Gıda fiyatları nisan ayında patladı!

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Nisan ayında gıda  fiyatlarının aylık %1,23, yıllık %12,68 arttığını bildirdi.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Nisan ayında gıda  fiyatlarının aylık %1,23, yıllık %12,68 arttığını bildirdi.

Türk-İş'in çalışmasına göre aynı ayda, açlık sınırı Nisan'da 2.374,00 TL, yoksulluk sınırı Nisan'da 7.732,91 TL oldu.

Çalışmanın ayrıntıları şu şekilde:

"Küresel salgın Koronavirüs ülkemizde de olumsuz etkisini  göstermektedir. Ancak yaygınlaşan işsizlik ve yetersiz gelir yoksul  kesimlerin geçim koşullarını daha fazla kötüleştirmektedir.

Koronavirüs salgını görülmeye başladığından itibaren dünyanın her  yerinde ve ülkemizde de bazı önlemler alınmıştır. Alınan önlemlerin  pek çok ekonomik faaliyeti durdurması, işten çıkarmaların artması,  ücretsiz izine çıkarılan işçilere verilen ücret desteğinin asgari  ücretin yarısı tutarında kalması, kayıtdışı istihdamın da  yaygınlığıyla birlikte koronavirüsün ekonomiye etkisi, vereceği  zararın özellikle düşük ücretli ve yoksul kesimlerde giderek  artacağını ortaya koymaktadır.

Bu salgın döneminde ücretlerin korunması ve ihtiyacı olanlara  gelir destekleri sağlanması giderek önem kazanmaktadır. Özellikle son  dönemde giderek artış gösteren gıda fiyatları ve diğer temel  ihtiyaçlar için yapılması gereken harcamalar elde edilen ücret  gelirleriyle karşılanamamaktadır. İşçi kesimi, 2020 yılında geçerli  olacak asgari ücretin insana yakışır bir düzeyde olmadığını daha  yürürlüğe girmeden dile getirmiş, ancak işveren-hükümet kesiminin  kararı geçerli olmuştu. Gelinen aşamada asgari ücretin ve genel olarak  ücret gelirlerinin yetersizliği görünür olmuştur.

TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) çalışanların geçim şartlarını otuz üç  yıldan bu yana aralıksız olarak her ay düzenli olarak yaptığı “açlık  ve yoksulluk sınırı” araştırmasıyla ortaya koymaktadır.

Sürekli vurgulandığı üzere, yoksulluk sınırı ücret değildir,  haneye girmesi gereken toplam gelirdir. Ancak hanede çalışan veya  gelir getiren kişi sayısı son derece düşüktür. Araştırmada kullanılan  gıda fiyatları market-pazarlar dolaşılarak yerinde tespit edilmektedir.

Ancak, küresel salgın market ve pazarlara gitmeyi de  sınırlamıştır. Çalışmada sanal marketler de izlenerek gıda  fiyatlarındaki gelişim değerlendirilmiştir.

TÜRK-İŞ Araştırmasının 2020 Nisan ayı sonucuna göre: 

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli  beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık  sınırı) 2.374,00 TL,

Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su,  yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması  zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk  sınırı) 7.732,91 TL,

Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.883,88 TL olarak  hesaplandı.

Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması (mutfak masrafı)  tutarı yılın ilk dört ayında önceki yılsonuna göre 211 TL, temel  ihtiyaçlar için yapılması gereken toplam harcama ise 688 TL daha fazla  olmuştur.

TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan gıda endeksi ile TÜİK tarafından  hesaplanan tüketici fiyatları ile gıda fiyatları endeksi değişimi  aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Görüldüğü gibi gıda fiyatlarındaki  değişimin yönü ve hızı birbirine paralel bir gelişim göstermektedir. Önceki yıl tüketici fiyatlarının üzerinde olan gıda fiyatları son  aylarda gerisindedir.

TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki  değişim 2020 Nisan ayı itibariyle şu şekilde olmuştur:

Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması  gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,23 oranında  arttı.

Yılın ilk dört ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 9,77  oranında oldu.

Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 12,68 oldu.

Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 13,61 olarak hesaplandı.

2020 Nisan ayı itibariyle TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda  ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şu şekilde olmuştur:

Süt, yoğurt, peynir grubunda  peynir fiyatında bu ay yine artış  oldu. Süt ve yoğurt fiyatında bazı markalarda indirim olmasına rağmen  ortalamayı fazla etkilemedi.

Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta   bazı marketlerde dana kıyma fiyatında indirim yapılırken kuşbaşı etin  fiyatında yine artış görüldü Tavuk kilogram fiyatı da arttı. Balık  fiyatı ortalamada değişmedi ama ürün çeşidi azaldı. Balıkçı esnafı  koronavirüsten olumsuz etkilenen gıda ürünü satıcılarının arasında yer  aldı. Sakatat ürünlerinin fiyatı genelde aynı kaldı. Yumurta biraz  ucuzladı. Bakliyat ürünlerinde (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek,  nohut, barbunya vb.) bu ay ertelenen zamların yapıldığı görüldü ve bu  fiyat artışı mutfak harcamasına olumsuz yansıdı.

Geçen aya göre bu ay sebze ortalama kilogram fiyatı gerilerken  meyve kilogram fiyatı arttı ve fakat ortalamada bir değişiklik olmadı.
Bu nedenle mutfak harcamasına meyve-sebze etkisi fazla olmadı.
Meyve-sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay 7,05 TL olarak (geçen ay 7,06 TL) hesaplandı. Sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay gerileyerek 6,92 TL oldu (geçen ay 7,31). Geçen ay 6,43 TL olarak hesaplanan meyve  ortalama kilogram fiyatındaki artış bu ay da devam etti ve 7,33 TL’ye  yükseldi.

Hesaplamada bu ay 19 sebze ve 9 meyve olmak üzere toplamda 28 ürün  dikkate alındı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda  yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada ürünlerin tek  tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam  miktarından hareket edildi.

Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu  grupta  ekmek fiyatı son bir yıldır yine 200 gramı 1,25 TL olarak aynı  kaldı. Ancak, ayın son haftası itibariyle satılmaya başlanan ramazan  pidesinin 275 gramı 2,50 TL oldu. Bulgurdaki fiyat artışının dışında  diğerlerinin fiyatı genel olarak değişmedi.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden  tereyağı zeytinyağı  ve margarin fiyatı değişmedi ve fakat ayçiçeği yağı fiyatı arttı. Açık  satılan siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı pek değişmedi. Yağlı  tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinin fiyatı aynı  kaldı. Baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatları da değişmedi.
Çay fiyatı biraz arttı, ıhlamur fiyatı değişmedi. Bal fiyatı biraz  artış gösterirken, şeker ile tuz, reçel, pekmez ve salça fiyatı aynı  kaldı.  "