Kademeli emeklilik ne? Kademeli emeklilik yaş ve prim detayları neler?

EYT kapsamında emeklilik hakkını alamayan ve emeklilik bekleyen vatandaşlar için kademeli emeklilikte son durum büyük bir merak konusu haline geldi. Sigortalı çalışanların belirli bir yaş ve prim gün sayısına ulaştıklarında kısmi olarak emekli olmalarını sağlayan kademeli emeklilik sistemi, her geçen gün artan beklentilerle yakından takip ediliyor. İşte detaylar...

Kademeli emeklilik sistemi, sigortalı çalışanların belirli bir yaşa ve prim gün sayısına ulaşmaları durumunda kısmi olarak emekli olmalarını mümkün kılan bir uygulama olarak öne çıkıyor. Bu sistemle sigortalılık türüne ve başlangıç tarihine göre farklılık göstererek emeklilik konusunda özellikle EYT yasası sonrası yaşanan mağduriyetlerin giderilmesini amaçlıyor. Peki kademeli emeklilik gerçekten çıkar mı? Hürriyet'ten Noyan Doğan en çok merak edilen soruyu yanıtladı.

EYT’nin yarattığı büyük bir haksızlık var. Devletin imkânları varsa yoksa EYT için kullanıldı ama 2000-2008 girişlilerin uğradığı mağduriyeti kimse görmüyor, görmezden geliyor. Kademeli emeklilik konusunu inceleyip gündeminize alırsanız çok sevinirim? 

Bu soru gibi okuyuculardan hemen hemen her gün kademeli emeklilik hakkında mesajlar alıyorum. Kademeli emekliliği gündeme getirmememden şikâyet ediyorlar. 2023 yılının mart ayında, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanların EYT’den yararlanıp emekli olmalarına imkân tanındı ve 2 milyona yakın kişi geçen sene EYT’den emekli oldu.

Prim gün sayısını dolduranlar bundan sonra da EYT’den yararlanıp, emekli olacak. EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların uğradıkları haksızlık giderildi ancak bu sefer 8 Eylül 1999 sonrası sigorta girişi olanlar kendilerine haksızlık yapıldığı gerekçesiyle tepki göstermeye başladı.

Haklılık payı var mı; var. Milyonlarca kişi “1 güne 17 yıl kabul etmiyoruz” sloganı ile uğradıkları haksızlığın ve ortaya çıkan adaletsizliğin giderilmesini istiyor. Beklentileri ise kademeli emeklilik. Yani, yaş şartının ilk işe giriş tarihine göre yeniden düzenlenmesi ve 58-60 yaş şartının kaldırılması.

Bu kişilerin bir kısmı 23 yıldır çalışıyor ve ödedikleri prim 9 bine yaklaşmış durumda. Bu durumda olanlar emeklilik hakkı isterken, bir kısmı ise çalışmaya devam etmek istiyor ancak kademeli emeklilik hakkının kendilerine tanınmasını talep ediyor. Peki, kademeli emeklilik gündemde mi? Bu vesile ile bu konuya neden pek değinmediğime de açıklık getireyim.

EYT düzenlemesinin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkisine, SGK’nın 2023 yılı faaliyet raporundan alıntılar yaparak, geçen yazımda değindim. Arzu eden, “İşte sosyal güvenliğin bütçesi” başlıklı yazımı okuyabilir. Raporda, EYT düzenlemesinin SGK’nın bütçesi üzerindeki olumsuz etkisi açık açık belirtiliyor.

Hal böyleyken yeni bir EYT düzenlemesinin yapılmayacağı ayan beyan ortada. Hatta bir adım daha ileri gideyim, mevcut emekli maaşlarının düşüklüğü ve emekliye zam konusu gündemdeyken kademeli emekliliğin gündeme gelmesi neredeyse imkânsız. Okuyucuları da anlıyorum. Bu konu bir şekilde gündemde tutulur, kamuoyu baskısı oluşursa, bir ihtimal kademeli emeklilik düzenlemesi çıkar beklentisi var.

62 yaşında emekli oldum tazminatımı aldım, emekli maaşı bağlandı ve aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum. 8 yıldır da çalışmaya devam ediyorum. Yaşımdan dolayı işi bırakmak istiyorum. İkinci çalışma dönemim için istifa edersem tazminat alabilir miyim? 

İlk çalışma döneminize göre emekli olduğunuz, kıdem tazminatını aldığınız için artık kıdem tazminatınız sıfırlanmış sayılıyor. İşyeriniz ile yeni bir iş sözleşmesi yapıp çalışmış oluyorsunuz. Bu durumda kendi isteğiniz ile istifa ederseniz işveren 8 yıllık ikinci döneme ait çalışmanızdan doğan tazminatınızı ödemez. Kıdem tazminatı alabilmeniz için işverenin sizi işten çıkarması gerekiyor.

Emeklilik için askerlik borçlanması ile prim gün sayım doluyor. Nisan ayında emekli olsam temmuz ayındaki zamdan yararlanabilecek miyim? Sene sonunda mı emekli olmalıyım?

Emeklilik dilekçesini nisan ayı içerisinde verirseniz, mayıs ayında emekliliğe hak kazınırsınız ve temmuz ayında emeklilerin alacağı zam oranı da temmuz maaşınıza yansır. Sene sonunda emekli olmakla, nisan ayında emekli olmak arasında bir fark bulunmuyor.

23.2.1980 doğumluyum. İlk sigorta tarihim 21.6.2007. Şu anda 3860 sigorta primim var. Ne zaman emekli olabilirim? 

7000 prim gün ile 58 yaşında emekliliğe hak kazanıyorsunuz. Bu durumda 3140 gün, yani 8 yıl 7 ay daha prim ödemeniz gerekiyor. Prim gün sayınızı doldursanız bile 52 yaşında oluyorsunuz ve emeklilik için 58 yaşını bekleyeceksiniz.