(Özel) Amos’un gizemi çözülüyor

Muğla’nın Marmaris İlçesi, Turunç mahallesi sınırları içerisinde
yer alan ve tarihi 5 bin yıl öncesine dayanan Amos antik kenti ve
çevresindeki arkeolojik yüzey araştırmaları başladı. Turunç
Mahallesi Kumlubük Asarlık tepesinde iki koy arasında yer alan
antik kentin stratejik bir noktada bulunmasının yanında, Rodos ile
ticaret yapıldığı, bulunan yazıtlardan da Rodos ile Amos arasında
kira sözleşmelerinin yer aldığı öğrenildi.

İlk defa yüzey araştırması başladı

Antik kentteki yüzey araştırmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izniyle, Muğla
Sıtkı Koçman Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Öğretim Üyesi Mehmet
Gürbüzer başkanlığında ve Penn Üniversitesinden Dr. Asil Yaman’ın
Başkan Yardımcılığında yürütülüyor. Yüzey araştırma çalışmasında
teknolojiden de yararlanılırken, antik kentin konumu nedeniyle
günübirlik çok sayıda yerli ve yabancı turist ziyaret ediyor.

Yüzey araştırması 5 yıl sürmesi bekleniyor

Amos antik kenti ve çevresine ilişkin çalışmalarda ilk olarak
kentin hali hazır haritasının oluşturularak kent planın çıkarılması
ve mimari kalıntıların belgelenmesi hedefleniyor. Projede
gerçekleştirilen jeofizik araştırmalar ile birlikte Amos kent
yerleşimindeki yapılaşmaya ışık tutması amaçlanıyor. Kentin
çevresinde eş zamanlı sürdürülen yüzey araştırması ile birlikte
Amos’un sınırlarının nereye kadar uzandığı ve bu sınırlar
çerçevesindeki kültür varlıklarının belgelenmesi araştırmanın ana
hedeflerinden bir diğerini oluşturuyor. Bölgede arkeolojik
araştırmaların sadece arkeolojik çerçevede değil aynı zamanda,
bölgenin faunasını ve florasını anlamaya dönük multi-disipliner
çalışmalarla 5 yıl boyunca sürdürülmesi öngörülmekte.

Bulunan yazıtlarda kira sözleşmesi bulundu

Amos antik kenti yüzey araştırmalarına, Mete Şirketler Grubu ve
Marmaris Ticaret Odası’nın katkıları

2019 yılı çalışmaları 1 Ekim tarihinde başladı. 1948 yılında
Prof. Dr. George Ewart Bean tarafından yapılan kazılarda ortaya
çıkarılan, milattan önce 2. yüzyıla ait kira sözleşmeleri, Amos’un
5 bin yıllık bir geçmişi olduğunu kanıtlayan en önemli belgeler
olarak tarihe geçti.

Kentte Apollan tapınağı mevcut

Amos atik kenti Kazı Başkanı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi,
Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Mehmet Gürbüzer, “Amos antik
kenti ve çevresinde yüzey araştırması Kültür ve Turizm Bakanlığı
2019 yılı 1 Akim tarihi ile başladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün verdiği izin ile 1
Ekim tarihinde çalışmalarımız resmen başladı. Başlattığımız yüzey
araştırması projesi ile birlikte özellikle kentin erken
tarihlerinden başlayıp tarihsel süreç içerisinde geldiği noktayı
tespit etmek ve kentin bölgedeki yayılımını ve sınırlarını tespit
etmeyi hedefliyoruz. Amos antik kenti ilk başta bağımsız bir kent.
Fakat ilerleyen süreçte Rodos egemenliğine giriyor. 1950’lerde
George Bean ve Aşkıdil Akarca’nın bu bölgelerde yaptığı kazı ve
araştırmalar sonucunda yazıtlar bulunuyor. Bu yazıtların içeriğine
baktığımızda kira sözleşmeleri, kira kontratları olduğunu
anlıyoruz. Bu sözleşmeler başta Rodos olmak üzere Amos’lular
arasında yapılan kira sözleşmeleri. Amos’luların kendi topraklarını
Rodos’lulara kiraladıklarını öğreniyoruz bu yazıtlardan. Bunun
dışında sadece ekonomik değil, jeopolitik açıdan
değerlendirdiğimizde konumu itibari ile bugün Marmaris’in bulunduğu
egemen deniz trafik kontrolünü de denetleyen bir noktada, iç bölge
ile kıyı bölgesi arasında stratejik bir öneme sahip olması, aynı
zamanda askeri bir gücün olduğunu da bizlere sunmakta. Bunun
dışında yine yazıtlardan biliyoruz ki, önemli bir kutsal alanı
bulunmakta Amos antik kentinin. Apollon Samnaios kültü Amos antik
kenti sınırları içerisinde bulunmakta ve Apollon’a ait bir tapınak
da kentte bulunmakta. Yaptığımız çalışmalar ile birlikte bu
tapınağın tam olarak yerini saptayıp belgeleme çalışmalarımızı da
devem ettiriyoruz. Bu yüzey araştırması projesinin hayata
geçirilmesinden bize desteği sağlayan Mete Şirketler grubuna ve
Marmaris Ticaret Odası’na teşekkür ediyorum” dedi.

Yüzey araştırması 5 yıl sürecek

Projenin yurt dışı ayağını temsil eden kazı başkan yardımcısı
Penn Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Asil Yaman, “Amos antik kenti
projesini biz multi-disipliner bir anlayış ile ele aldık ve bu
şekilde sürdürmeye çalışıyoruz. Bunu ulusal ve uluslar arası
ölçekte yapmayı umuyoruz. Amerika ayağında çeşitli bilim dalları
ile ortak projeler geliştirmeyi amaçlıyoruz. Bunlar kültürel miras
programı başta olmak üzere Arkeo-Jeoloji projeleri olacak. Bütün
bunları diğer paydaşlar ile 5 yıl boyunca sürdürme gayreti
içindeyiz” dedi.