Tarihte 18 Kasım
1583 - Galata'daki Saint Benoit Kilisesi'ne yerleşen Cizvitler,
St. Benoit mektebini açtılar.
rnCizvitler, İsa Tarikatı (Latince: Societas Iesu) adıyla anılan
bir Hıristiyan tarikatı. Hıristiyan olmuş eski bir İspanyol askeri
olan Ignacio de Loyola (Aziz Loyolalı İgnatiyos, S.J.) tarafından
1534'de kurulmuştur. Başlıca yoğunlaştıkları alanlar misyonerlik ve
eğitim kurumları açmaktır. Türkiye'de "İsa'nın Askerleri"[kaynak
belirtilmeli] adıyla bilinir, üyelerine "Cizvit" denir.
rnCizvitler açtıkları eğitim kurumları, Vatikan'dan aldıkları
destek, misyonerlik faaliyetleri ve dünya çapındaki yaygın
örgütlenme ağı ile Katolik Roma Kilisesini desteklemiş, reformasyon
ve protestanlığa karşı bir muhalefet oluşturmuş olup etkin
oldukları dönemde; hükümetleri, din ve devlet adamlarını, aydın ve
entelektüel çevreleri etkileri altına almayı başarmışlardır.
rnGeneral Claudia Acquaviva (1543-1615) tarafından 1599 yılında
cemaat için bastırılan ünlü Çalışma Planı (Ratio Studiorum),
topluluğun 1773’te yasaklanmasına dek Cizvit tarikatının eğitiminde
resmi kılavuz olmuş; eserin basıldığı dönemde faal olan Cizvit
okullarının sayısı üç yüze ulaşmıştır.
rnTarikata kabul edilen herkes mutlaka uzun ve ayrıntılı
eğitimlerden geçirilir, ancak başarılı görülenler tarikatın fikir
ve ideallerini öğrenebilirlerdi. Cizvitler, özellikle fakir ve
yetenekli gençlere, kurdukları ya da destekledikleri özel okullar
aracılığı ile çok iyi bir eğitim verdirirlerdi. Fransa, Clermont'ta
bulunan Cizvit koleji döneminin en iyi okuluydu. Cizvitler
fikirlerine karşı çıktıkları bir kurum ya da topluluk ile
karşılaştıklarında asla açıkça kavgaya girmezler, sinsi ve gizlice
her türlü etkinlikte bulunarak o kuruluşu yıpratırlardı. Özellikle
sahip oldukları iyi eğitimli genç üyeleri sayesinde karşıt
oldukları kurum ya da topluluğun içine sızarak kendi ilke ve
fikirlerini içerden aşılarlardı. Bu şekil içerden yapılan baskı ile
o kurum kısa süre içerisinde yıpratılır veya tamamen
yozlaştırılırdı.
rnAyrıca Cizvitler 1583 yılında İstanbul'da bulunan St. Benoit adlı
bir Fransız kurumu yönetimini de üstlenmişlerdi. 18 Kasım 1583
tarihinde Fransa Kralı III. Henri'nin isteği doğrultusunda Papa
XIII. Gregorius, manastırı Benedikten tarikatından alıp Cizvit
(Jésuites) rahiplerine vermiş ve Jules Mancinelli'nin yönetiminde
ikisi Fransız ve ikisi İtalyan toplam dört Cizvit rahip, kurumu
devralmıştır.
Saint-Benoît'da ilk eğitim kurumu, manastıra bağlı olarak yine
Cizvit rahiplerin girişimiyle 1583'de kurulmuştur. 1586 yılındaki
veba salgını sırasında görevli Cizvit'lerin tamamının ölmesi
üzerinde okulu Kapusen (Capusins) rahipleri devralmıştır. Ancak bu
rahiplerden Aziz Joseph de Leonessa'nın Topkapı Sarayı'na giderek
Sultan III. Murad'a Hıristiyan olma çağrısında bulunması üzerine,
Kapusen rahipler tutuklanıp sınırdışı edilmişlerdir. Bu nedenle
okul kapanma tehlikesi yaşamış, ancak Cizvitler kısa süre sonra
okula geri dönerek kurumu yaşatmayı başarmışlardır. Saint-Benoît bu
dönemde, Osmanlı topraklarındaki Cizvit faaliyetlerinin merkezi
(maison-mère) olmuştur.