ASTIMLA KARIŞAN, GENETİK BİR HASTALIK " İMMOTİL SİLİA SENDROMU "
Akciğerler ve bronşlar zararlılardan ,önce fiziksel olarak korunmaya çalışılır.Fiziksel sınırları geçen zararlılar hücresel ve hümoral bağışıklık sisteminin bir orkestra gibi uyumlu çalışması sayesinde akciğerlerimizi zararlılardan korunurlar.
Akciğer ve bronşların fiziksel savunma mekanizmaları.:
1-Öksürük.
2-Balgam
3-Silia-titrektüy sistemidir.
Bronşlarımızın önemli korunma mekanizmalarından biri silia sistemidir.Silia sistemi, mukozamızı halı gibi döşeyen titrek tüy sistemidir.Bronşlarımız dışında burun mukozamızda,geniz mukozamızda da bulunur.
Bronşlarımız ,bronşlara kaçan her türlü zararlı,mikrop,allerjeni öksürerek dışarı atar.Öksürük refleksinin yetmediği durumlarda bronşları korumak için bu titrek tüy sistemi devreye girer.Bu sistem bronşlara kaçan her türlü zararlı maddeyi, allerjeni ,mikrobu balgamla birlikte akciğerlerimizden boğazımıza doğru "yürüyen merdiven" gibi dışarı taşır.Haraketleri yılanvaridir.Boğazımıza gelen balgamda öksürerek atılır.
Burnumuza gelen zararlılarda,allerjenlerde hapşırarak dışarı atılır.Dışarı atılamayanlar bu titrek tüy ve geniz akıntısıyla boğaza taşınarak balgam olarak çıkarılır.
Silia sistemini tamamen bozan konjenital hastalıklar var.Bunların en bilineni immotil silia sendromu yaygın sinüzit ve bronş genişlemesi ile giden başlangıçta hafif bronşit ya da astım belirtileriyle giden,antibiyotiğe iyi cevap veren hastalıktır.Hastalık genetiğine bağlı sıklıkla yavaş ilerler.Ağırlaşması yıllar alır.O nedenle erişkin yaşlarda tanı daha sıktır.
İnmotil silia sendromunda nefes darlığı, balgam , öksürük , hırıltı ve sık sık hastalanma olduğundan bilhassa bebek ve çocuklarda erken devirde sıklıkla hatalı bronşit, bronşiolit, allerjik bronşit, zatürre başlangıcı, zarürre, astım tanısı alır. Astım tedavisine de iyi cevap vermez. Bronşit tedavisine daha iyi cevap verir.Bu hastalarda öksürük şurubu kullananlarda zatürre daha sıktır.
Üreme sistemimizde de bu silia sistemi rol oynadığından immotil silia sendromlu hastalarda ilerleyen yaşlarda sıklıkla kısırlık vardır.Bazen kısırlık sebebi araştırılan hatalı astım ve bronşektazi tanılı hastalarda erişkin yaşlarda immotil silia tanısı konulur.Hastalarda kısırlıkta varsa immotil silia sendromuna ,young sendromu diyoruz.Spermlerin kuyruğu ve kadınlarda yumurtayı rahime taşıyan fallop tüpü de bu silia sistemiyle çalışır.
Tek nefes sigara dumanı bile bu silia sisteminde geçici felce neden olur.Hava yoluna alınan tahriş ediciler (Boya,tiner,asit,çamaşır suyu, parfüm,biber gazı ve birçok benzer.)bu sistemde kayba neden olarak bronşlarımızı korunaksız hale getirir.Hastalar hem allerjenlere hem de mikroplara karşı dayanıksız hale gelir.
Değerli okurlarım astımla ilgili birçok pratik bilgiye Facebook,Instagram ve YouTube kanalımdan ulaşabilirsiniz.
Doç.Dr.Fedai Barcan'ı takip etmek için