Tarihte Bugün 28 Kasım
1893 - Kadınlar ilk kez bir ulusal seçimde (Yeni Zelanda genel
seçimleri) oy kullandı.rnEşitlik ilkesi klasik Batı
demokrasilerinde başlangıçtan beri ön plana çıkarılmışsa da
kadınlara oy hakkının tanınması için uzun bir mücadele dönemi
gerekmiştir.
rnKadınların oy hakkı mücadelesi, bireysel bir biçimde, 1600'lerin
ilk yarısında başladı. Kadınların oy hakkı mücadelesine örgütlü bir
biçimde girmeleri ise 19. yüzyılda gerçekleşti.Mücadele özellikle
Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD)
yoğunlaştıysa da kadınların seçme hakkını tanıyan ilk ülkeler
bunlar olmadı. Yeni Zelanda'dan (1893) sonra, 20. yüzyılın
başlarında Avustralya'da (1902), Finlandiya'da (1906) ve Norveç'te
(1913) kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını kazandılar.
İsveç ve ABD'de ise bazı yerel seçimlerde oy kullanma hakları
vardı.
ABD'de kadınlara oy hakkı hareketi, Lucretia Mott ve Elizabeth Cady
Stanton gibi kadınların etkinlikleriyle köleliğe karşı çıkan
hareketlerin içinden gelişti (Seneca Falls Kongresi), 1869'da,
kadınlara oy hakkı verilmesini sağlamak için Stanton ve Susan B.
Anthony'nin önderliğinde Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Derneği ve Lucy
Stone'un önderliğinde Amerikan Kadınına Oy Hakkı Derneği kuruldu.
Bu örgütlerin çabaları 1920'de anayasanın 19. Ek Maddesi'nin
onaylanmasıyla başarıya ulaştı.rn1914-36 döneminde aralarında ABD
(1920), Büyük Britanya (1918 ve 1928), Sovyetler Birliği (1917),
Birmanya (bugün Myanmar; 1922), Ekvador (1929) ve Türkiye'nin de
(1934) bulunduğu 28 ülkede kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma
hakkını elde ettiler. II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Fransa,
İtalya, Romanya, Yugoslavya ve Çin de bu ülkelere katıldı. İzleyen
20 yılda, kadınların oy kullanabildiği ülkelerin sayısı 100'ü aştı.
Bu artışta, II. Dünya Savaşı sonrasında bağımsızlığını kazanan
ülkelerin hemen tümünün anayasalarında kadınlarla erkeklere eşit oy
hakkı tanınmasının da payı vardır. 1971'de İsviçre'de, kadınlara
federal seçimlerde ve çoğu kanton seçiminde oy kullanma hakkı
verildi. 1973'te Suriye'de, 1976'da Lihtenştayn'da kadınlara oy
hakkını kavuştu.
rnUluslararası alanda bu konudaki en önemli belge, Birleşmiş
Milletler'in (BM) 20 Aralık 1952'de kabul ettiği, 31 Mart 1953'te
imzaya açılan ve 7 Temmuz 1954'te yürürlüğe giren Kadınların
Siyasal Hakları Sözleşmesi'dir. Burada kadınların bütün seçimlerde
erkeklerle eşit koşullar altında oy kullanma, seçilme ve kamu
hizmetlerine girme hakları düzenlenmiştir.