlerdir. Ancak Hanefi mezhebinin dışında kalan diğer üç sünni mezhebin bunlara bazı şartlar ilave ettiği görülür. Mesela abdeste niyet etmek bu üç mezhebe göre, abdeste başlarken besmele çekmek Hanbeliler’e göre, dört farzın ayette sayılan sıraya uygun yapılması (tertip) Şafii ve Hanbeliler’e göre, bu işlemlerin ara verilmeden yapılması (muvalat) Maliki ve Hanbeliler’e göre, farzdır.

Dört mezhebin farz saydığı hususları da içerecek şekilde sünnet ve adabına (Buhari, Vudu, 8; Ebu Davud, Taharet, 65) riayet edilerek, abdest şöyle alınır:



Niyet ve besmele ile abdeste başlanıp önce eller bileklere kadar ve parmak araları da ovuşturularak üç defa yıkanır. Varsa deri üzerindeki hamur, boya, sakız gibi maddeler temizlenir. Parmaktaki yüzük oynatılır. Misvak veya diş fırçası ile, bunlar yoksa sağ elin parmaklarıyla dişler temizlenir. Sağ el ile üç defa ağza, üç defa da burna su verilir. Üç kere yüz yıkanır. Sonra dirsekle birlikte sağ kol üç defa, sonra aynı şekilde sol kol üç defa yıkanır. Sağ el ıslatılarak avuç ve parmakların içiyle başın üstü bir defa mesh edilir. Bu şekilde başın dörtte birini mesh etmek yeterli ise de iki elle başın tamamının mesh edilmesi Maliki mezhebine göre farz (İbn Cüzey, el-Kavaninü’l-fıkhıyye, s. 23), diğer mezheplere göre sünnettir. Eller yine ıslatılarak başparmakla kulağın dışı, şahadet parmağı veya serçe parmakla içi mesh edildikten sonra her iki elin arkasıyla boyun mesh edilir. Önce sağ, sonra sol ayak, parmak uçlarından başlanarak topuk ve aşık kemikleri de dahil olmak üzere yıkanır. Parmak aralarının yıkanmasına özen gösterilir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai, 1, 65-75).

Abdest alırken niyet etmek farz mıdır?

Abdest alırken niyet etmek, Hanefi mezhebine göre sünnet, diğer üç mezhebe göre farzdır.



Hanefiler, abdest ayeti olarak bilinen (Maide 5/6) ayette emredilen fiiller arasında niyetin bulunmayışını delil olarak alırlar. Çünkü bu ayette; yüzü yıkamak, kolları dirseklerle birlikte yıkamak, başı mesh etmek ve ayakları topuklarla birlikte yıkamak emredilmektedir. Zira abdestte; kirlerden temizlenme nitelikleri ağır basmaktadır. Dolayısıyla hikmeti bilinen bir ibadet olarak abdestte niyet etmek şart değildir. Ayrıca, namazın şartlarından olan ‘necasetten taharet’ ve ‘setr-i avret’te niyetin zorunlu olmayışı, abdestte de niyetin farz olmadığını gösterir (Kasani, Bedaiu’s-sanai’, I, 106-107; Merğinani, el-Hidaye, I, 13).

Abdest alırken niyet etmenin farz olduğunu söyleyenler ise; Cenab-ı Hakk’ın: “Onlar dini yalnız Allah’a has kılarak, ona kulluk etmekle emrolunmuşlardır.” (Beyyine, 93/5) ayeti ile Hz. Peygamber (s.a.s.)’in: “Bütün ameller niyetlere bağlıdır…” (Buhari, Bed’u’l-vahy, 1; Müslim, İmare, 155) hadisinden hareketle her ibadette olduğu gibi abdestte de niyet etmenin farz olduğunu söylemişlerdir (Şirbini, Muğni’l-Muhtac, Beyrut, ts. , I, 47).

Abdest almaya başlamadan önce "Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya" diye niyet ederiz.



Elleri yıkama

"Eûzübillahimine şşeytanirracim-Bismillahirrahmanirrahim" Önce eller bileklere kadar ve parmak araları da ovuşturularak üç defa yıkanır.



Ağza su verme

Sağ elimize üç defa su alarak ağzımıza veririz. Her su alışta ağzımızı çalkalayarak ağızdaki suyu dökeriz.



Buruna su verme

Tekrar avucumuza su alarak üç defa burnumuza veririz. Sol el ile de sümkürür temizleriz.



Yüzü yıkama

Sonra iki avucumuza su alarak saç bitiminden çene altına kadar yüzümüzü üç defa yıkarız.



Sağ kolu yıkama

Önce sağ kolu dirsekle beraber üçer defa yıkarız.



Sol kolu yıkama

Sonra sol kolu dirsekle beraber üçer defa yıkarız.



Başı mesh etmek

Sağ elimizle başımızın dörtte birini mesh ederiz. Yani sağ elimizi ıslatıp başın dörtte birini sıvazlayarak ıslatırız.



Kulakları mesh etmek

Her iki eli de ıslatıp serçe parmaklarımızla kulaklarımızın içini mesh ederiz. Kulakların arka kısmını ise baş parmaklarımızla mesh ederiz.



Boynu mesh etmek

Sonra baş ve serçe parmaklarımızı kullanmadan işaret, orta ve yüzük parmaklarımızın dışı ile boynumuzu da mesh ederiz.



Ayakları yıkama

Ayaklara gelince, parmaklardan başlayarak önce sağ sonra sol ayağımızı topuk kemiği ile beraber üçer kez yıkarız.



Ayaklarımızı yıkarken parmak aralarımızın iyice yıkanmasına dikkat etmemiz gerekir.



ABDESTİN FARZLARI:



1. Elleri dirseklere kadar kollarla birlikte yıkamak.



2. Yüzü yıkamak.



3. Başın dörtte birini meshetmek.



4. Topuklarıyla birlikte ayakları yıkamak.



Abdestin Sünnetleri:



1. Abdest almaya niyet etmek



2. Abdeste eûzü besmele ile başlamak.



3. Abdeste başlamadan önce elleri bileklere kadar yıkamak



4. Dişleri misvak veya fırça ile, yoksa parmaklar ile temizlemek.



5. Abdest organlarını peş peşe ara vermeden yıkamak.



6. Yıkanan organları ovmak.



7. Ağza üç kere su almak.



8. Oruçlu olmadığı zamanlarda gargara yapmak.



9. Burna üç kere su vermek ve sol elle sümkürmek.



10. Yıkanan her organı üç kere yıkamak.



11. Abdestte çift organları yıkamaya sağ organdan başlamak.



12. Eller ve ayaklarda yıkamaya parmak uçlarından başlamak.



13. Sakalı olanların sakalını hilallemesi.



14. Parmaktaki yüzüğü oynatarak suyun altına ulaşmasını temin etmek.



15. Kulakları meshetmek.



16. Boynu meshetmek.



17. Başın tamamını meshetmek.



18. Parmakların arasını hilallemek.

BAYRAM NAMAZI NASIL KILINIR?