KADINLAR VE ASTIM
Astım kadınlarda daha ağır seyrediyor.Daha sık görülüyor.Astım krizlerine daha sık giriyorlar.Astım ilaçları kadınlarda daha az etkili oluyor.
Bu yazıda astımla kadın arasında dönem dönem geçen zorlu mücadeleden bahsedeceğim.
Amerikan CDC ( Hastalık Kontrol Merkezi) verilerine göre 18 yaş altı çocuklarda erkeklerde %9.2 kızlarda %7.4 oranında astım görülüyor.Bu görülme sıklığı 18 yaş dolayların kadın ve erkekte eşitleniyor.18 yaş üstünde kadınlarda astım görülme sıklığı artıyor.Bu kadınlarda ilaçlardan yarar görme daha az astım atağı daha sık.
18 yaş üstü erkeklerde astım %6.2 kadınlarda %10.4 görülüyor.
Burda hormonların rolü büyük.Erkeklik hormonu testosteron kortizon gibi astımdaki iltihabı bastırıyor.Erkeklerde ergenlik çağında astım şikayetlerinin azalması testosterona bağlı.Kadınlarda ise iki önemli hormon var östrogen ve progesteron.Bu hormonlar adet döneminden birkaç gün evvel azalmaya başlar.Bu hormonların azalması adet dönemlerinin astım açısından daha problemli geçmesine neden olur.Bronş mukozasının hassasiyeti ve astıma neden olan mast hücreleri adet döneminde kadınlarda artar.Yapılan çalışmalarda adet dönemi öncesi astımlı kadınların daha çok hastaneye gittiği ve daha çok astım krizi geçirmesidir.Dikkati çeken bir bulguda kadınların adet dönemi ağrıları için kullandıkları ağrı kesicilerinde en az %15 kadar astımlarının kontrolden çıkmasına neden olmasıdır.Yapılan bilimsel çalışmalarda doğum kontrol haplarının astım tedavisini kötü etkilememesidir.Adet döneminde kadınların yaklaşık%20-40 ında astım şikayetleri artar.Doğum kontrol ilaçları kullanan kadınların adet dönemlerini astım açısından daha rahat geçirdiği bilimsel olarak gösterilmiştir.
Astımlı kadınların hamilelik dönemleride birbirini tutmamaktadır.Hastaların 1/3 ünde astım gebelikte kötüleşir.1/3 ünde ise astımlı gebe daha iyi olur.Geri kalan 1/3 ünde klinik değişiklik olmaz.Yapılan çalışmalarda kız çocuğu taşıyan gebelerde astım daha kötü seyretmektedir.
Astımlı gebelerde hatalı bilinen bir durumdan bahsetmek gerekli.Astımlı gebelerin astımı mutlaka kontrol altında olmadı.Fetus beyninin en önemli besini anne kanından alınan oksijendir.Sık sık astım krizine giren astımlı gebenin kanında oksijen miktarı düştüğünden.Astımlı bir annenin zeka geriliği olan çocuk doğurma riski artmaktadır.Gebe astımlılar mutlaka tedavilerini bir astım uzmanına planlatmaları gerekir.Astımlı düzenli tedavi edilmeyen anneleri düşük yapma riski,erken doğum sıktır.Düşük tartılı çocuk ve zeka problemi olan çocuk doğurma riski tedavi olmayan annelerde artmaktadır.Astımı kontrol altında olmayan gebelerde ölü doğum ve fetüs ölümü sıktır.Hastanın durumu gerektirmek kaydıyla astım tedavisinde kullandığımız her ilacı kortizon dahil gebelerde kullanabiliriz.Önemli olan gerektiğinden çok fazla ilaç vererek yan etkiye neden olmamak gerekir.Astım ilaçları arasında antibiyotik,öksürük şurubu,balgam söktürücüler yoktur.
Allerji aşı tedavisi hamilelikte olabilir mi? Bu konuda bazı kuralar vardır.Hastaya aşı başlanmadıysa aşı tedavisi doğumdan sonraya bırakılır.Aşı olmakta olan hastalara ayni doz ve aralıkta aşıya devam etmede bir sakınca yoktur.Aşının bebeğe bir zararı yoktur.
Menopoz sonrası kadınlarda astıma yakalanma ve astımlılarda da şikayetler ve atak sayısı artar.Kadınlarda menopoz sonrası astım ölümleri artmaktadır.Östrogen pregesteron menopozda azalması ve astımın artması bilimsel olarak şöyle açıklanmıştır.Burda önemli olan bu hormonlar arasında oran ve dalgalanma hızlarıdır
65 yaş üstü erkeklerde astım oran%4.9 kadınlarda %9.4 tür.
Astımdan ölüm oranları kadınlarda 18 yaşından sonra artar.18 yaş altı erkeklerde ölm oranı %3.4 ,kızlarda %2.2 dir.18 yaş üstü erkeklerde astımdan ölüm %10.1 ,kadınlarda %16.3 dür.65 yaş üstü sonrası astıma bağlı ölümler erkeklerden dört kat fazladır.
Astımı olan kadınlarda iyi bir tedavi projesi çok çok önemli.Düzgün tedavi olanlar hastalıklarını pek hissetmezler.Sağlıklı astımsız allerjisiz günler dileğiyle.
Değerli okurlarım astımla ilgili birçok pratik bilgiye Facebook,Instagram ve YouTube kanalımdan ulaşabilirsiniz.
Doç.Dr.Fedai Barcan'ı takip etmek için