Tarihte 6 Ekim
1917 - Mustafa Kemal 7. Ordu Komutanlığı'ndan istifa ettiğini
Enver Paşa'ya bildirdi.rn
Mustafa Kemal Diyarbakır'dayken, İttihatçı fedailerden Yakup Cemil
bir hükûmet darbesi yapmaya karar vermiştir. Savaşın kaybedildiğini
düşünmektedir. Tek kurtuluş yolunun Bab-ı Âli'yi basıp, hükûmeti
devirerek Başkomutan vekili ve Harbiye Nazırı'nı değiştirmek
olduğuna inanmaktadır. Yeni Başkomutan vekili ve Harbiye Nazırı
olarak da Mustafa Kemal'i düşünmektedir. Anlaştığı arkadaşlarından
biri komployu Enver Paşa'ya haber vermiştir. Bunun üzerine Yakup
Cemil kurşuna dizilerek öldürülmüştür. Mustafa Kemal Falih Rıfkı
Atay'a anlattığı hatıralarında şöyle demektedir: "O vakit
tümenlerimden birine komuta eden Ali Fuad (Cebesoy)'a : Yakup Cemil
asılmış. Sebebi de ben Başkomutan vekili ve Harbiye nazırı
olmadıkça kurtuluş yoktur demiş. Dediğini yapmış bile olsaydı ben
İstanbul'a gittiğimde ilk iş olarak Yakup Cemil'i cezalandırırdım.
Eğer ben, o ve onun gibiler tarafından iktidara getirilecek bir
adamsam, adam değilim!" demiştir.
15 Aralık 1917 ile 5 Ocak 1918 tarihleri arasında Veliaht Vahdettin
Efendi'nin maiyetinde Almanya'ya giderek Kayzer II. Wilhelm, Genel
Karargâhı ve Elsass bölgesini ziyaret etti.
1918'in Haziran ayında Viyana ve (bugünkü adı Karlovy Vary olan)
Karlsbad'a giderek tedavi gördü. Sultan Mehmed Reşad'ın vefatı ve
Vahdettin'in cülusu üzerine 2 Ağustos'ta İstanbul'a döndü. 15
Ağustos'ta 7. Ordu Komutanı olarak Filistin Cephesi'ne atandı ve
ardından Fahri Yaver Hazreti Şehriyari (Padişahın Onursal Yaveri)
unvanı verildi. Mustafa Kemal Paşa, 20 Eylül 1918 tarihinde
Vahdettin'in başyaveri Naci (Eldeniz) Bey'e bir telgraf çekerek
Yıldırım Orduları Grubu'nun savaş gücünün kalmadığını bildirerek
mütareke istemesini önerdi. Ayrıca yeni hükûmette kendisinin
Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili olarak görevlendirilmesini
istedi. Ardından 6 Ekim'de 7. Ordu komutanlığından istifa
etti.rn