Asgari ücret zammı 83 milyonu böyle etkileyecek

Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı’na göre; İşçinin bir aylık normal çalışma karşılığı asgari ücreti; 1/1/2022-31/12/2022 tarihleri arasında günlük brüt 166,8 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın aylık brüt tutarı 5.004 TL ve net tutarı 4.253,4 TL olarak tespit edilmiştir. İşçi kesiminin dahi beklemediği % 39,87 oranında brüt bir artış yapılmıştır. Net artış ise gelir vergisi ve damga vergisi kaldırılacağı için % 50,51 oranında gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, her yıl iki dönem için hesaplanan asgari ücret yedinci defadır yılın tamamı için tespit edilmiştir.

Asgari ücretteki artışlar, memurların ve sözleşmeli personelin de içinde bulunduğu 83,6 milyonu bir şekilde etkilemektedir. Kimilerinin eline geçen ücret tutarı artarken kimilerinin de üzerindeki mali yük artmaktadır. Bazıları da aylık almaya başlamaktadır. Dolayısıyla asgari ücret artışı birçok kesimi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen bir özellik arz etmektedir.

Asgari ücret memur maaşlarını doğrudan etkiler mi?
*Bütün çalışanlar ve özelde de memurlar ve sözleşmeli personel için uygulanacak asgari geçim indirimi, asgari ücrete göre belirlendiği için memur ve sözleşmeli personel maaşları asgari ücretten doğrudan etkilenmektedir.

Asgari geçim indirimi 01.01.2022 - 31.12.2022 (Ocak) için belirlenen asgari ücretin mükellefin durumuna göre belirlenen oranın ücretliler için belirlenen 1’inci ücret dilimi (%15) ile çarpılmak suretiyle bulunmaktadır. Memurlar ve sözleşmeli personel de ücretli olduğu için asgari geçim indiriminden yararlanmaktadır. Dolayısıyla 01.01.2022 - 31.12.2022 (Ocak) için belirlenen 5.004 TL tutarındaki asgari ücret çalışanlar açısından önem arz etmektedir.

2022 yılı için asgari geçim indirimi tutarları ne kadar olacaktır?
*1- Bekar Memur: 5.004 x % 50 x % 15 = 375,3 TL,
2- Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz: 5.004 x % 60 x % 15= 450,36 TL,
3- Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu: 5.004 x % 67,5 x % 15= 506,65 TL,
4- Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu: 5.004 x % 75 x % 15= 562,95 TL,
5- Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu: 5.004 x % 80 x % 15= 600,48 TL,
6- Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu: 5.004 x % 85 x % 15= 638,01 TL.
Ancak yapılacak yasal düzenlemede belirlenecek bu tutarlarda farklılaşmaya gidilebilir. Ancak mevcut haliyle hesaplamalar bu şekilde olacaktır. Boşanmış ancak çocukların velayeti kendisinde olan memur da bu tablo esas alınarak asgari geçim indiriminden faydalanabilecektir.

Memur ve sözleşmeli personelin gözü Mecliste
*Ayrıca asgari ücretlilerden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaması için kanuni değişiklik yapılması gerekmektedir. Şimdiden Gelir Vergisi Kanunu ile Damga Vergisi Kanununda nasıl bir değişiklik yapılacağını bilemediğimiz için memurlara nasıl bir yansıma olacağını söyleyemeyiz.

Ancak bir asgari ücretlinin brüt olarak 5.004 x 12 = 60.048 TL tutarındaki ücret geliri vergiye tabi olmayacağı dikkate alındığında bize göre diğer çalışanların da özellikle memur ve sözleşmeli personelin 60.048 TL tutarındaki kazancı gelir ve damga vergisi matrahından istisna tutulmalıdır.

Yasal düzenleme yapılmazsa bekar ve çocuklu çalışan aynı asgari ücreti alacak
*Daha önceki düzenlemeye göre asgari ücretin brüt tutarı aynı olmakla birlikte ele geçen net ücret tutarı medeni durumdan dolayı asgari ücretliler arasında değişmekteydi. Şimdi evli ve çocuklu asgari ücretli ile bekar asgari ücretli aynı net ücreti alacaktır. Yasal düzenleme yapılırken bu durumun göz önüne alınacağını düşünüyoruz. Yoksa bir tarafı düzelteyim derken başka bir adaletsiz durumu ortaya çıkarmış oluruz.

