YÖK Başkanı Saraç araştırma üniversitelerinin performanslarını ilk kez açıkladı

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı M. A. Yekta Saraç, “Her yıl
araştırma üniversitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu
ile paylaşılırken aynı zamanda üç yılın sonunda bazı
üniversitelerin düşük performansları dolayısıyla araştırma
üniversitesi vasfını kaybedebileceği, aday araştırma üniversitesi
iken üstün performansları dolayısıyla üste çıkabileceği, aday
araştırma üniversitesi olmadığı halde adaylığa talip olanların
performanslarına göre aday araştırma üniversitesi olabileceği bir
süreç kurgulanmıştır” dedi.

YÖK Başkanı M. A. Yekta Saraç, 26 Eylül 2017 tarihinde
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen 2017-2018 akademik yılı
açılış töreninde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan
edilen ‘araştırma ve aday araştırma üniversiteleri’ne dair 2
senelik değerlendirme raporunu açıkladı. YÖK’te gerçekleştirilen
“Araştırma ve Aday Araştırma Üniversiteleri 2017 ve 2018 Yılları
Performans İzleme ve Değerlendirme Toplantısı”’nda 11 araştırma ve
5 aday üniversitenin performansları kamuoyu ile ilk kez paylaşıldı.
YÖK Başkanı Saraç, “Yeni YÖK olarak ülkemizin rekabet gücünün
artmasına, kalkınmasına katkı sağlayacak araştırma ve aday
araştırma üniversitelerimizin yükseköğretimdeki yerini ve
gelişimini çok önemsiyoruz. Bu süreçlerde belirlenen üniversiteler
için ‘araştırma üniversitesi’ unvanının ilanihaye taşınılacak bir
etiket olmayacağını bu projeyi kamuoyuna tanıtırken belirtmiştik.
Bu bağlamda olmak üzere proje kapsamında yer alan
üniversitelerimizin performansları Yükseköğretim Kurulu bünyesinde
oluşturulan İzleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenen
kriterler çerçevesinde yıllık olarak takip edildi” ifadelerini
kullandı.

“Performans çıktıları önümüzdeki sene yapılacak son
değerlendirme için önemli bir gösterge”

Bu yıl içerisinde de araştırma üniversitelerinden talep edilen
ve 2017, 2018 yılı verilerini içeren raporların incelendiğini
kaydeden Saraç, yapılan kıyaslamalı analizler sonucunda performans
değerlendirmelerinin gerçekleştiğini belirtti. Saraç, değerlendirme
sürecinde dış paydaşların da önerilerinin alındığını belirterek,
bahsi geçen dış kaynakları saydı. Buna göre Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı, TÜBİTAK, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk Patent gibi
kurum ve kuruluşların görüş ve önerilerinin alındığını söyleyen
Saraç, “Böylece 11 araştırma ve 5 aday araştırma üniversitesinin
araştırma üniversiteleri performans izleme endeksi ile ‘araştırma
kapasitesi’ , ‘araştırma kalitesi’ ve ‘etkileşim ve işbirliği’
olmak üzere 3 başlık altında toplam 33 göstergeye göre sıralanarak
performans değerlendirmesi yapıldı. Her yıl araştırma
üniversitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu ile
paylaşılırken aynı zamanda üç yılın sonunda bazı üniversitelerin
düşük performansları dolayısıyla araştırma üniversitesi vasfını
kaybedebileceği, aday araştırma üniversitesi iken üstün
performansları dolayısıyla üste çıkabileceği, aday araştırma
üniversitesi olmadığı halde adaylığa talip olanların
performanslarına göre aday araştırma üniversitesi olabileceği bir
süreç kurgulanmıştır. Dikkat çekmek istediğimiz önemli bir nokta
bugün o gün değil. Yani araştırma üniversitesi ve aday araştırma
üniversitesi listesinin performansa göre güncelleneceği gün bugün
değildir. Fakat bu performans çıktıları önümüzdeki sene yapılacak
son değerlendirme ve listelerdeki düzenleme için önemli bir
gösterge olacaktır” şeklinde konuştu.

