Covid-19'da varyantlar ne zaman bitecek?

Aşılamanın hızla devam ettiği Türkiye'de bir yandan da yeni varyantlar endişe yaratmaya devam ediyor. Son olarak biri İstanbul'da olmak üzere 3 kişide Delta Plus varyantı görüldüğü açıklanmıştı. Uzman konuya ilişkin değerlendirme yaptı. Neden sürekli yeni bir varyantla karşı karşıyayız ve bu daha ne kadar sürecek? İşte uzmanların önem taşıyan 5 soruya 5 cevabı...

1- Covid-19 şimdiye kadar kaç varyant geçirdi?

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. İftihar Köksal: 5 binin üzerine çıktı mutasyonlar ve tesadüfen tespit ediliyor. 

İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy: Dünyada çok sayıda varyant var. Bunların içerisinde beş tanesi yaygınlık kazanmış durumda: Alfa, Beta, Gamma, Delta ve Delta Plus.

 2- Bu durum daha ne kadar sürecek?
İftihar Köksal: Virüs sürdükçe yeni mutasyonlar meydana gelecektir. Dünyanın birçok yerinde hala virüse karşı kontrol sağlanmadı. Bu mutasyonlar Hindistan'da başladı ve aşılama orada iyi gitmiyor. Sonra önce İngiltere'ye ondan sonra diğer ülkelere yayıldı. Virüsün tamamen dolaşım hızıyla alakalı bir durum ve virüsün yapmış olduğu hatalı bir üretim, insanı etkilemiş oluyor. Daha iyi tutunduğu ve bağışıklık sisteminden daha iyi kaçabildiği için daha şiddetli bi hastalık yapıyor. Daha az miktarda virüsle daha ciddi bir hastalık meydana getirebilir. Bu da virüsün yayılım hızını artırıyor. Akciğer dokularına kolay iniyor. 

"Varyantlar bitmez, salgın da sona ermez"

Haluk Eraksoy: İnsanlar arasında virüs var olduğu sürece, onları hasta ya da taşıyıcı kıldığı sürece mutasyona adaydır. Dolayısıyla varyantlar bitmez, salgın da sona ermez. İnsanlar arasında virüsün barınmasına, insandan insana geçmesine engel olacak bir düzeyde bağışık kılabilirsek o zaman bir biçimde sona erer. O nedenle hızlıca olabildiğince çok insanı bağışık kılmak.

3- Neden her ülkede farklı varyantlar baş gösteriyor?

İftihar Köksal: Dolaşım hızı daha kalabalık ve kurallara uyulmayan yerlerde ortaya çıkar. Hindistan çok kalabalık bir nüfus ve insanlar dip dibeler ve maalesef kurallara uyulmuyor. Mesafe hiç yok ve maske takılmıyor. Bulaşma hızı artıyor ve yeni virüs üretimleri meydana geliyor bu oldukça da virüs hata yapıyor, hızlı çoğalıyor. 

Haluk Eraksoy: Bu mutasyonların ne zaman, hangi ülkede çıkacağına biz karar vermiyoruz. O coğrafyadaki virüs böyle bir değişiklik geçiriyor. Değişiklik geçirdikten sonra o ülkede kalmıyor. İnsanlar arasında yayılmaya başlıyor. Virüslerin tesadüfi davranışlarıyla, geçirdikleri değişikliklerle ilgili durumlar. 

4- Salgın ve varyantlar ne zaman sona erer?

İftihar Köksal: Varyantlar devam edecek. Aşılamayı hızlandırıp virüsün bulaşmasını engellersek çoğalamayacağı için bir süre sonra yok olup gidecek. Grip, nezle gibi olacak. Bu süreç içinde varyantlar da kaybolacak. Ama dominant varyantlar da çıkabilir. Birkaç sene önce yaşadığımız domuz gribi mesela. H1N1 virüsü ilk 1918'de görülmüştü, dünyayı kastı kavurdu, bitti ama beş sene önce yeniden patlak verdi. Artık dünyadan Covid-19 virüsünün kaybolmayacağını söyleyeyim. Vaka sayıları çok azalacak artık konuşmayacağız. Dolayısıyla 'aşı olun, maskeden de vazgeçmeyin' dememizin nedeni bu.

Haluk Eraksoy: Virüs, hastalandıracak bir insan bulursa yoluna devam eder. Virüs mevcut antikorları tanımayacak bir özellik taşıyorsa kolayca o toplumu da etkiler ve salgın yeni bir varyantla sürer gider. O topluluk aşılı olduğu halde... Şu anda bizim kapımızdaki tehlike böyle bir tehlike. Öbür varyantlarla kısmen başa çıkabilir olmamıza rağmen Delta varyantının aşıladığımız toplumdaki var olan antikorlardan kaçabilmesi. Hastalığın geçirmiş kişilerin antikorlarınıda tanımaması. Onları yeniden hastalandırabilecek. Bunun altından delta virüsün nötralize edebilecek antikorların sayısını artırarak kalkabiliriz. Üçüncü doz kampanyası bunun için.

5- Aşıların etkinlik oranı yeni varyantlara karşı düştüğü için, yeni aşı çalışmalarına ihtiyaç duyulur mu?

İftihar Köksal: Aşıların etkinliği farklı olduğu için Mutasyonlara karşı etkinlik oranı çok düşerse varyanta uğramış virüs için yeni aşılar geliştirilecek. Aşılanmaya rağmen özellikle maske ve mesafe diyorum herkesi aşılanmaya davet ediyorum. Daha fazla mutasyon gelişimi istemiyorsak aşılarımızı bir an önce yaptırmalıyız. Aşılanmayan herkesin mutasyon gelişimine katkısı var.

Haluk Eraksoy: Nasıl ilk çıkan virüs için aşı geliştirildiyse yeni çıkan varyantlar için de bu çalışmalar yürütülüyordur. Varyantların bir sonu yok. 

Kaynak: Haber Global