Koronanın bulaşmasını engelleyen en iyi yöntem sosyal mesafe

İlk olarak Aralık 2019'da Çin'in Hubei eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgını (Kovid-19) nedeniyle dünya genelinde 1 milyon 519 binden fazla insan hayatını kaybetti, 66 milyona yakın insan ölümcül salgına yakalandı. Koronavirüse karşı aşı geliştirme çalışmalarında mutlu sona yaklaşılırken, Kanada'da bulunan Simon Fraser Üniversitesi'nde görevli ünlü bilim insanları Paul Tupper ve Caroline Colijn salgınla ilgili yeni bir araştırma yaptı. Araştırmaya göre, sosyal mesafe kuralına dikkat edilmesi halinde koronavirüsün bulaşma ihtimalinin çok az olduğuna dikkat çekildi.

FİZİKSEL MESAFE VE MASKENİN ETKİ SEVİYESİ TEST EDİLDİ
Popular Science'de yer alan habere göre bilim insanları Paul Tupper ve Caroline Colijn bir model geliştirip, çeşitli ortam ve koşullarda kullanıldığı zaman fiziksel mesafe, maske veya sosyal baloncukların etki seviyesini test ettiler. Elde edilen sonuçlar, 19 Kasım'da PNAS bülteninde sunuldu.

Araştırmacılar yeni çalışmada "R olayı" kavramını sunuyorlar. R olayı, bir olaydaki tek bireyden Kovid-19 kapan insanların tahmini sayısını simgeliyor.

Bulaşma yoğunluğu, maruz kalma süresi, bireylerin birbirine olan mesafesi ve karışma derecesi gibi etmenlere bakan araştırmacılar, sonrasında her bir koşulda hangi yöntemlerin bulaşı önlemede en etkili olduğunu incelediler.

KORONA KAPMA İHTİMALİ SÜREYE BAĞLI
Araştırmacılar partiler, yemekler, gece kulüpleri, toplu taşıma ve lokantalar gibi bir dizi etkinlikte bildirilen salgın verilerini de çalışmaya dahil ettiler. Bilim insanları, kişinin koronavirüs kapma olasılığının büyük oranda bulaş oranı ve süresine bağlı olduğunu söylüyor; yani belli bir ortam veya koşulda geçirilen zaman miktarına.

Etkinlikler yoğun (yüksek bulaş olasılığı) ve doğrusal (düşük bulaş olasılığı) şeklinde sınıflandırılmış. Yüksek bulaş koşullarının örnekleri arasında barlar, gece kulüpleri ve fazla kalabalık iş yerleri bulunurken; düşük bulaş koşulları arasında maske takılan toplu ulaşım araçları, mesafe uygulanan lokantalar ve dış mekân faaliyetleri yer alıyor.

EN ETKİLİ YÖNTEM FİZİKSEL MESAFE
Model, fiziksel mesafenin tüm ortam ve koşullarda Kovid-19 bulaşmasını azaltmada en etkili yöntem olduğunu fakat sosyal baloncukların etkisinin, bulaş olasılığının yüksek ya da düşük olmasına bağlı olduğunu öne sürüyor.

İç mekandaki kalabalık iş yerleri, barlar ve gece kulüpleri gibi karışımın meydana geldiği ve bulaş olasılığının yüksek olduğu koşul ve ortamlarda, sert sosyal baloncukların oluşturulması Kovid-19'un yayılımını azaltmaya yardımcı olabilir.

Araştırmacılar sosyal baloncukların; dış mekan faaliyetlerine katılmak, aralıklı iş yerlerinde çalışmak veya maske takarak toplu ulaşım aracı kullanmak gibi düşük bulaş ortamlarında veya karışımın olduğu faaliyetlerde daha düşük etki gösterdiğini keşfettiler.

Araştırmacılar, maskelerin ve diğer fiziksel bariyerlerin doygunluğa ulaşan, yüksek bulaş ortamlarında (partiler, korolar, lokanta mutfakları, kalabalık iş yerleri, gece kulüpleri ve barlar) daha düşük etki gösterebileceğini; çünkü maskeler bulaş oranlarını yarıya indirse bile, bulaş olasılığı (ve bu sebeple enfeksiyon sayısı) üzerinde fazla etki oluşturmayabileceklerini belirtiyor.