Gıda fiyatları ne zaman düşüşe geçecek?
Yaşanan fiyatlardaki yükseliş nedeniyle vatandaşlar gıda fiyatları neden artıyor sorusuna yanıt arıyor. Son olarak Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Bayraktar, "Spekülatif hareketler ve stokçuluk, denetim yetersizliği ve caydırıcı tedbirlerin eksikliği fiyatları etkiliyor." dedi. Peki, gıda fiyatları ne zaman düşüşe geçecek?
Gıda fiyatlarında artış yaşanırken vatandaşlar bu durumun nedenini ve fiyatların düşüp düşmeyeceğini merak ediyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, "Spekülatif hareketler ve stokçuluk, denetim yetersizliği ve caydırıcı tedbirlerin eksikliği fiyatları etkiliyor." dedi. Gıda fiyatlarında istikrar için denetimlerin artırılmasına ve caydırıcı cezai önlemlere işaret etti. Peki, gıda fiyatları ne zaman düşecek?
Bayraktar, son dönemde gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları ve alınması gereken tedbirler konusunda değerlendirmelerde bulundu. Mevsim itibarıyla yaş meyve ve sebze fiyatlarında artış yaşanan bir döneme girildiğinin altını çizen Bayraktar, yurt dışı fiyatlarındaki artış ve kur yüksekliğine bağlı olarak, tahıl grubu ve ham madde teminindeki sıkıntılar sebebiyle bitkisel yağlar ve hayvansal ürünlerde de yükselişin olduğunu aktardı.
Pandeminin getirdiği olağanüstü durum ve iklim değişikliği ile fiyatların dalgalandığına vurgu yapan Bayraktar, "Dünya tarım ticareti yeni bir boyut kazandı. Ülkeler ürettiğini stoklama yoluna gittiğinden ve döviz kurunda yukarı oynamalar yüzünden ithalat pahalı hale geldi, ham madde fiyatları yükseldi. İthalata dayalı girdi kullanımının getirdiği yüksek fiyatlar özellikle çiftçileri olumsuz etkilemektedir." değerlendirmelerini yaptı.
GIDA FİYATLARI NEDEN YÜKSELİYOR?
Türkiye'de tarımsal üretim-pazarlama sürecinde sorunların sürdüğüne dikkat çeken Bayraktar, "Piyasanın büyük ölçüde market zincirlerinin egemenliği altında olması da tekelci yapı oluşturmakta, gıda fiyatları yükselmektedir." ifadelerini kullandı.
Üretici fiyatlarındaki artışın gıda ürünleri fiyatlarını da etkilediğine vurgu yapan Bayraktar, "Üretici-tüketici fiyatları arasındaki pazarlama kanalları gıdanın fiyatlanmasında daha etken görünüyor. Spekülatif hareketler ve stokçuluk, denetim yetersizliği ve caydırıcı tedbirlerin eksikliği fiyatları etkiliyor." şeklinde konuştu.
GIDA FİYATLARI NEDEN YÜKSELİYOR?
Türkiye'de tarımsal üretim-pazarlama sürecinde sorunların sürdüğüne dikkat çeken Bayraktar, "Piyasanın büyük ölçüde market zincirlerinin egemenliği altında olması da tekelci yapı oluşturmakta, gıda fiyatları yükselmektedir." ifadelerini kullandı.
Üretici fiyatlarındaki artışın gıda ürünleri fiyatlarını da etkilediğine vurgu yapan Bayraktar, "Üretici-tüketici fiyatları arasındaki pazarlama kanalları gıdanın fiyatlanmasında daha etken görünüyor. Spekülatif hareketler ve stokçuluk, denetim yetersizliği ve caydırıcı tedbirlerin eksikliği fiyatları etkiliyor." şeklinde konuştu.
GIDA FİYATLARI NASIL DÜŞER?
