Dünya Sağlık Örgütü Ebola salgını için alarmda : İşte ebola hakkında merak edilenler

Dünya Sağlık Örgütü, ebola salgını nedeniyle yarın olağanüstü toplanıyor. İlk olarak bundan 43 yıl önce Demokratik Kongo Cumhuriyetinde ortaya çıkan hastalığının ülkenin 1.2 milyon nüfusu olan Mbandaka’ya sıçraması üzerine WHO acil tedbir alınması için çalışmalara başladı. WHO Genel Müdürü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Son gelişmeler ciddi. Ancak Ebola ile mücadele etmek için şimdiye dek hiç olmadığı kadar araç-gereç ve teknolojiye sahibiz. WHO ve ortaklarımız virüsün daha fazla yayılmasını durdurmak için kararlı adımlar atacaktır” dedi. Peki Ebola virüsü nedir? Virüse yakalanma riski kimlerde daha fazladır. Dünya sağlık Örgütü'nün alarma geçmesinin ardından "Ebola virüsü" hakkında merak edilenleri derledik.

Kabus geri döndü: Dünya Sağlık Örgütü alarmda

Batı Afrika'daki Ebola salgını nedeniyle bugüne kadar 4000'den fazla kişi yaşamını yitirdi.

Bu, virüsün 40 yıl önce keşfedilmesinden bu yana görülen en büyük Ebola salgını.

Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre virüs yaklaşık 9000 kişiye bulaştı. Bunların hemen hepsi Afrika'da.

Ebola salgını nedeniyle, binlerce kadın ve çocuk da kimsesiz kaldı, hastalık bulaşır korkusuyla toplumdan dışlandı.

Batılı ülkelerde tek tük vakalar görülürken, Türkiye'de bugüne kadarki ebola şüpheleri yersiz çıktı.

İşte Ebola hakkında en fazla merak edilen sorular ve cevapları...

Ebola nedir?

Ebola ciddi, ölümcül, bulaşıcı bir hastalık.

Kökü meyve yarasalarına dayandığı düşünülen virüs ilk olarak 1976 yılında, bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde yer alan Ebola Nehri'nin yakınlarındaki bir salgın sırasında keşfedildi.

Virüse nasıl yakalanılıyor ve virüs nasıl yayılıyor?

Ebola virüsü taşıyan birinin kanı, kusmuğu, dışkısı ya da vücut sıvısıyla; yaralı cilt, ağız ya da burun üzerinden doğrudan bir temas gerçekleştirenlere virüs bulaşıyor.

Virüs idrarda ya da menide de bulunabiliyor.

Virüs ayrıca yine yaralı ciltler yoluyla; mikrop bulaşmış yatak takımı, giysiler ve yüzeyler üzerinden de yayılabiliyor.

Hastalık, grip gibi hava kökenli değil.

Kökü meyve yarasalarına dayandığı düşünülen virüs ilk olarak 1976 yılında, bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde yer alan Ebola Nehri'nin yakınlarındaki bir salgın sırasında keşfedildi.

Virüse nasıl yakalanılıyor ve virüs nasıl yayılıyor?

Ebola virüsü taşıyan birinin kanı, kusmuğu, dışkısı ya da vücut sıvısıyla; yaralı cilt, ağız ya da burun üzerinden doğrudan bir temas gerçekleştirenlere virüs bulaşıyor.

Virüs idrarda ya da menide de bulunabiliyor.

Virüs ayrıca yine yaralı ciltler yoluyla; mikrop bulaşmış yatak takımı, giysiler ve yüzeyler üzerinden de yayılabiliyor.

Hastalık, grip gibi hava kökenli değil.

Kanama tükürükte, gözlerde, burunda ve dışkıda görülebiliyor.

Hastaların çoklu organ yetmezliği veya sıvı kaybı nedeniyle ölmeleri mümkün oluyor.

Nasıl tedavi ediliyor?

Ebola'nın kanıtlanmış bir tedavisi yok.

Ağır hasta olanların hızlı bir şekilde damardan sıvı alarak tekrar normal vücud sıvılarına kavuşmaları gerekiyor.

