ASTIMLILAR ORUÇ TUTABİLİR Mİ?
Ramazan yaklaşırken bu dönemde hastalarımızdan duyduğumuz en sık soru “Oruç tutup tutamayacakları?”
Olaya bilimsel açıdan baktığımızda oruçta hastalar saatlerce susuz ve aç kalmakta.Bundan birkaç yıl evvel oruçlu olma süresi 18 saate kadar çıkmıştı.Bu yıl ramazan nisan ortalarından mayıs ayı ortalarına kadar sürecek.İstanbul ve çevresinde yaklaşık 15 saat oruçlu kalmak gerekiyor.
İnsan ihtiyacı olan birçok maddeyi vucutta depolayabiliyor.İki madde var ki vucutta depolanamıyor.Bunlardan birincisi oksijen.Eğer 3-5 dakika hava alamazsak ölümle sonuçlanacak durum ortaya çıkıyor.Diğeri yani ikincisi su.İnsan vucudu ne kadar fazla su içersek içelim en fazla 3 saat su depolayabiliyor.Üç saatin sonunda vucut kurumaya başlıyor.
Vucudun kuruması tüm sistemleri kötü etkilemesine rağmen en fazla solunum sistemini kötü etkiler.Sporcu astımı veya egzersiz astımından bildiğimiz solunum yollarının kuruması öksürük reseptörlerini uyararak kriz öksürükleri ve ardından da bronş daralması olarak astım krizine neden olur.Vucut solunum yollarından bu havanın geçerken kurumasını engellemek için solunum yollarını nemlendirmek için sıvı salgılar.Sporcu astımında sporun başlangıcında değilde spor biterken ya da bittikten sonra astım krizinin görülme nedeni sporun bitişine doğru solunum yollarının aşırı kurumasıdır.Bizim toplumumuzda hastalar geleneksel olarak öksürdüklerinde su içerler.Bana gelen öksürük astımlı hastaların ellerinde sıklıkla su şişesi bulunur.
Oruçta bir problem de açlığın mide asiditesini arttırmasıdır.Mide asidi artışı astımda sık rastladığımız reflü şikayetlerini arttırır.Reflü şikayetleri artanda öksürük daha sıktır.
Oruçla ilgili bilimsel çalışmalar fazla değil.Yaklaşık dünyada 2 milyar müslümanın her yıl oruç tuttuğunu biliyoruz.
Yapılan bilimsel çalışmalarda oruç tutanlarda solunum fonksiyon testleri değerlerinde birinci haftada belirgin olarak düşme görülür.Hastaların oruca adapte olmaları nedeniyle ilerleyen haftalarda yavaş yavaş düzelme görülür.Orucun son haftasında bile bu düzelme oruç öncesi döneme ulaşamaz.Oruç bittikten yaklaşık bir hafta sonra hastaların solunum fonksiyonları oruç öncesi döneme döner.
Hindistanda yapılan bir çalışmada orucun solunum fonksiyonlarını etkilemediği iddia edilmesine rağmen astımlı olupta oruç tutan hastaların üç kat fazla astım krizi nedeniyle acile başvurdukları gösterilmiştir.
Peki hangi astımlılar oruç tutabilir.:
1-Hastanın hiçbir şikayeti yoksa.
2-Oruç tutmayla ilk günlerde şikayetleri artmayanlar.
Oruç tutan astımlılara önerim mutlaka kullandıkları ilaçları sabah ve akşam yerine iftar ve sahurda kullanmaları.Kısa etkili bronş genişleticiler yerine etkileri uzun süren bronş genişleticilerle ilaçlarını değiştirmeleri.Gerekirse koruyucu ilaçlarının dozunu arttırması.Ayrıca astımlılar oruç tuttukları günler aşırı efordan sakınmaları,sıcak ve güneşten uzak durmaları gerekir.Pis kokulu yerler,havaya karışan toz,duman,kimyasallar daha büyük risk oluşturur.
Oruç tutan astımlıların oruç sonunda kilo vermeleri hastaların astımını iyi yönde etkiler.Ayrıca açlığın allerjiklere bir yararı allerji hücrelerinin etkisinin azalmasıdır.Açlıkta astımda başlıca rol oynayan mast hücrelerinin astıma neden olan maddelerin salgılaması azaltır.Bu montelucasta(Singulair) benzer etkidir.Açlık IgE yi azaltarak erken allerjik reaksiyonun azalmasın neden olur.Bu açıdan astımlıların yararınadır.
Oruç ve açlıkta vucudun OTOFAJİ etkisi ortaya çıkar.Bu etki vucut beslenmek için yaşlanmış ve hasar görmüş kendi hücrelerini kullanır.Bu nedenle aç kalanların bazı hastalık riskleride azalır.
Astımlılarda ayrıca allerji aşı tedavisi (SIT) olanlarda aşı yan etki bilimsel olarak artmaktadır.Benim uzun yıllardır astım deneyimime göre uygun tedavi olan astımlılarda oruç problem yaratmaz.
Hangi astımlılar oruç tutamaz.:
Astımı kontrol altında olmayanlar.
Astım krizinde olanlar.
Akciğer infeksiyonu olanlar.
Aşırı sıcak hava.
Hamileler ve süt verenler.
Astıma eşlik eden kalp ve şeker hastaları.
Hasta kendini iyi hissetmiyorsa.
Allerji aşısı oruçu bozarmı diye hastalarımız soruyor.Bu soruyu din uzmanlarına sormak gerekli.Geçen hafta Diyanet İşleri Başkanlığı bu konuda aşının oruç bozmadığı konusunda görüş bildirdi.
Değerli okurlarım astımla ilgili birçok pratik bilgiye Facebook,Instagram ve YouTube kanalımdan ulaşabilirsiniz.
Doç.Dr.Fedai Barcan'ı takip etmek için