Tarihte 3 Kasım
1839 - Gülhane Hattı Hümayunu'nun açıklanmasıyla Tanzimat devri
başladı.
rnTanzimât ( تنظيمات ) Fermânı, Gülhane Hatt-ı Şerif-î, 3 Kasım
1839'da okunan Tanzimat Fermânı, Türk tarihinde batılılaşmanın ilk
somut adımıdır. Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Koca
Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. Gülhane Parkı'nda
okunması nedeniyle Gülhane Hatt-ı Şerif-î (Padişah Yazısı) veya
Tanzimât-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır. Bu
fermânla devlet kendisini yenilemesi gerektiğini söylemiştir.
Fransız İhtilâli ile Osmanlı ülkesinde aydın kişiler ve yeni
fikirler oluşmaya başlamıştır. Özellikle meşruti yönetim yanlısı
aydınların baskıları, yapılan ıslahatların kalıcı olması fikri ve
Fransız İhtilâli ile ülkeye giren milliyetçilik fikirlerinin
olumsuz etkilerinden kurtulmak amacı ile 3 Kasım 1839 tarihinde
Gülhane Parkın'da ilan edilmiştir. Bu nedenle fermanın diğer bir
adı da Gülhane-i Hattı Hümayunu'dur.
Osmanlı devletinde, Hâriciye Nâzırı Mustafa Reşîd Paşa’nın 3 Kasım
1839 tarihinde okuduğu “Gülhâne Hatt-ı Hümâyûnu” ile başladığı
kabul edilen Tanzimat hareketi, görünen yüzüyle, devlet işlerinde
bozulan düzeni yeni baştan tesis etme amacındaydı. Ancak askerî,
mülkî ve hukukî alanda hayata geçirilen reformlar, bir siyasî düzen
değişikliğinden öteye geçmiş, Türk düşünce sisteminde de köklü bir
değişmeye zemin hazırlamıştır.