Nâzım Hikmet'in ilk kez Türkçe basılan o şiiri

Nâzım Hikmet’in 1951’de yazdığı ancak sonradan kaybolduğu için Türkçesi basılamayan ve kitaplarında bulunmayan “Nâzım’ın Oğlu Memed’in Fransa’ya Mektubudur” adlı şiiri, Rusça ve Fransızcadan çevrilerek Türkçe yayımlandı.

Şair Turgay Fişekçi'nin çıkardığı "Sözcükler" dergisinin Ocak-Şubat sayısında yayımlanan şiiri, Rusçadan Melih Güneş çevirdi. İşte Güneş'in çevirisiyle Nâzım Hikmet'in yazdığı o dizeler:

NÂZIM’IN OĞLU MEMED’İN FRANSA’YA MEKTUBUDUR

İyi niyetli Fransızlar, ben üç aylık bir bebeğim mavi gözlü bir oğlan çocuğu, henüz yürümeyi beceremiyorum hatta emziğimi tutmayı bile, ama öğrendim gülümsemesini kuru kundağa, güneşli aydınlığa ve anne sütünün kokusuna. Yaşamayı seviyorum, Hayatı sevmek uzun sürmüyor ve kolay İyi niyetli Fransızlar, şehirlerinizden uzakta doğdum ama bana yakın kahraman bilgelerin yattığı topraklarınız bıçaklanan Marat kurşuna dizilen Peri... Onlar ömürlerini verdi, ölüm yok olsun diye Yaşamak önemli şey, gerekli şey yaşamak Hayatı sevmek uzun sürmüyor ve kolay. İyi niyetli Fransızlar, henüz öğrenmedim ana dilimi, lakin vakit geldiğinde öğreneceğim dilinizi de sizi bana anlatabilsinler diye Diderot, Balzac, Picasso, Eluard, Barbusse, Zola, Daumier ve Aragon, Flaubert, Joliot-Curie, Pasteur ve Renoir. Onlar anlatacak bana şanlı zaferlerinizi, şehirlerinizi, köylerinizi, sevdalarınızı, nehirlerinizi, ağaçlarınızı sizin, eserlerinizin mükemmelliğini, düşüncenizin gücünü, ve günlerinizi geçmiş ve gelecek olan... İyi niyetli Fransızlar, ben üç aylık bir bebeğim ve yalnız değilim size seslenen benim gibiler dünyada çok, pek çok. Biz savaş istemeyenleriz, biz ölüm istemeyenleriz. Hayatı sevmek öyle basit, öyle kolay ki. İyi niyetli Fransızlar, barıştan yana olanlarla birlikte olun Fransa yaşasın diye, biz yaşayalım diye. Memed, Nâzım Hikmet’in oğlu.

ORİJİNALİ FRANSIZCA

Sözcükler dergisine konuşan Melih Güneş, çevirdiği şiirle ilgili şu notu düşüyor. "Vera Tulyakova Hikmet’in özenle düzenleyip koruduğu dosyaların içinde, Nâzım Hikmet’in müsveddeleri arasında otobiyografik anlatım taşıyan bir yazı taslağı bulmuştum. Yazının bir yerinde şair şöyle diyordu: ‘951. Oğlum üç aylık. Fransa’da seçimler yapılıyor parlamentoya. Benim oğlanın ağzından bir mektup yolluyorum Fransızlara.' Bu şiirle daha sonra ilkin Vera Tulyakova Hikmet’in kesip dosyaladığı gazete kupürleri arasında karşılaştım. Ogonyök dergisinin 1951 yılındaki 47. sayısının 16. sayfasında 'Kerem Gibi' ve “Sıradaki” şiirleriyle birlikte yayımlanmış. Kupürdeki notta şiirin Fransızca yazıldığı belirtilmiş. Böyle olunca şiirin Fransızcasının peşine düştüm ve haftalık Les Lettres Françaises gazetesinin 14 Haziran 1950 tarihli 367. sayısında, ilk sayfasında buldum. 1946-1954 yıllarında Fransa-Vietnam arasındaki Birinci Hindiçin Savaşı üzerine yazılmış olmalıdır. 'Nâzım’ın Oğlu Memed’in Fransa’ya Mektubudur', Nâzım Hikmet’in 1957 yılındaSSCB’de iki cilt halinde yayımlanan kitabında da bulunmaktadır. Fransızca ve Rusça çevirileri karşılaştırıldığında, şiirin anlamını değiştirmeyen bazı farklar bulunmaktadır." “Nâzım’ın Oğlu Memed’in Fransa’ya Mektubudur” şiirinin Fransızcadan çevirisini, Sözcükler dergisinin son sayısında okuyabilirsiniz.