Ebeveynler dikkat! İşte çocuk yetiştirirken dikkat edilmesi gereken 7 kritik davranış
Dünyanın en ünlü üniversitelerinden Harvard Üniversitesi’nde psikolog olarak görev yapan Lisa Feldman Barrett, günümüzde ebeveynlerin çocuklarını yetiştirirken kendine güvenen, başarılı ve sağlıklı bireyler olması konusunda yardımı dokunacak yedi öneriyi sıraladı. İşte o yedi öneri...
MARANGOZ DEĞİL BAHÇIVAN OLUN
Marangozlar ahşabı istedikleri şekilde oyarlar. Bahçıvanlar, bereketli bir bahçe oluşturarak mahsülün kendi başlarına büyümelerine yardımcı olurlar. Aynı şekilde, ebeveynler çocuklarını belirli bir şeye, örneğin bir piyaniste dönüştürebilirler veya çocuğun hangi işi yaparsa yapsın sağlıklı büyümesini teşvik eden bir ortam sağlayabilirler.
Çocuğunuzun bir gün önemli bir konserde piyano çalmasını isteyebilirsiniz ama onu ders almaya zorlamak (marangoz yaklaşımı) bir sanatçı da oluşturabilir, müzikten nefret eden bir çocuk da oluşturabilir. Bahçıvan yaklaşımıyla yaklaşılırsa, yani evin etrafına çeşitli müzik fırsatlarını yerleştirip hangilerinin çocuğunuzun ilgisini uyandırdığı görülecektir. Çocuk tencere ve tavalara vurmayı mı seviyor? Belki çocuğunuz bir davulcu olacaktır. Ne tür bir bitki yetiştirdiğinizi anladıktan sonra, kök salması ve gelişmesi için toprağı ‘ayarlayabilirsiniz’.
OLABİLDİĞİNCE ÇOK KONUŞUN
Araştırmalar, çocukların birkaç aylık olduklarında kelimeleri anlamadıklarını ancak beyinlerinin bu kelimelerden daha sonra faydalandığını açıklıyor. Ebeveynin çocukla konuşması, daha sonra öğrenmek için sinirsel bir temel oluşturuyor. Yani çocuklar ne kadar çok kelime duyarlarsa, etki o kadar büyük oluyor. Ayrıca daha geniş kelime dağarcığı ve okuduğunu anlama becerisine sahip olacaklarını gösteriyor. Özellikle duygu belirten cümleleri birkaç aylıktan itibaren çocuklara belirtmek, çocukların duygularını belli eden, daha esnek ve açık bir insan olmasını sağlıyor.
NEDEN SORUSUNA CEVAP VERİN
Çocuğunuzun sürekli "neden" diye sorması yorucu olabilir. Ama onlara bir şey açıklandığında, dünyadan yeni ve alışılmadık bir bilgi almış ve olayları öngörülebilir hale getirmiş olursunuz. Beyin, iyi tahmin ettiklerinde daha verimli çalışır. "Neden" sorusuna "Çünkü ben öyle söylüyorum” şeklinde yanıtlamaktan kaçının. Belirli bir şekilde davranmanın nedenlerini anlayan çocuklar, eylemlerini daha etkili bir şekilde düzenleyebilirler.
Tek bildikleri, "Bir otorite figürü öyle söyledi diye bütün kurabiyeleri yememeliyim, eğer yersem başım belaya girecek" ise, bu akıl yürütme ebeveynler yokken yardımcı olmayabilir. Doğru düşünce tipi, "Bütün kurabiyeleri yememeliyim çünkü midem ağrır, ayrıca kardeşim yiyemediği için üzülür” olmalıdır. Bu düşünce tipiyle yetişen çocuklarda empati gelişir.
KİŞİYİ DEĞİL FİİLİ AÇIKLAYIN
Oğlunuz kızınızın kafasına bir tokat attığında ona "kötü çocuk" demekten ziyade açıkça, "Kız kardeşine vurmayı bırak. Bu onu incitir ve sinirlendirir. Ona üzgün olduğunu söyle" ifadeleriyle kişiyi değil fiili kötüleme durumu karakter olarak çocuğun daha iyi olmasını sağlar.
Hikaye kitaplarında yer alan karakterlerin eylemlerinde de örneğin biri gerçeği söylemediğinde, o kişi hakkında olan "O bir yalancıdır" demekten ziyade, fiil ile ilgili olan “O yalan söyledi” demek fiilin doğru olmadığını, çocuğun fiilleri ayırt etmesini ve doğru davranmasına yardımcı olacaktır.