D'Hondt sistemi ne işe yarar, nasıl ve nerelerde kullanılır?

D'Hondt sistemi, 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği Genel Seçimleri'yle birlikte gündeme geldi. Partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı D'Hondt sistemiyle belirleniyor. Peki, D'Hondt sistemi nedir? D'Hondt sistemi ne işe yarar, nasıl ve nerelerde kullanılır?

D'HONDT sistemi nedir?
D'Hondt yöntemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış nispi temsil hesaplama yöntemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana; 1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi dışında olmak üzere bütün milletvekili genel ve ara seçimlerinde d’Hondt sistemi uygulanmıştır. Günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.

D'HONDT sistemi hangi ülkelerde kullanılıyor?

D'Hondt yöntemi, Åland, Angola, Arjantin, Arnavutluk, Aruba, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Burundi, Cape Verde, Şili, Kolombiya, Hırvatistan, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Ermenistan, Estonya, Fiji, Finlandiya, Grönland, Guatemala, Hollanda, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya (karma sistemde), İzlanda, Japonya, Kamboçya, Karadağ, KKTC, Kuzey Makedonya, Lüksemburg, Macaristan (karma sistemde), Moldova, Monako, Mozambik, Nikaragua, Paraguay, Peru, Polonya, Portekiz, Romanya, San Marino, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Uruguay ve Venezuela'da yasama organlarını seçmek için kullanılmaktadır.

D'HONDT sistemi nasıl kullanılır? 
Bir seçim çerçevesinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e ... bölünür ve o seçimde çıkarılacak milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir. Elde edilen paylar, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya göre partilere tahsis edilir.

D'HONDT sistemine örnek

Örnek bir hesaplamaya göre, yedi milletvekili çıkaracak bir seçim bölgesinde A partisi 60 bin, B partisi 25 bin, C partisi de 14 bin oy almış olsun. Her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e bölünür ve o seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir.