Maymun çiçeği belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır? İşte ayrıntılar...

Vakaların ilk kez İngiltere'de görüldüğü Maymun çiçeği virüsü tüm kıtaya yayılmaya devam ediyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın "Şu ana kadar ülkemizde 5 maymun çiçeği virüsü hastası tespit edildi." açıklamaları ardından panik havası oluştu. Milyonlarca vatandaş Maymun çiçeği virüsü ile ilgili detayları araştırıyor. İşte Maymun çiçeği virüsü bulaşıcılığı, belirtileri ve vaka sayısı hakkında merak edilen detaylar...

TÜRKİYE'DE 5 MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTASI TESPİT EDİLDİ

Maymun çiçeği virüsüne ilişkin bir soru üzerine Bakan Koca, "Şu ana kadar ülkemizde 5 maymun çiçeği virüsü hastası tespit edildi. Bu 5 hastaya filyasyon yapıldı ve yakın çevresi izole edildi. 4 hastamız tamamen iyileşti ve taburcu edildi, bir hastamız ise izolasyonda" dedi.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NEDİR?

Hastalığa, Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü Monkeypox hastalığına neden olur.

Monkeypox, öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer bölgelere ihraç edilen viral bir zoonotik hastalıktır.

Monkeypox ilk olarak 1958'de laboratuvar maymun kolonilerinde çiçek benzeri bir hastalık salgınının ortaya çıkmasıyla keşfedilmiştir, bu nedenle 'maymun çiçeği' adı verilmiştir. Maymun çiçeği virüsü vakası insanda ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde görülmüştür. Söz konusu tarihten itibaren diğer Orta ve Batı Afrika ülkelerindeki insanlarda maymun çiçeği virüsü vakası bildirilmiştir.

Maymun çiçeği virüsünün Orta Afrika ve Batı Afrika olmak üzere iki farklı genetik grubu vardır. İnsanlarda görülen Orta Afrika maymun çiçeği virüsü, Batı Afrika virüsüne göre daha şiddetlidir ve daha yüksek ölüm oranına sahiptir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü vakasının ayırt edici bir özelliğidir.

Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95'inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.

ABD'nin önde gelen sağlık kuruluşlarından Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri uzmanları tarafından yapılan açıklamada, endemik bir tür olan virüsün mevcut belirtilerin dışında farklı belirtilerle de görülebildiği belirtildi.

HASTALIK BULAŞICI MI, NASIL BULAŞIR?

Maymun çiçeği virüsü insanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşır, ancak insandan insana bulaşma da gerçekleşebilir.

Monkeypox virüsü bir kişiden diğerine lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ ÖLDÜRÜCÜ MÜ?

Maymun çiçeği virüsü genelde 2 ile 4 hafta aralığında kendiliğinden iyileşiyor. Maymun çiçeği düşük bağışıklığa sahip insanlar ve küçük çocuklarda ağır seyredebiliyor.

Genellikle çocuklarda gözlemlenen hastalığın Orta Afrika türünde yüzde 11, Batı Afrika alt tipinde yüzde 1 oranında öldürücülük ihtimali bulunuyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Henüz maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, güvenli bir tedavi yoktur. Maymun çiçeği salgınını kontrol altında tutmak amacıyla çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve İntravenöz immün globulin (VIG) kullanılabilir. Bununla birlikte, şu anda, orijinal (birinci nesil) çiçek hastalığı aşıları artık halka açık değildir. 2019'da çiçek hastalığı ve maymun hastalığının önlenmesi için daha yeni bir aşı onaylanmakla birlikte henüz kamu sektöründe yaygın olarak mevcut değil.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ AŞISI VAR MI?

Çiçek aşısının maymun çiçeği hastalığına etkinlik oranının yüzde 80-85 olduğunu dile getiren Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, "Dünyada 1970’ten sonra geliştirilmediğini hepimiz biliyoruz ama anlıyoruz ki Amerika başta olmak üzere bazı ülkelerin o dönemde canlı virüsü imha etmediği, aşı olarak geliştirdiğini görüyoruz. Biz de bu noktada arkadaşlarla Bilim Kurulu ile özellikle geliştirmek noktasında neler yapabiliriz, bununla ilgili de istişare halindeyiz" ifadelerini kullandı.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HANGİ ÜLKELERDE VAR?

İlk olarak İngiltere'de görülen Maymun çiçeği virüsü 20 gün içerisinde neredeyse tüm kıtaya yayıldı. İspanya, Portekiz, Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya, İsveç ve İsviçre'nin ardından Avusturya ve Avustralya'da da görüldü.

ABD Massachusetts'ta ilk testin ardından ikinci vaka New York'da görülmüştü, ABD’nin başkenti Washinghton’da da ilk kez vaka görülmesinin ardından son vaka Venezuela'da görüldü.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNDEN KORUNMA YOLLARI

Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek önlemler şöyle:

• Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (maymun çiçeğinin meydana geldiği bölgelerde hasta olan veya ölü bulunan hayvanlar dahil).

• Hasta bir hayvanla temas etmiş herhangi bir kontamine malzemeyle temastan kaçının.

• Enfekte hastaları, enfeksiyon riski altında olabilecek diğerlerinden izole edin.

• Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi sabun ve suyla yıkamak veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanmak.

• Hastalara temas ederken kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanın.