Sağlık Bakanlığı'ndan Dünya Lenfoma Farkındalık Günü paylaşımı (Lenfoma kanseri nedir?)

Sağlık Bakanlığı'nın Twitter hesabından Dünya Lenfoma Farkındalık Günü ile ilgili bir paylaşım geldi. Yapılan paylaşımda "Lenfoma (lenf kanseri) tedavisinde psikolojik destek her kanser tedavisinde olduğu gibi önemli ve gereklidir. #DünyaLenfomaFarkındalıkGünü" ifadeleri kullanıldı. Peki lenfoma kanseri nedir?

15 Eylül Dünya Lenfoma Farkındalık Günü

15 Eylül günü 2004 yılından beri her yıl, tüm dünyada “Lenfoma Farkındalık Günü” olarak kabul edilmektedir. Çoğu zaman grip gibi belirtiler gösteren lenfoma, erken teşhis ve gerekli tedavilerin uygulanması halinde tamamen iyileşme sağlanan bir kanser türü olduğu için lenfoma konusunda bilinçlenmek son derece önem arz etmektedir.

Lenfoma, lenf bezi kanseridir. Hastalık, genellikle lenf bezlerinden ve bazen de herhangi bir organdan köken alan heterojen bir grup kanser türüdür. Lenf bezi kanserleri Hodgkin ve Hodgkin Dışı Lenfoma olmak üzere iki alt tiptir. Bunların da kendi içinde çok sayıda alt grupları bulunmaktadır.

Lenfoma kanseri nedir?

Lenf kanseri (lenfoma) vücudun savunma hücreleri olan lenfositlerin kanserleşerek kontrolsüz büyümesidir. Lenf kanseri en sık görüldüğü yerler; lenf bezleridir. Lenf bezleri vücudun en önemli savunma mekanizmalarından biridir. 

Vücudumuzda bulunan binlerce lenf bezi, enfeksiyon ve hastalıklara karşı direnmemizi sağlayan bağışıklık sisteminin en önemli parçasıdır. Yaşanan enfeksiyonlar sırasında lenf bezleri büyüyor.

Hastalık sona erdiğinde ise yeniden eski boyutlarına dönüyor. Bu durum son derece normal olan bir mekanizmanın göstergesi. Lenfoma meydana geldiğinde, lenfatik sistemin hücreleri olan lenfositler bozuluyor ve çoğalıyor, böylece daha anormal hücreler oluşturuyor.

Lenfomalar temelde Hodgkin ve non-Hodgkin (Hodgkin olmayan) olmak üzere iki grupta incelenir. Her ikisinin de belirtileri benzer olabilmekle beraber, lenfomanın hangi tür olduğuna yapılan tetkiklerde rastlanabilecek bir takım özel hücrelere göre karar verilir.

Tedavi seçeneklerinin belirlenebilmesi açısından lenfomanın hangi tür olduğunun belirlenmesi oldukça önemlidir.

Belirtiler

Lenfomaların pekçok farklı türünde farklı belirtiler ortaya çıkabilmekle beraber bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

• Ağrısız, büyüyen ve çoğalan lenf bezleri

• Sebebi bilinmeyen ateş,

• Açıklanamayan kilo kaybı,

• Rahatsız edici gece terlemesi,

• Sürekli yorgunluk,

• Öksürük, solunum problemi ve göğüs ağrısı,

• Karında şişlik, şişkinlik, dolgunluk hissi veya ağrı,

• Kaşıntı 

Bir kişide yukarıdaki belirtilerin olması, o kişide mutlaka lenfoma var anlamına gelmemektedir. Mikrobik hastalıklar ve diğer sağlık problemleri de bu bulgulara neden olabilir. Ancak belirtiler 2 hafta içinde düzelmez ise doktora başvurularak nedeninin araştırılmasında yarar var.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Risk Faktörleri

Nedenleri henüz tam olarak tespit edilememekle beraber, Hodgkin lenfoma erkeklerde kadınlara kıyasla daha çok görülmektedir. Özellikle genç erişkinlik olarak tabir edilen 15-34 yaş aralığı ile 55 yaş ve üstünde daha sık görülür.

Tanımlanmış bir takım risk faktörleri şunlardır:

• Aile öyküsü

• Epstein-Barr virüsü (EBV) enfeksiyonu

• HIV enfeksiyonu

Non-Hodgkin Lenfomalar ise Yaş İlerledikçe Daha Sık Görülen Hastalıklardır. Non-Hodgkin Lenfomalar İçin Tanımlanmış Kimi Risk Faktörleri Aşağıdakilerdir:

• EBV enfeksiyonu

• HIV enfeksiyonu

• HTLV (insan T hücreli lösemi virüsü) enfeksiyonu

• Helicobacter Pylori enfeksiyonu (özellikle mide lenfomalarında)

• HHV-8 (insan herpes virüs tip 8) enfeksiyonu

• Hepatit C virüsü enfeksiyonu

• Bir takım kimyasallar (özellikle zirai ilaçlar ve ısıtma-soğutma endüstrisinde kullanılan kimyasallar)

• Bazı kanserlerin tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları

• Kleinefelter, Chediak-Higashi sendromları gibi kimi genetik hastalıklar

• Sjögren sendromu, çölyak hastalığı, sistemik lupus gibi bazı romatolojik hastalıklar

Ancak kişinin bu risk faktörlerinden bir ya da birden fazlasını taşıması, mutlaka lenfoma olacağı anlamına gelmiyor. Birçok risk faktörü taşıyan bazı bireylerde yıllarca lenfoma gelişmeyebileceği gibi, risk faktörü olmayan bireylerde de lenfoma gelişimi mümkün.

Birçok risk faktörü taşıyan bazı bireylerde yıllarca lenfoma gelişmeyebileceği gibi, risk faktörü olmayan bireylerde de lenfoma gelişimi mümkün.

Tanı Yöntemleri

Eğer büyüyen lenf nodu ve diğer belirtiler lenfomaya işaret ediyorsa, bireyin hastalık ve aile öyküsü alındıktan sonra detaylı bir fizik muayene yapılıyor. Boyun, koltuk altı, dirsek, kasık ve diz gerisindeki çukurluk büyümüş lenf nodu varlığı için muayene ediliyor. Aynı zamanda dalak ve karaciğerde de olası bir büyüme varlığı için muayene yapılabiliyor. Ardından, tanının kesinleştirilmesi ve kanserin yayılımın saptanması amacıyla yapılabilecek kimi testler aşağıdaki gibidir:

Kan Testleri

Tam kan sayımı ve biyokimyasal incelemeler (LDH, ürik asit gibi).

Akciğer Filmi

Olası lenf bezi büyüklüğü ve diğer problemler araştırılıyor.

Biyopsi

Büyüyen lenf bezinin kısmi veya mümkünse tam olarak çıkarılması gerekiyor. İğne ile yapılan biyopsiler genellikle sağlıklı sonuç verme ihtimalinin düşük olması nedeniyle, lenfoma şüphesi var ise, mutlaka lenf bezinin tamamı, bu mümkün olmuyorsa bir kısmının bir patolog tarafından incelenmesi şart. Hastalığın yaygınlığının belirlenmesi için kemik iliği biyopsisi de yapılabiliyor.

Bilgisayarlı Tomografi

Boyun, akciğer ve tüm karın bilgisayarlı tomografi detaylı bir şekilde ile incelenebiliyor.