“315 ilave araştırma görevlisi kadrosu tahsis edilmiştir”

Araştırma üniversitelerine verilen ve verilecek olan
desteklerden söz eden Saraç, “2018 yılı içerisinde araştırma
üniversitelerine ve aday araştırma üniversitelerine toplam 315
ilave araştırma görevlisi kadrosu tahsis edilmiştir. Milli Eğitim
Bakanlığımız ile koordine bir şekilde yürütülmekte olan bin 416
kapsamında araştırma üniversiteleri ve aday araştırma
üniversitelerine 2018 yılında 272, 2019 yılında ise 136 kontenjan
tahsis edilmiştir. İlk defa 2018 yılında TÜBİTAK tarafından
‘Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı’ kapsamında araştırma ve aday
araştırma üniversiteleri önceliğinde çağrıya çıkılmış ve başvuruda
bulunan araştırma ve aday araştırma üniversiteleri desteklenmiştir.
Ayrıca 2019 yılında üniversitelerin araştırma performansına dayalı
olarak belirlenen kurum hissesi oranlarında araştırma ve aday
araştırma üniversitelerine yönelik özel bir istisna tanımlanmıştır
ve kurum hissesinin en yüksek dilimi olan yüzde 50 oranında kurum
hissesi verilmektedir” diye konuştu.

“İlk 5’e 2020 yılı ödemelerinde ilave verilecek”

Araştırma üniversiteleri için ilave desteklerin sağlanması adına
gerçekleştirilen girişimlerin de olumlu sonuçlar verdiğini söyleyen
Saraç, 2018 yılı verilerine göre ilk 5’te Orta Doğu Teknik
Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji
Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Hacettepe
Üniversitesinin yer aldığını açıkladı. Saraç, “Performansı 2017 ve
2018 yılındaki en yüksek ilk 5 araştırma üniversitesine ilave
araştırma ödeneği verilmesi ve bu kapsamda İlk 5’te yer alan
araştırma üniversitemizin 2020 yılı ödeneklerinde ilave artış
yapıldı. 11. Kalkınma Planı’nda araştırma üniversiteleriyle ilgili
4 politika tedbiri yer alıyor. Bunlar; araştırma üniversiteleri
yetkinlikleri dikkate alınarak öncelikli sektörlerle
eşleştirilerek, belirlenen hedeflere ulaşmak için oluşturulan
projelere dayalı iş modellerinin uygulamaya konulması ve bu
işbirliklerinin desteklenmesi ile ilgili bir madde bulunuyor. Bu
kapsamda araştırma üniversitelerinin öncelikli sektörlerle
eşleştirilmeleri sağlanacaktır. Üniversitelerin, yüksek katma
değerli üretimi destekleyecek nitelikte Ar-Ge ve yenilik
faaliyetleri gerçekleştirebilmeleri için araştırma üniversitesi
programının güçlendirilerek, bu programa dâhil üniversitelerin özel
desteklerle kapasitelerinin arttırılması bir diğer madde. Bu
kapsamda araştırma üniversiteleri ile ilgili mevzuat hazırlıyoruz.
Araştırma üniversitelerinde doktora sonrası sözleşmeli araştırmacı
istihdamının arttırılması ile de ilgili bir madde bulunuyor. Bu
kapsamda araştırma üniversitelerine öncelikli alanlarda kullanılmak
üzere sözleşmeli doktoralı araştırmacı kadrosu tahsis edileceğini
yine burada sizlerle paylaşmak isterim. Dünya akademik başarı
sıralamalarında 2023 yılı itibarıyla en az 2 üniversitemizin ilk
100’e ve en az 5 üniversitemizin de ilk 500’e girmesine ilişkin
Kalkınma Planı’nda yer alan bu husus ile ilgili olarak da araştırma
üniversiteleri öncelikli olmak üzere bu hedefe ulaşma potansiyeli
yüksek üniversitelerimiz belirlenecek ve tespit edilecek bu
üniversitelerimize 5 yıl süreyle özel destek programı
uygulanacaktır” dedi.