Koronavirüs aşısı ne kadar koruyor? Ücretsiz mi? İşte detaylar...
Tüm dünyada koronavirüs aşı çalışmaları devam ederken, Osman Müftüoğlu, aşılarla ilgili tüm merak Hürriyet'teki köşesinde açıkladı.
Aşı seçeneklerimiz -ne iyi ki- her geçen gün çoğalıyor. Görünen o ki bunların içinde mRNA’lı olanlar gerek güvenlikleri gerekse de etkinlikleri ile biraz daha öne çıkıyor. Peki diğerlerinde durum ne? Bizde uygulamaya geçeceği Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca tarafından açıklanan Çin aşısında durum nasıl? Hatta biraz daha ileri gidelim. Rusların geliştirdikleri aşıdan yeni haberler var mı? Ayrıca aşı konusunda merak ettiğimiz başka detaylar yok mu? Tabii ki var! Eğer siz de benim gibi “Daha çok bilgi!” diyorsanız buyurun...
AŞILAR YETERİNCE GÜÇLÜ MÜ?
İlk açıklama Ruslardan geldi. Onlar “Biz yüzde 90 netice alıyoruz” dediler. Ardından BioNTech-Pfizer ikilisi devreye girdi, “Bizde rakam yüzde 94.5’i buluyor” açıklaması geldi. Aradan birkaç gün geçti geçmedi, Ruslar geliştirdikleri aşının etkinlik oranını yüzde 92’ye çıkarıverdiler! Yarış bitmedi, devam etti: Hemen ardından da BioNTech-Pfizer ikilisi, “Elimizdeki neticeler yüzde 95 etkinlik gösteriyor” deyiverdi! Yani ortada neredeyse “bir rakam yarışı”, bir çeşit “Yok mu arttıran abiler!” durumu var. Bence net sonuç şu: Aşıların hemen hepsi FDA’nın (Amerikan Ulusal Besin ve İlaç Dairesi) koyduğu “yüzde 50 başarı kotasını” çoktan aşmış durumda.
O RAKAMLAR NET Mİ?
Hayır değil! Daha önce geliştirilen aşılarda olduğu gibi bu aşılar için de bilinen bağışıklık kuralları aynen geçerli: Bu aşılarla geliştirilebilecek bağışıklık gücü (korunma kapasitesi) biraz da bize, size, yani yaşımıza, bağışıklık gücümüze, sağlık durumumuza da bağlı. Örneğin ağır hastalar, yaşlılar ve düşkünler, genel durumu bozuk kişiler, ciddi kronik hastalığı olanlar, bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar kullananlarla ilgili net ve açık veriler yok. Ayrıca 15 yaş altı için de güvenilir bilgilere sahip değiliz. Özetle üretici firmalar tarafından verilen rakamlar bağımsız bilimsel çalışmalarla onaylanmadan net bir şey söylemek şimdilik doğru olmaz. Ama anlaşılan o ki öne çıkan 6 aşının tamamında yüzde 50’yi aşan bir koruma gücü sağlanabiliyor.
KORUNMA NE ZAMAN BAŞLIYOR?
En önemli soru bence bu. Zira herkeste yanlış bir “aşırı iyimserlik” havası var. Aşı geldi, sorun bitti zannediliyor. Oysa bugün aşılansanız bile “Oh be, işi sağlama aldım çok şükür!” diyebilmeniz için bir süre daha sabretmeniz gerekiyor. Bir kere şunu iyi bilelim geliştirilen aşıların tamamında bir değil iki doz yapılması zorunlu. mRNA esaslı aşıları yaptıranların tam ve güçlü bir koruma için muhtemelen 6 hafta kadar sabretmeleri lazım. İlk aşının üzerinden -aşıya göre değişmek üzere- iki ila dört hafta geçtikten sonra takviye bir aşı daha gerekiyor. Diğerlerinde de durum aşağı yukarı aynı: Prensip olarak da aşıdan beklenen bağışıklığın kazanılabilmesi için “ikinci dozdan sonra en az 2 hafta daha” beklenmesi gerekiyor. Kısacası maske hâlâ en etkili ve güvenli çözüm.