Kirada oturanlar dikkat! Beklenmedik zam oyunu
Tüketici enflasyonunun açıklanmasıyla kiralara yapılacak zam oranı da yüzde 14,55 olarak belirlendi. Borçlar Kanunu'na göre sözleşmeler bu oran üzerinden yapılacak. Ancak ev sahipleri, yüzde 14,55'lik zammı aşmanın yolunu mevcut kiracıları çıkarmakta buldu. Mevcut kiracısını mağdur ederek evini yüzde 60 daha pahalıya kiralıyor.
Ev sahibi ve kiracılar arasında temmuzda yapılacak sözleşmelerde yeni zam oranı geçerli olacak. Türkiye İstatistik İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı tüketici enflasyonuyla (TÜFE) on iki aylık ortalaması baz alınarak belirlenen kira artış oranı temmuzda yüzde 14,55 çıktı. Böylece kiralara yapılacak artış oranı yüzde 14,55 olacak.
Ev sahipleri, bu oranın üzerinde kira artışı yapamıyor. Çünkü kira bedellerini belirleyen Borçlar Kanunu'na göre yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeli anlaşmaları bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) artış oranını geçmemek koşuluyla geçerli. Bu kural bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanıyor.
Ancak yüzde 14,55'lik zammı aşmak için ev sahipleri farklı yollar denemeye başladı. Uzmanlar, ev sahiplerinin kiracısını çıkartarak daha yüksek oran üzerinden yeniden kiraya vermeye başladığına dikkat çekerek kiracıları koruyan yasaların olduğuna vurgu yaptı.
Son dönemde kiralıklarda yaşanan gelişmeler hakkında bilgi veren Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının inşaat sektörünü etkilediğini belirterek, "Faizlerin yükselmesi de konut arzını ve satışlarını geriletti. Ayrıca düğünlerin ve taşınmaları başlaması, kentsel dönüşümdeki hareketlilik de kiralık fiyatlarını artırmaya başladı. Örneğin İstanbul'da 1500 TL olan bir daire yeni kiracılara 2500 TL'lere kadar fiyatlara kiralanabiliyor. Öyle ki Şişli, Kadıköy, Bakırköy, Üsküdar gibi bazı ilçelerde kiracı olmak için vatandaşlar, emlakçılara isim yazdırıp haftalarca sıra bekliyorlar" dedi.
"Tahliye hakları yok"
Bu durumu fırsat bilen bazı ev sahiplerinin eski kiracılarını çıkarıp yerine aynı evi daha yüksek fiyattan kiralamaya başladığına işaret eden Akdoğan, ancak ev sahiplerinin yükümlülüklerini yerine getirdiği müddetçe kiracılarını çıkaramayacaklarını vurguladı.
Akdoğan, "Taşınmaz satışında bile mevcut kira kontratı devam eder. Yeni şart istenemez. Yeni kontrat gerekmez. Mevcut kiracılarda kira kontratı bir yıllık bile olsa kira sözleşmesi otomatik uzar. Haklı bir neden olmadıkça, 'Kira bedelleri o bölgede yükseldi' diyerek kiracının tahliyesi talep edilemez" şeklinde konuştu.
Bazı emlak işletmelerinin ise mal sahiplerini arayarak yeni kiracılar ile yüksek kiralar vadettiğini belirten Akdoğan, "Tespit halinde kiracılar, Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi'nden bu işletmeleri şikayet edebilirler" ifadelerini kullandı.
"Emlak ofislerinde kiracı sırası oluştu"
Mal sahiplerinin artık çok seçici olduğunu ve kiraların, depozitoların bir sene öncesine göre daha da yükseldiğini ifade eden EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, "Arz talebi dengelemediğinden fiyatlar çok arttı. Faizler yüksek, konut sektöründe yeterli stok kalmadı, alım ve satım çok yavaşladı. Özellikle yatırım için konut alımı neredeyse durdu. Kiralık ev yok denecek kadar azaldı. Kiralama ofisleri müşterilerini sıraya alıyor" dedi.