Milyonlarca kiracıya sevindirici haber! Kira artış oranları sabitlendi

Kira artış oranına yüzde 25 sınır getiren önerge, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Kiralarda sabit oran, TBMM'de kabul edildi. Kira artış oranına yüzde 25 sınırı getiren önerge, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Başkanlığı'nda kabul edildi.

NE OLMUŞTU?

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Konut kiraları bakımından 1 Temmuz 2023 yılına kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde bir önceki seneki kiranın yüzde 25'ini geçmeyecek şekilde bir artış yapılması imkânı getiriliyor” açıklamasını yaptı.

ZAM ENFLASYONA ENDEKSLİYDİ

Kira artış oranı normal şartlarda 12 aylık tüketici enflasyonun ortalamasına göre belirleniyordu. Ancak enflasyonun gitgide yükselmesi nedeniyle kiracılar da yüksek zamlarla karşı karşıya kalmıştı.

Mayıs’ta yıllık tüketici enflasyonu yüzde 73,50 ile 1998 yılı Ekim ayından bu yana en yüksek seviyeye çıkmıştı. Buna göre Haziran ayında yeni kira sözleşmesi yapacak vatandaşlar için zam oranı yüzde 39,33 olmuştu.

Son dönemde yaşanan fahiş kira artışları nedeniyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum başkanlığında üç bakanlığın temsilcileri mayıs sonunda toplantı gerçekleştirmiş ve yeni bir düzenleme üzerinde çalıştıklarını açıklamışlardı

KİRALAR SERT YÜKSELİYORDU

TÜİK’e göre son bir yılda kira artış oranı yüzde 20 olmuştu.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Kiralık Konut Piyasası Görünümü raporuna göre ise Türkiye genelinde nisan ayında yıllık ortalama kiralık konut metrekare fiyatındaki artış oranı yüzde 182,7 olarak kaydedildi, ortalama kiralık konut metrekare fiyatı 48,5 TL’ye yükseldi.

DÜNYADA DA UYGULANIYOR

Kira fiyatlarının hızlı bir şekilde arttığı ülkelerde kira artış hızının sınırlandırılması kullanılan bir yöntem.

İspanya'da Katalonya Özerk Bölgesi'nin parlamentosunda Eylül 2020'de hayata geçirilen düzenlemede kiralara düzenleme getirmiş kira artışlarının da önceki 5 yıldaki artış seviyesini geçmemesi kararlaştırılmıştı.

Çin Şehircilik Bakanlığı da geçtiğimiz yıl yaptığı düzenlemeyle yıllık kira artışının yüzde 5 ile sınırlandırıldığını açıklamıştı.

Almanya’nın Berlin eyaletinde ise 2020 yılında eyalet meclisi tarafından kira artışının 2025 yılına kadar dondurulması kararlaştırılmış ancak düzenleme Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti.

PİYASALARI NASIL ETKİLER?

TÜİK’in Mayıs’ta yüzde 20 olarak ölçtüğü kira enflasyonunu önümüzdeki 12 ay için yüzde 25 ile sınırlamış olacak.

Aynı sokaktaki konutlar arasında bile astronomik fiyat farkları yaşandığını belirten sektör temsilcileri, Türkiye için daha doğru bir çözümün, aynı muhitteki aynı nitelikteki konutlara sabit kira bedeli uygulaması olduğunu belirtiyor.

Sektör temsilcilerine göre, sokaktaki enflasyonun yüzde 100’ü geçtiği bir ortamda artış oranı yüzde 25 ile sınırlanan ev sahiplerinin mağduriyetinin bir nebze giderilmesi için kira gelir vergisi muafiyeti seçeneği değerlendirilmeli.

TÜİK verilerine göre konutlarda kiracı tarafından ödenen gerçek kira kalemi yüzde 4.44 ile tek başına en yüksek ağırlığa sahip alt kalemlerden ikincisi.

Yıllık enflasyon Mayıs’ta yüzde 73.5 ile 24 yılın zirvesine çıktı. TÜİK ise kiracı tarafından ödenen kira artışını yıllık yüzde 20.02 olarak ölçüyor. Buna karşın kiralık ilanları üzerinden yapılan hesaplamalar ve sektör temsilcileri kira artış oranlarının İstanbul ve Ankara başta olmak üzere yıllık yüzde 100’ün üzerine çıktığına işaret ediyor.

