İstinaf Mahkemesi İlk FETÖ kararını verdi! Peki istinaf nedir? Nasıl başvurulur?

İstinaf Mahkemesi 2. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin "FETÖ/PDY'ye üye olmak" suçundan 4 sanığa verilen hapis cezalarını yasaya uygun bularak kesinleştirdi.

Samsun Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) 2. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin "Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'na (FETÖ/PDY) üye olmak" suçundan 4 kişiye verilen hapis cezalarını yasaya uygun bularak kesinleştirdi.

Peki İstinaf nedir? İstinaf Mahkemesine Nasıl Başvurulur?

Samsun Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) 2. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin "Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'na (FETÖ/PDY) üye olmak" suçundan 4 kişiye verilen hapis cezalarını yasaya uygun bularak kesinleştirdi.

Tokat Ağır Ceza Mahkemesi, FETÖ/PDY'ye üye olmak suçundan sanıklar Kadir Tulum'u 3 yıl 1 ay 15 gün, Mesut Böğrek'i 1 yıl 8 ay 18 gün, Serhat Kızılkaya'yı 1 yıl 8 ay 18 gün, Şaban Top'u ise 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırdı.

Sanıkların avukatları, müvekkillerinin beraatine karar verilmesi talebiyle yerel mahkemenin verdiği kararı istinaf mahkemesine taşıdı.

Dosya üzerinden davayı karara bağlayan Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi, dosyada usul ve esasa ilişkin hukuka aykırılık bulunmadığını, delillerde herhangi bir eksiklik saptanmadığını, ispat bakımından değerlendirmenin yerinde olduğunu belirterek, istinaf başvurularını esastan reddetti.

Yerel mahkemenin sanıklar hakkında verdiği kararı yasaya uygun bulan daire, cezaları kesin hükme bağladı.

Böylece istinaf mahkemesi FETÖ'ye ilişkin bir davada ilk kararını verdi.

İstinaf nedir?

İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların hem olay yönünden hem de hukuki yönden üst dereceli mahkeme tarafından denetlenmesidir. İstinaf kanun yoluna başvurulduğunda ceza davası veya hukuk dava dosyası üst dereceli İstinaf Mahkemesi (Bölge Adliye Mahkemesi) tarafından ikinci kere incelenerek yerel mahkemenin kararı denetlenir.

İstinaf Mahkemesi (Bölge Adliye Mahkemesi) tarafından istinaf incelemesi sonucunda verilen karara karşı da koşulları varsa, temyiz incelemesi için Yargıtay’a temyiz başvurusu yapılabilir. Böylece üç dereceli bir inceleme sistemi kurularak hukuk veya ceza davası neticesinde verilen kararın yeterince denetlenmesi sağlanmak istenmiştir.

“Ceza Davası İstinaf Kanun Yolu” başvuru şartları Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK), bu yazımızın konusu olan hukuk davaları için istinaf kanun yolu başvuru şartları ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) düzenlenmiştir.

İstinaf Mahkemesine Nasıl Başvurulur?

Davasız yargılama olmaz ilkesi gereği, istinaf incelemesi için mutlaka bir istinaf başvurusu yapılmış olması gerekir. İlk derece mahkemesi bir hükmü kendiliğinden istinaf incelemesi için istinaf mahkemesine göndermez.

İstinaf başvurusu, kararı veren yerel mahkemeye bir  istinaf dilekçesi verilerek yapılabilir. Ayrıca, kararı veren mahkemenin katibine beyanda bulunularak da istinaf başvurusu yapılabilir. Kararı veren ilk derece mahkemesinin katibine beyanda bulunulduğunda, katip istinaf başvurusu talebini bir tutanağa bağlar ve tutanak hakim tarafından onaylanarak istinaf başvurusu alınmış olur.

Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Başvuru Süresi

İstinaf başvuru süresinin başlaması için hükmün usulüne uygun bir şekilde taraflara tebliğ veya tefhim edilmesi gerekir. Usulüne uygun yapılmayan tefhim (duruşmada hazır olan tarafa kararı bildirme) veya tebliğ, istinaf başvuru süresinin işlemeye başlamasını engeller.

Hukuk davası için istinaf başvuru süresi, hükmün usulüne uygun tebliği veya tefhiminden itibaren iki haftadır (HMK md. 345).

İstinaf Kanun Yolu ile Temyiz Kanun Yolu Arasındaki Fark Nedir?

İstinaf kanun yoluna başvurulduğunda, istinaf mahkemesi (bölge adliye mahkemesi) dava ile ilgili hem vakıaları el alır hem de hukuki denetim yapar. Yani, istinaf mahkemesi yerel mahkeme tarafından toplanmamış bir delili toplayabilir, yeniden tanık dinleyebilir veya keşif yapabilir. İstinaf mahkemesi, hukuk veya ceza dava dosyasında mevcut olan ve topladığı diğer tüm delillerle birlikte hukuki denetim de yaparak istinaf incelemesi netcesinde kararını verir.

Temyiz incelemesi ise, Yargıtay’ın istinaf mahkemesi tarafından verilen kararı sadece hukuki yönden denetlemesi anlamına gelmektedir. Yargıtay, temyiz incelemesi ile kanunun olaya doğru uygulanıp uygulanmadığını denetler. Yani, yargıtay ilgili kanun maddelerinin dosyadaki delillerle oluşan maddi vakıaya yerinde uygulanıp uygulanmadığı yönünde hukuki bir denetim yapar. Yargıtay temyiz incelemesi aşamasında delil toplayamaz, tanık dinleyemez, keşif yapamaz.

İstinaf mahkemesi, istinaf incelemesi ile yeniden bir karar verir. Teknik açıdan yerel mahkeme kararının bozulması veya onanması söz konusu değildir. İstinaf mahkemesi, hukuk veya ceza davasını yeniden ele alarak yeni bir karar verir. Temyiz incelemesi ile Yargıtay, istinaf mahkemesi kararını sadece hukuki yönden değerlendirerek onama veya bozma kararı verir. Yargıtay, istinaf mahkemesi tarafından verilen kararı bozduğunda, yeni bir karar verilmek üzere dava dosyasını geri gönderir.

Hemen belirtmek gerekir ki, istinaf ve temyiz olağan kanun yolları olduğundan, hukuk davası için “karar düzeltme” kanun yolu ortadan kalkmıştır.