Okullarda sağlıklı beslenme nasıl olmalı

OKULLARDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALI

Okul çağında yani büyüme ve gelişme çağında olan çocuklar ile gençler için beslenme büyük önem taşıyor. “İnsan gelişimi için gerekli besin ögelerinin herhangi biri alınmadığında veya gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme-gelişme etkileniyor ve sağlık bozuluyor” diyen BCC Catering Operasyon Proje Uzmanı ve Gıda Mühendisi Yağmur İnan, okul çağındaki çocuklar için beslenmenin önemine dikkat çekerek, sağlıklı beslenme önerileri sıralıyor.

“FIZIKSEL VE ZIHINSEL GELIŞIMININ HIZLA GERÇEKLEŞTIĞI BIR DÖNEM”

Okul çağındaki çocukların doğru beslenmesinin önemini İnan, şu sözlerle anlatıyor:

“Okul çağı, çocukların fiziksel ve zihinsel gelişiminin hızla gerçekleştiği bir dönemdir. Bu nedenle sağlıklı ve dengeli beslenme bu yaş grubu için büyük önem taşır. Okul çağındaki çocuklar için doğru ve dengeli beslenme, fiziksel sağlık, zihinsel gelişim, enerji seviyeleri ve genel yaşam kalitesi açısından büyük bir etkiye sahip. Aileler, çocuklarına çeşitli yiyeceklerle zenginleştirilmiş bir beslenme düzeni sunarak onların sağlıklı büyümelerine destek olabilirler. Besinlerin bileşimini oluşturan ve insan organizması için gerekli 50’nin üzerinde besin ögesi bulunuyor. Bunlar, proteinler, yağlar, karbonhidratlar, mineraller, vitaminler ve su. Yetişkin insan vücudunda ortalama yüzde 59 su, yüzde 18 protein, yüzde 18 yağ (lipit), yüzde 4,3 mineraller ve yüzde 0,7 karbonhidratlar, vitaminler, nükleik asitler, hormonlar gibi ögeler bulunuyor. Besin ögelerinin herhangi biri alınmadığında veya gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme ve gelişme etkileniyor ve sağlık bozuluyor. Aşırı enerji alımı ve fiziksel aktivite azlığı obeziteye yol açar. Aşırı enerji (kalori) alımının azaltılması için şeker, yağ ve tuz içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.  Fiziksel aktivite çocuklarda her gün bir saat olmalıdır ve çocukların televizyon, bilgisayar, tablet vb. için harcadıkları zaman sınırlandırılmalıdır.”

“ÇOCUKLARIN HER GÜN BIR ADET YUMURTA TÜKETMESI YARARLI”

BCC Catering Operasyon Proje Uzmanı ve Gıda Mühendisi Yağmur İnan, sağlıklı beslenmek için nelerin tüketilmesi gerektiğiyle ilgili şu bilgileri veriyor:

“Sağlıklı beslenme besin çeşitliliğine dayalıdır ve günlük gereksinim duyulan enerji ve besin ögelerinin besinlerle vücuda alınması gerekmektedir. En yaygın görülen olumsuz beslenme alışkanlıklarından biri öğün atlamadır. Türkiye’de ve dünyada yapılan beslenme alışkanlıklarının değerlendirildiğinde çocukların en sık atladıkları öğün, günün en önemli öğünü olarak kabul edilen kahvaltıdır. Uykuda geçen uzun açlık sürecinden sonra çocukların güne besleyici bir kahvaltı ile başlaması sağlığı ve başarıyı destekleyecektir. Yumurta, protein kalitesi en yüksek olan yiyecektir. Bunun için bebek ve çocukların her gün bir adet yumurta tüketmesi yararlıdır. Yumurtanın sarısı demir, A ve B grubu vitaminlerinden zengindir. Sağlıklı bireyler et tüketmedikleri günlerde, haftada 3-4 kez yumurta tüketebilir. Besinler içerdikleri besin ögelerine beş grupta toplanmaktadır:

