Osmanlı'dan Türkiye Cumhuriyeti'ne 'İlhan Berk'

18 Kasım 1918'de Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş yıllarında Manisa'da dünyaya geldi  İlhan Berk . “Yazmak mutsuzluktur, mutlu insan yazmaz" diyen şair İlhan Berk 28 Ağustos 2008 tarihinde 90 yaşında hayata veda etti. Ölüm yıldönümünde İlhan Berk'in yaşamından kesitleri derledik..​

Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulundan mezun oldu, Espiye'de iki yıl ilkokul öğretmenliğinden sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'ne girdi.

Enstitünün Fransızca bölümünden 1944'te mezun olan Berk, 1945-1955 yılları arasında Zonguldak, Samsun ve Kırşehir'de ortaokul ve liselerde Fransızca öğretmenliği yaptı.

1956 yılından itibaren 13 yıl boyunca Ankara'da T.C. Ziraat Bankası'nın Yayın Bürosu'nda çevirmenlik yaptı.

Bu süre içinde modern dünya şiirinin iki büyük şairi sayılan Arthur Rimbaud ve Ezra Pound'un şiirlerini çevirerek kitaplaştırdı.

Bu tarihten sonra kendini tümüyle yazmaya verdi ve bir anlatı kitabı dışında, yalnız şiir ve şiire ilişkin eserler ürettı.

 Kül adlı kitabıyla 1979 yılında Türk Dil Kurumu ve İstanbul Kitabı ile de 1980 yılında ilk Behçet Necatigil Şiir Ödülünü kazandı. 1983'te Deniz Eskisi adlı kitabıyla, Yeditepe Şiir Armağanı'nın 1988'de de Güzel Irmak adlı kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü aldı.

28 Ağustos 2008 tarihinde Bodrum'da 90 yaşında vefat etmiş, cenazesi Bodrum'da defnedilmiştir

Yazın hayatı..

İlhan Berk, ilk şiirlerini Manisa Halkevi'nin dergisi Uyanış'ta yayımlamıştır. (1935) Berk, 17 yaşındayken Güneşi Yakanların Selâmı adıyla kitaplaştırdığı bu şiirlerinde "hece vezni" kullanmakta ve o dönemin şiir anlayışına özgü bir karamsarlık taşımaktaydı.

"Sonsuzluk", "kızıl", "hulya", "ateş" en sevdiği sözcükler olarak görülmektedir. Sembolist şiirden esinlenilmiş izlenimi veren imgeler kullanmayı sevmektedir: "Bir karanlık gecenin masmavi seherinde / Kızıl başörtünle gül yüzlü bahçede görün".

Dil anlayışı da henüz döneminden kopamamıştır ki, bunu da genç bir şair için doğal karşılamak gerekir:

"Kıpkızıl hulyalı bir renge yükselmeden gün / Bir devrin neşesini taşımakta yüzün".

Berk'in ilk kitabına adını veren şiirinin son kıtası da şöyledir:

"Neler, neler beklenmez nihayetsiz bir yerden 

Güneşi içelim mor şafaklar gecesinden

Selâm! Sonsuzluklara, hasret gönüllerden

Selâm, güneşe, göğü yakanlar bahçesinden!".

İlhan Berk, daha sonra 1940'lara doğru Yeni Edebiyat anlayışı içinde yer almış, Servet-i Fünun (Uyanış), Ses, Yığın, Yeryüzü, Kaynak gibi dergilerde yazmıştır.

Türk şiirinin en deneyci şairlerinden biri olan İlhan Berk, durmadan yatak değiştirerek, ama bazı sorunsallara hep bağlı kalarak şiirini günümüze kadar eskitmeden getirmeyi başarmıştır.

“Yazmak mutsuzluktur, mutlu insan yazmaz, bu yeryüzünü olduğu gibi görmeme engel olan

  ve bana bu yeryüzünü cehennem eden bu yazmak eyleminden kurtulduğum, mutlu olduğum bir tek şey var: resim yapmak.” İlhan Berk

Ödülleri 

Kül, 1979 TDK Şiir Ödülü.

İstanbul, 1980 Behçet Necatigil Şiir Ödülü.

Deniz Eskisi, 1983 Yedi Tepe Şiir Armağanı

Güzel Irmak, 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü.

Yapıtları

Şiir 

Güneşi Yakanların Selamı (1935)

Ne Böyle Sevdalar Gördüm Ne Böyle Ayrılıklar

Istanbul (1947)

Günaydın Yeryüzü (1952)

Türkiye Şarkısı (1953)

Köroğlu (1955)

Galile Denizi (1958)

Çivi Yazısı (1960)

Otağ (1961)

Mısırkalyoniğne (1962)

Âşıkane (1968)

Taşbaskısı (1975)

Şenlikname (1972)

Atlas (1976)

Kül (1978)

İstanbul Kitabı (1980)

Kitaplar Kitabı (1981) (Seçilmiş Şiirler)

Deniz Eskisi (1982) (Şiirin Gizli Tarihi'ni de içerir.)

Delta ve Çocuk (1984)

Galata (1985)

Güzel Irmak (1988)

Pera (1990)

Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum (1993)

Avluya Düşen Gölge (1996)

Şeyler Kitabı Ev (1997)

Çok Yaşasın Sayılar (1999)

Tümceler Geliyorum (2008)

Otobiyografik Anlatı 

Uzun Bir Adam (1982)

Söyleşi 

Kanatlı At (1994)

Deneme/Günlük 

Inferno (1994)

Logos (1996)

Çevirileri

Arthur Rimbaud'dan Seçme Şiirler (1962)

Dünya Edebiyatından Aşk Şiirleri (1968)

Dünya Şiiri ve Ezra Pound: Seçme Kantolar (1969)

Asılı Eros (1996)

Antoloji 

Başlangıcından Bugüne Beyit Mısra Antolojisi (1960)

Aşk Elçisi (1965-antoloji)

Diğer

Şifalı Otlar Kitabı (1982)

El Yazılarına Vuruyor Güneş (günlük) (1983)

E. Pound : Seçme Kantolar (1983)

Şairin Toprağı (1992)