Ancak Bozdağ’ın açıklamasına göre konut kiralarında 1 yıl süreyle, önceki yılın kira bedelinin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde artış yapılabilecek, üzerindeki artışlar geçerli olmayacak.

TAHLİYE NEDENİ OLABİLİR Mİ?

Düzenlemeyi değerlendiren Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, “Çok dengeli ve ortada bir çözüm olduğunu pek söyleyemeyiz… Devam eden enflasyon artışı göz önüne alındığında kiracılar için rahatlatıcı bir adım. Ancak belirlenen yüzde 25 oranının, en son yüzde 39.33 olan 12 aylık TÜFE artış oranı kapsamında değerlendirildiğinde mal sahiplerini ciddi şekilde rahatsız edeceğini öngörebiliriz” dedi ve ekledi:

“Sokakta yaşanan enflasyon yüzde 100’ün üzerinde. Mayıs enflasyonu yüzde 73.5. Mevcut enflasyonun zaten altında olan kanundaki sınırlama oranının da altında bir oran belirlendi. Bunun mal sahipleri açısından ciddi bir sorun oluşturacağını öngörebiliriz.”

Uygulama ile birlikte tahliye davalarının sayısında ise artış yaşanacağını söyleyen Kiraz, “Mal sahibi ve kiracı ilişkisi zaten ciddi şekilde bozuldu. Mal sahiplerinin yüzde 25 oranını çok kabul edeceğini zannetmiyorum. Bu bahaneyle kiracılarını tahliye edemezler. Ama ihtiyaç sebebiyle tahliye dediğimiz gerekçelerle tahliyelere yöneleceklerdir diye düşünüyorum” dedi.

“HOLLANDA MODELİ DAHA DOĞRU OLURDU”

Hollanda modeli uygulansaydı, bunun Türkiye için çok daha uygun olacağını söyleyen Kiraz, “Hollanda modeli dediğimiz; her bölgenin, her sokağın standart bir rayicinin olması. O sokak içinde de metrekare ve bina yaşına göre sabit bir tutar belirlenmesi. Böylece aynı sokakta 20,000 lira ile 5,000 lira gibi bir değer farkı oluşmuyor. Türkiye’de aynı sokakta eski kiracı 5,000 liraya, yeni kiracı 20,000 liraya oturuyor” diye konuştu.

EMLAKÇILAR: GEÇ KALINDI, EV SAHİBİ DE DÜŞÜNÜLMELİ

İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizameddin Aşa da, düzenleme konusunda geç kalındığını ve hem ev sahipleri hem de kiracılar arasında adaletsiz bir durum oluştuğunu söyledi.

Aşa, “Biz bir düzenleme yapılmasını yılbaşında teklif etmiştik. Enflasyon sürekli yükseliyor, şimdiden düzenleme yapmak lazım demiştik. Keşke o zaman yapılsaydı. Çünkü o dönemde artış oranları yüzde 17’lerdeydi. Şu anda yüzde 40’ta” dedi ve ekledi:

“Baktığımızda bir tanesi yüzde 17 zam yaptı, bir tanesi yüzde yüzde 40 yaptı. Temmuz’da yapacak olan ise yüzde 25 yapacak. Bunlar sosyal çatışmaya sebep olabilecek şeyler.”

TÜFE’de artış sürdüğü için düzenlemenin kiracılar açısından avantajlı olduğunu belirten Aşa, “Mal sahipleri için ise kötü bir tablo. Çünkü resmi yüzde 40 artış oranını bile beğenmiyorlardı. Şu anda yüzde 100, yüzde 200 zam talep eden mal sahipleri var” dedi.

KİRA GELİR VERGİSİ ALINMASIN

Düzenlemenin piyasayı düzene sokmak için yapıldığını ancak sonuçta bir taraf için mağduriyet ortaya çıktığını belirten Aşa, “Sadece tek evi olan ve tek evden geliri olup geçim sıkıntısı yaşayan mal sahiplerini devlet hiç olmazsa yıllık kira gelir vergisinden muaf tutsun. Madem kiracılara bir şey yapıldı, mal sahiplerine de yapılsın diye düşünüyoruz” dedi.