Asgari ücret artışı evde bakım ücretini arttıracak mı?
*Bakıma muhtaç engelli ve bakıma muhtaç engelliye evde bakım hizmeti veren kişilere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenmekte olan evde bakım ücretleri maaş katsayısına göre belirlendiği için asgarî ücret artışı evde bakım ücretini etkilemez. Ancak, asgari ücret evde bakım parası alacakların belirlenmesinde etkili olmaktadır. 1 Ocak sonrası hane halkının kişi başına düşen gelirinin 2.835,6 TL’nin altında olması yeterli olacaktır. Kişi başına gelirinden dolayı başvurusu reddedilenler asgari ücret artışı sonrasında yeniden başvurabilirler. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için ise 1 Ocak’tan itibaren 1705 TL’nin altında olması yeterli kabul edilecektir. Asgari ücretin artması birçok yeni kişiye maaş bağlanması anlamına gelmektedir.

Asgari ücret sigortalıların borçlanma tutarını etkiler mi?
*Yine sigortalıların borçlanma tutarları da asgari ücretle doğrudan ilgilidir. Bu nedenle borçlanma yapacak sigortalıların ödeyecekleri borçlanma tutarları da artmaktadır. Ayrıca, isteğe bağlı sigortalıların ödeyecekleri sigorta prim tutarlarından tutun da yurt içi ve yurt dışı borçlanma tutarlarına kadar birçok ödeme asgari ücrete bağlıdır. Yine Bağ-Kur’luların ödeyecekleri prim tutarları ile SGK tarafından kesilen idari para cezalarının tutarı da asgari ücret tutarına göre belirlenmektedir.

Asgari ücret ne kadar yüksek olursa ödenecek prim tutarları ile ödenecek idari cezalar da o kadar yüksek olabilmektedir. Bu nedenle asgari ücret artışları, başta prim gelirleri artacağı için Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile ücretleri artacağı için asgari ücretle çalışanları ziyadesiyle mutlu etmektedir.
Asgari ücret milyonlarca GSS’linin ödeyeceği tutarı arttıracak
*Genel sağlık sigortası kapsamında olanların ödeyecekleri GSS primleri de asgari ücrete göre belirlendiğinden asgari ücret artışı, ödenecek GSS primlerini de arttırmaktadır. Bu ödeme ise milyonlarca GSS’linin ödeyeceği prim yükünü arttırmaktadır. Yeni asgari ücrete göre GSS’li olanlar; 5.004 x % 3 = 150,12 TL ödeyecektir. Daha önce bu tutar 3.577,5 x % 3 = 107,32 TL idi.

Asgari ücret işsizlik sigortası ve sigorta primine esas kazanç tavanını arttıracak
*İşsizlik ödeneği tutarı, onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçememektedir. Alt limit ise brüt asgari ücretin yüzde 40’ıdır. Dolayısıyla asgari ücret artışı işsizlik ödeneğinin hem tabanını hem de tavanını arttırmıştır. Buna göre brüt işsizlik ödeneği tavanı 5.004*% 80= 4.003 TL (Neti ise 3.972,6 TL), tabanı ise 5004*%40= 2001,6 TL (Neti ise 1.986,4 TL) olmuştur. Yine asgari ücret artışı sigorta primine esas kazanç tavanını da arttırmıştır. Buna göre hem SSK hem de Bağ-Kur’luların sigorta primine esas kazanç tavanları 5.004 x 7,5 = 37.530 TL olmuştur.
Asgari ücret artışı, ödenen rapor parasını da arttıracak
*Sigortalılara (memurlar hariç) yapılan geçici iş göremezlik ödeneği; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde, sigortalı adına SGK’ya bildirilmiş olan prime esas kazançlarının, bu süredeki gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazanç esas alınarak hesaplanır. Dolayısıyla asgari ücret artışı SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği tutarını arttıracaktır.

İstisna tutulacak yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı ne kadar olacak?
*Prime esas kazançlardan istisna tutulacak yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı (yardımı) tutarları 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların;

Yemek parası: 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 166,8 TL x % 6 = 10 TL (Günlük),
Çocuk zammı: 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 5.004 TL x % 2 = 100 TL (Aylık),
Aile zammı (yardımı): 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 5.004 TL x %10 = 500,4 TL (Aylık), tutarındaki kazançları, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Yeraltı maden işçilerine ödenecek ücret ne kadar olacak?
*Asgari ücretin 5.004 TL’ye çıkmasından faydalanacak kesimlerin başında yer altı maden işçileri geliyor. Soma faciasından sonra 3213 sayılı Maden Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle taban ücretleri asgari ücretin iki katına çıkartılan yer altı maden işçileri, yıl başından itibaren 10.008 TL brüt ücret alacaklar. Asgari geçim indirimiyle bu rakam daha da artacaktır.

Sonuç olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı asgari ücret artışları sonrasında prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarlarla ilgili olarak genelge çıkarttığı zaman asgari ücret artışlarının nasıl bir mali yük getirdiği daha net görülecektir. Asgari ücretlerdeki artışların kimilerini sevindirirken kimilerini de üzebildiğini ifade edebiliriz. Ümit ederiz ki asgari ücretlileri sevindiren bu artış kayıt dışı istihdamı tetiklemez.