Bu kişilerin tecrit edilmeleri ve tıp uzmanları tarafından yoğun bakıma tabi tutulmaları gerekli.

Tedavilerde ZMapp gibi deneysel ilaçlar da kullanıldı ancak bunların etkileri henüz kanıtlanmadı.

Hastalığı atlatıp hayatta kalabilenlerden yapılan kan nakli de potansiyel bir tedavi olarak deneniyor.

Tıbbi yardım örgütü Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) salgının, virüsün en ölümcül ve en saldırgan türünden geldiğini söylüyor.

Hangi etkenlerin, birçok insan hastalığa yenik düşerken bazılarının iyileşmesine izin verdiği bilinmiyor.

Kimler risk altında?

Ebola hastalarıyla yakın temastaki herkes risk altında.

Sağlık çalışanları korunmak için bütün vücudu kaplayan özel giysiler ve gözlükler kullansalar da şimdiye kadar yüzlercesi öldü.

Hastaların aile fertleri de risk altında.

Batı Afrika'daki cenaze törenlerinde, toprağa vermeden önce ölü kişinin bedenini yıkamak ve kucaklamak yoluyla doğrudan temasta bulunmak, yas tutanlar için bir gelenek.

Ancak Ebola virüsü, ölümünden sonra dahi kişinin bedeninde bulunmaya devam ediyor ve risk teşkil ediyor.

MSF, ölen yakınlarına yaklaşımlarının kendileri için doğurabileceği riskler konusunda insanların farkındalıklarını artırmaya çalışıyor.

Ancak bunun anlaşılması zor bir mesaj olduğu düşünülüyor.

Hangi tedbirler alınabilir?

WHO, Ebola hastalarıyla ve onların vücut sıvılarıyla temastan kaçınmak gerektiğini söylüyor.

Kamusal alanda, mikrop bulaşmış olması mümkün hiçbir şeye dokunulmaması (örneğin ortak kullanılan havlular) isteniyor.

Bakıcıların eldiven takması, maske gibi koruyucu donanım kullanması ve düzenli olarak ellerini yıkaması gerekiyor.

WHO ayrıca çiğ hayvan etinin tüketilmemesi ve enfeksiyon kapmış yarasalar veya maymunlarla temas edilmemesi konusunda da uyarıyor.

Özellikle meyve yarasaları salgının başladığı Gine bölgesinde lezzetli bir yiyecek olarak görülüyor.

WHO, erkeklerin Ebola'dan kurtulduktan sonra yedi haftaya kadarki zaman diliminde virüsü menileri üzerinden başkalarına bulaştırabileceğini söylüyor.

Ebola nerede bir problem?

Batı Afrika'daki Gine, Liberya, Sierra Leone Mart 2014'te gündeme gelen salgından en fazla etkilenen yerler.

Hastalık daha önce hiçbir zaman bu virüsten etkilenmemiş olan Gine'de başladı ve hızlı bir şekilde kentsel alanlara yayıldı.

Virüs, Gine'nin güneydoğusundaki sapa bir alan olan Nzerekore'den başkent Conakry'ye ve komşu ülkeler Liberya ile Sierra Leone'ye yayıldı.

Nijerya ve Senegal kendi ülkelerinde az sayıda vaka olduğunu teyit ederken ABD ise şimdiye kadar iki vakanın olduğunu teyit etti.

Ekim ayında İspanya'da bir hemşire Batı Afrika dışında virüsü kapan ilk kişi olmuştu.

Neden bu salgın özellikle kötü?

Virüs bu kez geniş kentsel alanları da içine aldı ve bu da kolayca yayılmasını sağladı.

Salgından en ağır bir şekilde etkilenen ülkelerin sağlık sistemleri zayıf.

Bu ülkelerde nitelikli doktor ve hemşire sayısı yeterli değil ve virüse karşı mücadele için uygun teçhizat ve kaynağa sahip değiller.

Sonuç itibarıyla ortadaki, virüsün keşfedilmesinden bu yanaki en büyük ve en karmaşık Ebola salgını.

Bu son salgındaki ölümler ve vakalar, önceki salgındakilerin toplamından daha fazla.