Tarihte 14 Kasım
1944 - Ahıska Türkleri'nin Ahıska'dan sürülmesi.rn
rnGürcistan´ın güneybatı kesiminde bulunan bir kenttir.
Samtshe-Cavaheti bölgesinin yönetim merkezidir. Osmanlı yönetimi
sırasında Ahıska olarak adlandırılmıştır. Abastuman, Adigön,
Aspinza, Ahılkelek, Azgur ve Hırtız gibi önemli yerleşim birimleri
ile iki yüzden fazla köyün merkezi olan Ahıska şehri, Türkiye
sınırına 15 km mesafede bulunmaktadır. Posof Çayının iki yakasında
yer alan şehir, karayolu ile Tiflis, Batum ve Türkiye’ye bağlıdır.
Bu ırmağın kuzey yakasında kentin eski bölümü, güney yakasında yeni
bölümü yer alır. Ayrıca Türk sınırının çok yakınına kadar uzanan
bir demiryolu, Ahıska’yı Tiflis’e bağlar. Kür ırmağı (Kura Nehri),
Posof ve Adigön Çayları ile bu çaylara karışan derelerin suladığı
verimli topraklar, tarıma çok elverişlidir. Ahıska yakınındaki
linyit yatakları da işletilmektedir.
rnAhıska’ya ilk kez XII. yüzyıldaki tarih kayıtlarında rastlanır.
XII.-XIII. yüzyıllarda Samtshe’nin yöneticileri Şalva ve İvane’nin
Ahıska olduğu belirtilir. XIII. yüzyıldan XVII. yüzyıla kadar
Samtshe Jakeli ailesi tarafından yönetildi. Kent, 1578’de Türk
ordusu tarafından kazanılan Çıldır Meydan Savaşı sonucunda
Osmanlıların eline geçti ve 1628’de Çıldır Eyaleti’nin (Ahıska
Paşalığı) yönetim merkezi oldu.rn1828’de 1828-1829 Osmanlı-Rus
Savaşı sırasında, Rus birlikleri komutanı General Paskeviç, kenti
ele geçirdi. 1829 tarihli Edirne Antlaşması’yla Ahıska, Rusya'ya
bırakıldı. Bu savaştan sonra bölgeden Müslüman ve Katolik nüfusun
önemli bölümü Osmanlı topraklarına göç etti. Buradan gelen Katolik
Gürcüler, 1861’de İstanbul’un Bomonti semtinde Katolik Gürcü
Kilisesi’ni kurdular.
rn1828’de 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, Rus birlikleri
komutanı General Paskeviç, kenti ele geçirdi. 1829 tarihli Edirne
Antlaşması’yla Ahıska, Rusya'ya bırakıldı. Bu savaştan sonra
bölgeden Müslüman ve Katolik nüfusun önemli bölümü Osmanlı
topraklarına göç etti. Buradan gelen Katolik Gürcüler, 1861’de
İstanbul’un Bomonti semtinde Katolik Gürcü Kilisesi’ni
kurdular.
II. Dünya Savaşı’nda bölgenin Müslüman nüfusu tümüyle bölgeden göç
ettirildi. Bu Ahıska Türklerinin göçünden sonra, Sovyet yönetimi
tarafından sürgün edilen Ahıska Türklerinin yerine Ermeniler
yerleştirilmiştir. Bugün nüfusun yaklaşık yarısı Gürcüler'den
(yaklaşık 110.000) ve Ermenilerden (yaklaşık 90.000) oluşur.
Ahıska Türkleri, Gürcistan parlamentosunun 2007 yılında aldığı
kararla ülkeye geri dönme hakkına sahip olmuştur; ama yerel Gürcü
ve Ermeni halkı karşı çıkmaktadır.
rnAhıska, Çarlık yönetimi sırasında önce Kutaisi, sonra Tiflis
valilikleri içinde yer aldı. Kentin eski yerleşmesinde surlar, kale
ve cami ile Azize Marine Kilisesi vardır. Kentin yakınlarında ise
Sapara Manastırı bulunur. Kentin nüfusu yaklaşık 18.500’dür.
Türkiye'de özellikle Artvin ve Ardahan illerinde önemli
adledilebilecek Kıpçak (Ahıska) Türkü nüfusu bulunmaktadır.
Ardahan'ın etnik kökenini ve kültürünü Ahıska Türkleri önemli
derecede etkilemiştir.rn