• Süt ve ürünleri grubu: süt ile yoğurt, peynir, kefir, dondurma, sütlü tatlılar, süttozu gibi sütten yapılan ürünlerden oluşur. Çocuklar ve adolesan dönemi gençler, günlük 2-4 porsiyon süt ve ürünlerini tüketmelidir.
• Et, yumurta, kurubaklagiller ve yağlı tohumlar grubu: Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi yiyeceklerin yanı sıra ceviz, fındık, fıstık gibi sert kabuklu yemişler/yağlı tohumlardan oluşur. Et ve ürünleri, yumurta ve kurubaklagiller ile sert kabuklu yemişler/ yağlı tohumlardan adolesanların günlük tüketilmesi önerilen miktar 2.5-3 porsiyondur.
• Ekmek ve tahıllar grubu: Ekmek, pirinç, makarna, erişte, kuskus, bulgur, yulaf, arpa ve kahvaltılık tahılları içerir. Günlük tahıl tüketiminin en az yarısı “tam tahıl” olmalıdır. Ekmek ve tahıllardan günlük tüketilmesi önerilen miktar çocuklar için 2,5-5 porsiyon; adolesanlar için 3-8 porsiyondur.
• Sebze grubu: Sebzelerin bileşimlerinin önemli kısmı su olup günlük enerji, yağ ve protein gereksinmesine çok az katkıda bulunurlar. Çocukların günlük beslenmesinde 1,5-2,5 porsiyon adolesanların ise 2-3 porsiyon sebze tüketmesi önerilmektedir.
• Meyve grubu: Meyveler ve sebzeler iki ayrı besin grubudur ancak besin ögesi içerikleri oldukça benzerdir. Meyvelerde de sebzelerde olduğu gibi tüketimlerinde çeşitliliğin sağlanması önemlidir. Meyvelerin günlük tüketilmesi önerilen miktarı çocuklar için 1,5-2,5 porsiyon; adolesanlar için 2-3 porsiyondur.”

OKULDA SAĞLIKLI BESLENME ÖNERILERI

Çocukların ve gençlerin günlerinin önemli bir bölümünü okulda geçirdiğini bu nedenle de okulda beslenmenin önemli olduğuna değinen İnan, okulda sağlıklı beslenme önerilerini ise şöyle sıralıyor:

“İki ana öğün arasında açlık hisseden çocuk; besleyici değeri düşük, sağlıksız yiyecek ve içeceklerle karın doyurduğu gibi besinlerle geçen hastalık riski artmakta, beslenmenin maliyeti artmakta ve süreç dengesiz beslenme ile sonuçlanmaktadır. Beslenme çantası ile çocukların kahvaltı ve öğle yemeği arasında ya da öğle ve akşam yemeği arasında aç kalmalarının önüne geçilebileceği gibi sağlıklı besin tüketiminin sağlanarak, öğretmenler ve okul idaresince takibi yapılabilir. Okulda sağlıklı beslenmenin birçok yararı bulunmaktadır. Dikkat ve konsantrasyon, öğrenme yeteneği, fiziksel sağlık, bağışıklık sistemi, sosyal ve duygusal gelişim konusunda çocuklara destek olur. 

• Beslenme çantası, beslenme örtüsü, peçete ve su her gün getirilmelidir.
• Öğrencilerin getirdikleri besinleri tüketme durumu iyi takip edilmelidir.
• Getirilen sebze ve meyveler çok iyi bir şekilde yıkanmış olmalıdır.
• Beslenme çantasında yer alacak besinler önerilirken Millî Eğitim Bakanlığı’nın yürürlükteki ‘kantinlerde bulundurulacak besinlerle ilgili genelgesi’ göz önünde bulundurulmalıdır. İlgili genelge ile okullarda satışı uygun görülmeyen besinler beslenme çantasında önerilmemelidir.
• Beslenme çantası her gün çok iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
• Beslenme çantası içeriği hazırlanırken velilerin ekonomik durumlarının göz önünde bulundurulması yerinde olacaktır.
• Beslenme çantası içeriği İl Sağlık Müdürlüğü, İlçe Sağlık Müdürlüğü, İlçe Toplum Sağlığı Merkezi/Sağlıklı Hayat Merkezi bünyesinde görev yapan diyetisyen ile hazırlanabilir.”