Elektrik Sektöründe Bayilik Sorunu -1

Bu yazının amacı serbest tüketicilere indirimli elektrik satışı yapan şirketlerin elektrik sektörüne olan güveni arttırıcı biçimde sürdürebilmesi için elektrik satış bayilerinin menfaatlerinin korunması kadar bayilik sisteminin kurumsallaşmasının sağlanması, bayilik faaliyetlerinin çerçevesi ile bu faaliyetlere ilişkin temel ilkelerin belirlenmesidir.

Elektrik sektöründe serbestleşmenin ardından serbest tüketici limitin giderek düşmesi sonucunda ortaya çıkan potansiyelden yararlanmak isteyen birçok elektrik şirketi satışını arttırmak için ülkenin dört bir yanından vatandaşlar ile anlaşarak kendilerine müşteri yönlendirmeleri için yetki verdiler. Saldırgan bir satış pazarlaması ve müşteriye olan açlık sebebi ile lisans sahibi şirketlerin bayi ağı üzerinden elektrik satış işi günümüze kadar çok da önemsenmedi. Genel zihniyet “Satılsın da nasıl satılırsa satılsın oldu” Marka değerine önem veren az sayıdaki şirket ise bayi üzerinden satışa izin vermeyerek kendi ekibi ile satışı yönlendirmek istemişlerdir. Bu güne kadar bayilik sisteminde ön plana çıkan satış baskısı olmuştur. Hizmet kalitesi, marka sadakati ve eğitim konusu çok sonra gelmiştir. Ancak zaman artık değişti ve bu düzene uyamayan şirketlerin hatalı pazarlama stratejilerinin şirketlerine ciddi zarar vereceğini düşünmekteyim. Etkin bir ceza sisteminin yürütüldüğü bir piyasada çalışıyor olsaydık bu iş yıllar önce çözülürdü.

Bayilerin elektrik kullanıcılarına hatalı bilgi ve kazanç baskısı ile gayri ahlaki yollarla satış yapması kadar birçok büyük şirketin küçük hesaplar yaparak bayi olarak çalıştırdığı insanların hakkedişlerine el koyması iki tarafta da zihniyet bozukluğu olduğunun açık göstergesidir. Bazı lisans sahibi şirketlerin bayilik gelirlerini bir şehir efsanesi haline getirerek ayda 30-40 bin TL gelir vaadiyle insanları elektrik sektörüne çekmiştir. Elektrik sektöründe bu rakamları ya da daha fazlasını kazanan bayiler olduğu gibi fazlası da olmuştur. Ancak bunların sayısı genelleme yapacak kadar fazla değildir. Özellikle boş zamanlarında ya da yakın çevresi üzerinden satış yapan bayiler için ütopik rakamlardır. Elektrik şirketlerinin bayi müdürleri de bunu bilmelerine rağmen motivasyonlarını hiç düşürmezler. Ayrıca çoğu zaman 3-5 elektrik abonesi getiren abonelere prim verilmez. Çok para kazanacağı düşüncesinin verdiği heyecan ile satışa çıkan her bir birey 3-5 ya da 8-10 abone getirerek bayi primi almasa bile bazı elektrik şirketlerine ciddi portföy sağlamıştır. Bu şirketler şu anda tüketici haklarına atıfta bulunarak satış yapmaktadır. Bu şirketleri ilahi adalete havale etmekten başka yapabileceğimiz bir şey yok ne yazık ki. Siz akıllı olmadıktan sonra üzerinizden para kazanmaya çalışacak çok insan olacaktır.

Sektörün bu hale gelmesinin suçlusu taraflardır. Kolay para kazanmak için her şeyi yapacak karakterdeki insan tipi, şirketlerinin portföylerini geliştirmek için her yolu mubah sanan şirket yöneticileri, dürüst şekilde satış yaparak bu işi meslek haline getirecek kişilere hiçbir eğitim ve destek hizmeti vermeden satış baskısı oluşturan bayi kanalının yöneticileri ve bütün bunlar olurken boğaz kenarından oturarak manzara seyreder gibi sektörün bir birine girmesini izleyen EPDK ve diğer devlet yetkilileri ve bu konuda tek bir haber bile görmediğimiz medya çalışanlarıdır.

Bu bölümde bu güne kadar olması gerekenleri ve olanları yazdım. Bir sonraki yazımda sorunları çözmek için neler yapılması gerektiğini yazacağım.

Bülent ÇEBİN / AFA Enerji Yönetici Ortak / Enerji Tüketicileri Derneği