Hadi İpucu sorusu: Akciğerlerdeki havayı ani ve gürültülü olarak dışarı vermeye ne denir?

Solunum yollarında yaşanan bir problem değişik şekillerde kendini gösterebiliyor. Peki, solunum yolları zarlarının rahatsızlığı nedeniyle akciğerlerdeki havayı ani ve gürültülü olarak dışarı vermeye ne denir?

Solunum yolları zarlarının rahatsızlığı nedeniyle akciğerlerdeki havayı ani ve gürültülü olarak dışarı vermeye öksürük denir. Öksürük, havanın akciğerlerden spazmodik (spazmı andıran) bir şekilde çıkmasıdır. Üst solunum yollarının irritasyonu (tahriş) veya enflamasyonu sonucu olabileceği gibi, alt solunum yolları ile ilgili de olabilir (derin öksürük).



Kronik öksürüğe en çok neden olan üç etmen reflü, astım ve post-nazal akıntıdır.



ÖKSÜRÜK ÖNEMLİ BİR HASTALIK HABERCİSİ OLABİLİR?



Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Ergi Hysi, öksürüğün, üst ve alt solunum sistemi için koruyucu bir refleks olduğunu belirterek, "Buna rağmen öksürük önemli hastalıkların habercisi olabilir. Zatürre, tüberküloz, koah, astım, kalp yetersizliği, akciğer kanseri gibi hastalıkların ilk belirtisi öksürük olabilir." ifadelerini kullandı.



Hysi, öksürük hakkında yaptığı yazılı açıklamada, öksürüğün, üst ve alt solunum sistemi için koruyucu bir refleks olduğunu kaydederek, öksürük sayesinde, üst solunum yollarına giriş yapmak isteyen mikrobiyal veya alerjen ajanların uzaklaştırıldığını bildirdi.



Aynı zamanda alt solunum yollarının temizleme mekanizmasının gelişmesinin de öksürük sayesinde mümkün olduğunu aktaran Hysi, buna rağmen öksürüğün önemli hastalıkların habercisi olabileceğini vurguladı.



Hysi, "Soğuk havalar ile beraber hava kirliliğinin ve sigara içiminin artması öksürük şikayetlerini arttırdı. Zatürre, tüberküloz, koah, astım, kalp yetersizliği, akciğer kanseri gibi hastalıkların ilk belirtisi öksürük olabilir." değerlendirmesinde bulundu.



Öksürüğün, "kuru" veya "balgamlı", süre olarak ise "akut" veya "kronik" olarak iki gruba ayrıldığını aktaran Hysi, bu rahatsızlığın 3'te 2'sinin üst solunum yolu enfeksiyonları, astım, bronşit ve reflü kaynaklı olduğu bilgisini verdi.



Hysi, viral üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı öksürüğün tipik olarak kuru olduğunu ve gece saatlerinde arttığını kaydederek, şu ifadeleri kullandı:

"Çoğu zaman bu öksürüğe geniz akıntısı ses kısıklığı ve boğaz ağrısı eşlik eder. Alerjiye bağlı öksürükler ise benzer şekilde gece saatlerinde daha belirgin ve ataklar halindedir. Yoğun geniz akıntısı şikayeti de görülmektedir. Bahar aylarında başlayan mevsim değişimlerinde kendini belli eden ve beraberinde hapşırma, gözlerde yaşarma, kaşıntı gibi semptomların olması da alerjik öksürüğü düşündürmekte. 3 haftadan daha uzun devam eden öksürükle beraber hırıltılı solunum ve nefes darlığı olduğunda akla astım gelmeli. Özellikle sigara, toz, duman, koku maruziyeti ile gelen öksürük ve bir de aile öyküsünde astım var ise astım düşünülmeli."

- Koyu renkli balgam gelen öksürüklere dikkat

Hysi, uzun yıllar sigara içen bireylerde kış aylarında koyu renkte balgamla birlikte olan öksürüğün koahı akla getirmesi gerektiğinin altını çizerek, şu bilgileri verdi:



"Çikolata kahve alkol, baharatlı ya da yağlı yiyeceklerle şiddetlenen, göğüste yanma ve ağza asit gelmesi reflünün belirtileridir. Bazen öksürük reflünün tek habercisi olabilir. Uyuduktan 2-3 saat sonra göğüste yanma hissi ve kuru öksürük ile uyanma reflüde görülebilir. Reflü öksürüğe neden olabildiği gibi öksürük de reflüyü arttırabilir. Ayrıca reflü astımı tetikleyebilir.



Gizli kalp hastalıklarında; yattıktan birkaç saat sonra nefes darlığı ile uyanma ve nöbet halinde öksürme tipiktir. Kalp hastalığının ilerlemesi ile pembe köpüklü balgam görülebilir. Tansiyon ilaçları öksürüğü tetikleyebilir. Sigara içmeyen yüksek tansiyon hastalarında ayrıntılı ilaç öyküsü alınması gerekir. Tansiyon düşürücü tedavi alan hastaların yüzde 10-20'sinde öksürük şikayeti gelişmektedir. Birkaç gün içerisinde olabileceği gibi 1 yıl sonra da öksürük sağlayabilir."

Hysi, özellikle kış aylarında 3 haftadan kısa süren öksürüklerde farenjit, sinüzit, larenjit gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının sorumlu tutulduğunu ve basit tedavi gerektirdiğini bildirdi.



Bol sıvı tüketiminin ve c vitaminli besinlerle bitkisel destek ürünlerinin çoğu zaman yeterli çözüm sağladığını aktaran Hysi, "3 haftadan uzun süren öksürüklerde ön planda alt solunum yolu hastalıkları neden olduğu için doktor takibi öneriyoruz. Antibiyotik bronş açıcı, balgam sökücü tedavi ile bu süreci desteklemek şart. Ayrıca 8 haftadan uzun süren öksürükler için akciğer grafisi, kan testleri gibi tetkiklere ihtiyaç duyuyoruz." değerlendirmesinde bulundu.