Tarihte 15 Kasım
1638 - Osmanlı Ordusu Bağdat'ı kuşatmaya başladı.
Osmanlı Devleti 1514 yılında Çaldıran Savaşı ile başlayan harpler
dizisinde 16. yüzyıl boyunca Safevi Devleti karşısında galip gelmiş
ve önce Doğu Anadolu ve Kuzey Irak, sonra Irak-ı Arap (Bugünkü
Irak), zaman zaman da Irak-ı Acem topraklarını ele geçirmiş, hatta
1578-90 Osmanlı-İran Savaşı ile Luristan ve Kafkas ülkelerini
alarak Hazar Denizi'ne ulaşmıştı.
rnAncak 17. yüzyılın başından itibaren Safevi Devleti'nin
gerçekleştirdiği ıslahatlar sonucu İran ordusunun ateş gücünü
artması, öte yandan Osmanlı Devleti'nin Avusturya ile giriştiği
savaşlar ve Celali İsyanları sonucunda yıpranması sonucunda Osmanlı
Devleti'nin üstünlüğü Safevi Devleti lehine bozulmaya başladı.
1603-1618 Osmanlı-İran Savaşından galip çıkan Safeviler; Irak-ı
Acem, Luristan ve Kafkasya topraklarını geri alırken, gözünü artık
Irak-ı Arap topraklarına dikmişti. Bu fırsat da 1623 yılında ortaya
çıktı.
rnBağdat'ın yerli halkından yetişmiş olan Bağdat Muhafızı Bekir
Subaşı 1623 yılında ayaklandı. Osmanlı hükümetinin kendisine karşı
askeri harekata geçeceğini öğrenince, Safevi Şahı I. Abbas'e
başvurarak, Bağdat Valiliğinin kendisine verilmesi koşuluyla bu
devlete tâbi olacağını bildirdi ve yardım istedi. Bunun üzerine
Bağdat'a müdahale eden İran ordusu şehrin önüne geldi ve fazla bir
direnişle karşılaşmadan 11-12 Ocak 1624'te şehri aldı. 1624-25
yılında Osmanlıların karşı saldırısı başarısız olurken, Sadrazam
Hüsrev Paşa'nın kenti geri almak için çıktığı 1630-31 tarihli
seferi de sonuçsuz kaldı.
rn1623-1639 Osmanlı-Safevi Savaşı
Osmanlı tahtındaki konumunu güçlendiren IV. Murat, 1623'ten beri
devam eden İran savaşlarını sonuçlandırmak için ordu yönetimini
eline aldı ve 1635 tarihinde çıktığı Revan Seferi ile Ahıska ve
Revan'ı fethetti. 1638 yılında ise 14 yıldır İranlıların elinde
bulunan Bağdat'ı fethetmek üzere ordusunun başında sefere karar
verdi.
Osmanlı Ordusunun Başarısı
8 Mayıs 1638 tarihinde Üsküdar'dan yola çıkan IV. Murat
komutasındaki Osmanlı ordusu
Konya-Adana-Halep-Urfa-Diyarbakır-Siirt-Bitlis-Hakkari-Musul-Kerkük
rotasını izleyerek 197 günde Bağdat önlerine ulaştı. 15-16 Kasım
gecesi kale kuşatıldı.
rnKalenin alınması için yapılan çarpışmalar şiddetli oldu ve
yapılan bir genel hücumda Sadrazam Tayyar Paşa öldü (23 Aralık
1638). Kuşatmanın 40. gününde ağır kayıplara uğramış bulunan ve
direnmeden ümidini kesen Safevî kale komutanı Bektaşhan, vire ile
teslim için elçi gönderdi. Bunun üzerine Bektaşhan davet edilerek
teslim koşulları görüşüldü ve kendisi de affedildi. İran ordusundan
isteyenlerin Bağdat'ta kalabileceği, istemeyenlerin yurtlarına
dönebilecekleri kararlaştırıldı ve Osmanlı Ordusu Bağdat'a girdi.
Bir bölüm İran kuvvetleri Narin Kalesi'nde direnmeye çalıştılarsa
da direniş kolayca kırıldı.
Şehirde derhal onarım işlerine başlanırken IV. Murat savaşta büyük
kahramanlık gösteren Yeniçeri Ağası Hüseyin Bey'i Bağdat Beylerbeyi
tayin etti. Bu sefer 1623-1639 Osmanlı-İran Savaşı'nın son
çatışması oldu ve 17 Mayıs 1639 tarihinde imzalanan Kasr-ı Şirin
Antlaşması ile savaşa son verildi.