Tarihte 1 Aralık
1918 - Yugoslavya Krallığı ilan edildi.
Yugoslavya Krallığı veya ilk dönem adıyla Sırp, Hırvat ve Sloven
Krallığı (1918-1929), 1918'den II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar
Balkanlar'ın batısında var olmuş devlet. Bugünkü Makedonya, Kosova,
Sırbistan, Bosna-Hersek ve Karadağ'ın tamamı ile Slovenya ve
Hırvatistan'ın büyük bir kısmını kapsıyordu.
I. Dünya Savaşı'nın önemli bir cephesi de Güney Slavlarının siyasi
birlik yönünde attığı adımlar oldu. Daha savaşın başlarında Sırp,
Hırvat ve Sloven kökenli politikacı ve aydınların bu amaçla
Londra'da kurduğu Yugoslav Komitesi, yeni ve birleşik bir devleti
savunan çevrelerin sözcüsü durumuna geldi. Yugoslav Komitesi ile
sürgündeki Sırp hükümeti temsilcilerinin Temmuz 1917'de imzaladığı
Korfu Bildirisi'yle bu program ilk kez somut bir biçim kazandı.
Bildiri temelde farklı ulusal ve dinsel toplulukların eşit haklarla
yer alacağı, demokratik ilkelere dayalı bir anayasal monarşi
kurulmasını öngörüyordu. Bu gelişme Habsburg (Avusturya) yönetimi
altında olan Hırvatlar ve Slovenler arasında bağımsızlık
mücadelesini de güçlendirdi. Aynı yıl örgütlenen Yugoslav Ulusal
Konseyi açıkça Güney Slavları birliğini savunmaya başladı. Yugoslav
Komitesi'nin önemli bir başarısı da savaşa girmek için İtilaf
Devletleri'nden Slovenya ve Dalmaçya'nın bir bölümünü topraklarına
katma sözü almış olan İtalya ile belirli bir uzlaşma sağlaması
oldu.
rnHabsburg monarşisinin çöküşe doğru gitmesi Güney Slav
milliyetçiliğine yeni bir hız kazandırdı. Bir dizi ayaklanmaya
sahne olan Hırvatistan, Sabor'un Ekim 1918'de aldığı kararla
Macaristan'a bağımlılığa resmen son verdi. Bu sırada Dalmaçya'daki
İtalya ilerlemesi sürdüğünden, Güney Slav halkları düzenli orduya
dayanan Sırbistan'ın çevresinde kenetlendi. Kasım 1918'de
Cenevre'de bir araya gelen Yugoslav Komitesi, Yugoslav Ulusal
Konseyi ve Sırp partilerinin temsilcileri Karayorgiyeviç hanedanı
altında birleşmeyi öngören bir plan hazırladı. Öte yandan
Karadağ'da toplanan bir ulusal meclis de Sırbistan'a katılma kararı
aldı.rn
Sırp naip prensi Aleksandar 1 Aralık 1918'de babası Petar'ın
yönetiminde “Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı”'nın kurulduğunu
açıkladı. İtalya'ya bazı toprakları bırakarak ve öteki komşularla
bir dizi antlaşma imzalayarak sınırlarını çizen yeni krallığı,
içeride savaşın yol açtığı büyük yıkımı giderme ve yönetim yapısını
biçimlendirme gibi daha ağır sorunlar bekliyordu.