Fiyatların nasıl düşeceği ile ilgili de bazı değerlendirmelerde bulunan Bayraktar, üretimin planlı yapılması ve dışa bağımlılığı azaltacak politikaların uygulanması gerektiğini belirtti. Bayraktar, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
"Gıda fiyatlarında farklılığın giderilmesi için piyasa düzenleyici kuruluşların etkinliği artırılmalı, bu kuruluşlara yenileri ilave edilmelidir. Arz açığı veren ürünlerin üretimine önem verilmeli. Üretici örgütlenmesi etkin hale getirilerek, üretici ve tüketici arasındaki mesafe kısaltılmalı ve işlemler kolaylaştırılmalıdır. Sıfır gümrükle ithalata son verilerek, yerli üretici daha fazla desteklenmelidir. Temel gıdalarda KDV oranları düşürülmelidir. Gıda fiyatlarında istikrarın sağlanması için denetimler artırılmalı ve caydırıcı cezai önlemler alınmalıdır."Fiyatlarda yapısal ve kalıcı bir çözüm adına, üretici örgütlerinin çok daha fonksiyonel hale getirilmesini öneren Bayraktar, bu örgütlerin mali ve idari bakımdan güçlendirilmesinin ve tüketiciye kadar ürünü ulaştırmanın her safhasında yer almasının önemine de vurgu yaptı.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken ise, fiyatlardaki “anormal” artışların, piyasa aktörlerinin azalmasından ve tekelci zihniyetin ortaya çıkmasından kaynaklandığını belirtmişti. Vatandaşların kontrolüne ek olarak Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının yasalar çerçevesinde denetimler yaparak fiyatların istikrara kavuşmasını sağlayabilecek faaliyetlerde bulunduklarını anlatmıştı. Palandöken, fiyat artışlarının vatandaşı rahatsız eder duruma geldiğini ve son dönemde sebze, meyve, yağ ve bakliyat gibi ürünlere büyük oranda zam yapıldığını aktarmıştı.
Üretimde kısıtlama olduğunu ve insanların tarım alanlarını konut alanlarına çevirdiğini söyleyen Palandöken, gıda alanında kendi kendine yetebilen Türkiye’nin pek çok ürünü ithal etmek zorunda kaldığını belirtmişti.
2020 yılının sonundaki fiyatlar ile kıyaslandığı zaman temel gıda ürünlerinde, beyaz peynirde, yağ ve bakliyatta yüzde 50’lere varan fiyat artışlarının gözlendiğini belirten Palandöken, "Bu durumun tek çaresi piyasa aktörlerini çoğaltmak. Bireysel küçük işletmelerin birçoğu artık iş yapamaz hale geldi. Toplu alımlar yapan, stoklu çalışan ve on binlerce dükkanı olan bir işletmeyle, tek başına çalışan işletmelerin rekabet edememesinden dolayı fiyatlar kontrol edilemez duruma geldi." şeklinde konuşmuştu. Peki; ayçiçek yağı, peynir, pirinç ve tereyağı fiyatları düşecek mi?
GIDA FİYATLARI DÜŞECEK Mİ?
Denetimler ile fiyatların biraz daha geriye çekileceğini aktaran Palandöken, buna karşılık mevsimsel tarım ürünlerinin fiyatlarını ise geriye çekmenin mümkün olmayacağına işaret etmişti. TESK Genel Başkanı Palandöken, gelecek sene için biraz daha temkinli davranılması gerektiğine vurgu yapmıştı. Türkiye’de kuraklığın devam ettiğine ise dikkat çekmişti.
Bakanlıkların denetimleri ile halkı rahatlatıcı küçük de olsa indirimlerin sağlandığını belirten Palandöken, şu şekilde devam etmişti:
"Gıda sektöründe mevsimsel etkiler ve girdi maliyetlerindeki artışlar, fiyatlardaki artışlarda etkili oldu. Önümüzdeki günlerde talebe göre fiyatların biraz daha düşebileceğini tahmin ediyorum. Halkımızın panik yapmasına gerek yok, stoğa lüzum yok. Bugün pirinci 12 liraya alıyorum yarın 20 liraya alacağım, yağı bugün 60-70 liraya alıyorum yarın 150 lira olacak gibi tüketime başlanırsa, stokçuluk başlarsa fiyatları regüle etmek mümkün olmaz. Arz talep dengesinin ayarlanmasıyla fiyatlar makul seviyeye inecek."