Firmalar koronavirüsün ikinci dalgasına ne kadar hazır?

Covid-19 krizinin işletmeler üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen araştırma çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Ankete katılan firmaların yarısı bu süreçte yeni borç aldı ya da borç yapılandırdı, yatırımlar ertelendi. Firmalar ikinci bir dalgaya da hazır değil…

Hedefler için İş Dünyası Platformu, 11-22 Mayıs 2020 tarihlerinde TÜRKONFED, TÜSİAD ve UNDP koordinasyonunda çevrimiçi bir anket uyguladı.

Covid-19 krizinin işletmeler üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik olarak 23-27 Mart 2020 tarihlerinde gerçekleştirilen ilk anketin ardından gerçekleştirilen ikinci anket, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Pandemide firmaların yarısının yeni borç aldığını ya da borcunu yapılandırdığını gösteren anket sonuçları, yatırımların ertelendiğinin, firmaların ikinci dalgaya hazır olmadığının altını çizdi.

Covid-19 Krizinin İşletmeler Üzerindeki Etkileri

Hasar Tespiti

• Faaliyetlerini tamamen durdurmuş olan firmaların oranı Mart – Mayıs arası düşerken, firmaların %39’u faaliyetlerini azaltarak devam etmektedir. Mart anketinde firmaların %31’i işletme faaliyetlerinin tamamen durduğunu belirtmişken, bu ankette katılımcıların %22’si faaliyetlerinin tamamen durduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %27’sinin faaliyetleri aynı düzeyde, %12’sinin de artarak devam etmektedir.

• Mart’tan Mayıs’a, krizin firmaları etkileme düzeyinde az da olsa bir düşüş izlenmektedir. Olumsuz etkilenen firmalar Mart’ta %85 iken, Mayıs’ta bu oran %78’e düşmüştür. Krizden en yoğun etkilenen firmalar %69 ile mikro firmalar iken, bu oranın büyük firmalarda %31 olduğu görülmektedir.

Firmaların yarısından fazlası ciro kaybetti!

• Firmaların genelinde ciro kayıpları görülürken, %53’ünün cirosu yarıdan fazla azalmıştır. Bölgeler içerisinde en fazla ciro kaybı yaşayan firma oranı %90 ile ankete katılan Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinden oluşan grupta gerçekleşirken, %86 ile İstanbul takip etmektedir.

• Firmaların yarısı ürün ve hizmetleri için gerekli olan girdileri tedarikte zorluk çekmektedir.

• Firmaların yaklaşık yarısı ödemelerini yapmakta zorlanırken, ciddi oranda güçlük çekenlerin oranı %17’dir. Konaklama ve yiyecek sektörünün %48’i aynı soruya çok zorlandıklarını belirtirken, imalat sanayinde bu oran sadece %7’dir.

• Mikro ölçekli firmaların %33’ü ödemelerinde çok zorlandıklarını belirtirken, büyük firmalarda bu oran sadece %2 olmuştur.

• Ankete katılan firmaların %76’sı çalışan sayısının değişmediğini belirtmiştir. Çalışan sayısının %50’den fazla azaldığını belirten firmaların büyük çoğunluğu mikro ve küçük ölçekli firmalardır.

Kriz devam ederse, sermayeler yetmeyecek!

• Covid-19 krizinin devamı durumunda firmaların %48’i sermayelerinin en fazla 3 ay yeteceğini belirtmiştir. %22’si ise sermayelerinin ya yetmediğini ya da en fazla bir ay yeteceğini söylemiştir.

• Suriyelilerce kurulmuş firmalar krizden daha fazla etkilenmiştir. Suriyelilerin kurduğu firmaların %38’i Mayıs ayında faaliyetlerinin tamamen durduğunu belirtmiştir. Bu oran Türkiye geneli mikro ve küçük firma grubunda %30, Türkiye geneli tüm firmalarda ise %22’dir.

Uyum Stratejileri ve Devlet Destekleri

• Firmaların %64’ü yeni yatırım ve büyüme planlarını ertelemiştir. Firmaların yarısına yakını devlet desteklerinden faydalanırken, %47’si yeni borç almış veya borcunu yapılandırmıştır.

• Ankete katılan firmaların %44’ü Kısa Çalışma Ödeneği desteğinden faydalanmıştır. Kısa bir süre içinde kısa çalışma ödeneği desteğinin mikro ölçekli firmalara kadar nüfuz edebildiği görülmektedir. Buna göre, söz konusu destekten ankete katılan küçük ve orta ölçekli firmaların %51’i, büyük ölçekli firmaların ise yaklaşık %56’sı yararlanmıştır.

• Personelinin yarısından fazlası uzaktan çalışabilen firmaların oranı %41’dir.

Kadınlar daha fazla etkilendi

• Covid-19 krizinin özellikle çocuk bakımı, hasta bakımı, hijyen ve gıda güvenliği gibi aile ve ev-içine ilişkin sorumlulukları artırması ile özellikle kadın çalışanlar üzerinde daha yoğun bir etki oluştuğu ifade edilmiştir. Firmaların %34’ü Covid-19 krizinin etkisi ile ortaya çıkan koşulların, kadınları erkeklere oranla daha fazla etkilediğini ifade etmektedir. Bu algı, kadın yöneticisi olan firmalarda daha belirgin hale gelmektedir.

• Temel fiziksel önlemleri almış olan firmaların oranı %70’in üzerindedir. Özellikle potansiyel hastaları tespit etme, maksimum kapasite sınırları uygulama gibi konularda kapasite inşasına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır.

• Önümüzdeki dönemde, satış kanallarını çeşitlendirmek ve e-ticarete başlamak firmaların krizle mücadelesinde öne çıkan stratejiler olacaktır.

Gelecek Öngörüleri, İhtiyaçlar ve Müdahale Öncelikleri

• Firmaların toparlanma sürecine ilişkin öngörülerinde Mart ayından bu yana önemli değişiklikler olmuş; hızlı toparlama beklentisi yerine yavaş toparlama beklentisi ağırlık kazanmıştır. Eylül 2020 itibariyle etkilerin azalacağını düşünen firmaların oranı %53’ten %29’a inerken, krizin 2021 ve sonrasını da etkileyeceğini düşünen firmaların oranı kayda değer bir yükselişle %11’den %48’e yükselmiştir.

Firmalar ikinci dalgaya hazır değil!

• Firmaların bugünkü risk algıları itibarıyla, bu kriz mali bir krizden ziyade iç ve dış talep krizi olarak görülmektedir. Firmaların %59’u ikinci bir salgın dalgasına hazır değildir. İç talep yetersizliği ve dış talep yetersizliği (ihracat pazarlarında daralma) firmaların en yüksek risk atfettiği başlıklar olarak öne çıkmıştır.

• Mikro ve küçük firmaların %51’i ikinci bir salgın dalgasına hazır değildir. Suriyelilerce kurulmuş firmalarda bu oran %78’e yükselmektedir.

• Firmaların %62’si zorunlu ödemelerinde ertelemeye ihtiyaç duymaktadır. Kısa vadeli ek sermayeye ihtiyaç duyan firmaların oranı %38’dir.

• Firmaların %68’i Covid-19 salgını sonrası dönemde sektörlerinin önemli ölçüde değişeceğini düşünmektedir. Özellikle küçük ölçekli firmaların değişim beklentisi daha yüksektir.

Kaynak: Gidahatti.com