Suni Kar nedir? Yapay kar nedir, nasıl çalışır? Yapay kar sağlıklı mı?

Son yıllarda mevsimlerin giderek kaymasıyla bu yıl beklenilen kar yağışı henüz olmadı. Böyle olunca da kar tatili yapılan yerlerde suni kar kullanıldı. Peki suni kar nedir, yararlı mıdır? İşte detaylar...

Küresel ısınma dünya çapında birçok bölgenin alışılmadık iklim koşullarıyla mücadele etmesine neden oluyor. Normalde daha ılık havalar ile geçen bölgeler sert kış koşullarıyla mücadele ederken, kar yağması gereken bölgelerde de kayak pistlerinin yeşil ve kahverengi renklere büründüğünü gördük.

 YAPAY KAR TEKNOLOJİSİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Suni karı üretmenin en basit yolu olarak yakındaki akarsulardan ve göllerden çıkarılan ve depolanan soğuk suyun, kar makinelerinin ince nozullarına gönderilerek, yüksek basınçta preslenmesi ile yapılıyor. Nozullardan çıkar çıkmaz donan küçük damlacıklar olarak çıkmasını sağlıyor. Buz taneleri şeklinde yere düşen bu parçacıklar, hava ne kadar kuru ve soğuk olursa, o kadar kolay kar oluşmasını sağlıyor. Ancak havanın yeterince soğuk olması suyun buza ve ardından kara dönüşmesi için tek başına yeterli değildir.

YALNIZCA SOĞUK HAVA SUYUN KARA DÖNMESİNE YETMİYOR
Her ne kadar suyun 0 (Sıfır) derecede donduğunu bilsek de, saf su yaklaşık -40 dereceye kadar işlem görmeden donmaz. Sıfır derece sıcaklıkta suyun donmasına izin veren ise mikroskobik parçacıklardır. Bu parçacıklar olmadan suyu bu derecede dondurmak ise mümkün değildir. Suni kar yapılan bölgelerde hali hazırda sıcaklığın yeteri kadar düşmemesi nedeniyle karı oluşturmak sanıldığı kadar kolay bir süreç de değildir.

KİMYASAL MADDELER İÇERİYOR!
Suyun donmasını sağlayan en iyi buz çekirdekleri, gümüş iyodür ve pseudomonas syringae bakterisi aracılığıyla üretilen bir proteindir. Çoğu suni kar sisteminde de içerisine çekilen suyun küçük damlacıklar şeklinde püskürtülmesinden sonra yere düşmeden önce donmasını sağlayabilmek için bu sulara bakteriyel proteinin bir formu eklenir. İçerisindeki kimyasallar sayesinde suni karın erimesi, gerçek kardan daha uzun zamanda gerçekleşmektedir. Bu da tartışmalara sebep oluyor.

PEKİN OLİMPİYATLARI DÜNYADA BİR İLK OLMUŞTU!
2022 senesinde Çin’in Pekin şehrinde düzenlenen kış olimpiyatları dünyada bir ilke sahne olmuştu. Tamamen suni kar üretimi ile gerçekleştirilen ilk kış olimpiyatı olan Pekin 2022 birçok tartışmaya da neden olmuştu.

 KÜRESEL ISINMAYI HIZLANDIRIYOR
2022 Pekin Kış Olimpiyatları esnasında sunulan raporlar, olimpiyat oyunları süresince suni kar oluşturmak için tahmini 190 milyon litreye yakın (80 olimpik büyüklükteki havuzu dolduracak) suyun kullanıldığını göstermiştir. Bununla birlikte 1,2 milyon metreküp sahte kar taneleri oluşturmak için 130 fanla çalışan kar jeneratörü ve 300 kar yapma silahı da kullanılmalıydı. Bu durum aslında küresel ısınma nedeniyle oluşmayan gerçek karı suni kar ile telafi etmenin, küresel ısınmaya daha da çok davetiye çıkarttığı tartışmalarını beraberinde getiriyor.

1,5 MİLYON NÜFUSUN 1 YILDA TÜKETTİĞİ KADAR SU
Olimpiyat oyunları süresince bu işlemin yapılması elbette tek seferlik olmasından dolayı kabul edilebilir düşünülmüştü. Ancak araştırmalar Alp bölgesindeki büyük kayak pistlerinde kar yapmak için mevsim başına 1,5 milyon nüfuslu bir şehir tarafından bir sene içinde kullanılandan daha fazla su tüketilmeesine sebep oluyor. Elbette sadece su değil elektrik tüketimi de konuşulanlar arasında yer alıyor. Suni kar üretimi, sene de 500.000 nüfuslu bir şehrin tükettiği kadar elektrik kullanıyor.

“BİTKİ ÖRTÜSÜ BOZULABİLİR!”
USGS (Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırmalar Merkezi) tarafından yapılan ‘Kar ve Çığ Araştırması’nda uzmanlar, yapay karın toprağı ve bitki örtüsünü de nasıl etkilediği konusunda araştırmalar ortaya koyuyorlar. Araştırma verilerine göre, eğim tesviyesi, yani zemini düzleştirmek bitki örtüsü üzerinde kar yapımından çok daha sert bir etkiye sahip olduğu vurgulanıyor.

Araştırmada, “Yamaçlardaki doğal kar alanlarından daha geç erimesi sebebiyle yoğun şekilde suni kar kullanılmasının doğal flora üzerinde yaz başlangıcını olumsuz etkiler ortaya çıkartıyor” deniliyor. Sonuç olarak uzun vadede bitki örtüsü bileşimi bozulabileceği ve kısa zamanda gelişmeyi başaran bitkiler, meyve ve tohum üretmek için daha fazla zamana ihtiyaç duyanların yerini alacağı vurgulanıyor.