SİBO hastalığı nedir? SİBO belirtileri nelerdir ve tedavisi nedir?

SİBO hastalığı, birçok kişinin en çok muzdarip olduğu konuların başında geliyor. Prof. Dr. Selahattin Kiyan, SİBO yani ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması hastalığı ile ilgili sosyal medya hesabından oldukça önemli bilgiler verdi ve uyarılarda bulundu.

İşte Prof. Dr. Selahattin Kiyan'ın SİBO ile ilgili paylaştığı video:

 

 

 

 

 

Bu gönderiyi Instagram'da gör

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prof. Dr. Selahattin Kiyan (@proffonksiyoneltip)'in paylaştığı bir gönderi

İnce bağırsaklar, bağışıklık sisteminin en mühim bir parçası olmakla beraber, yiyeceklerin sindirilmesinde ve emiliminde büyük rol oynamaktadır. Sağlıklı bireylerin ince bağırsaklarında belirli bir sayıda ve türde mikro canlılar (bakterilerin) bulunmakla birlikte bunlar sayıca bir hayli azdır. Bu mikro canlıların bir kısmı vücudumuz için yararlı bir kısmı ise zararlı canlılardır. Bunlar bir denge halinde bizimle beraber vücudumuzda yaşarlar. Yararlı bakteriler, bağırsakların besinlerle alınan kötü (patojenik) bakterilere ve mayalara karşı korunmasında destek olur.

İnce bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması anlamına gelen bir kısaltma olan SİBO (Small Intestine Bacteria Overgrowth), ince bağırsaklarda bulunan bakteri sayısındaki artış ve/veya buradaki bakteri tiplerinde değişiklik olmasını ifade eder. Çoğu hastada SİBO tablosuna neden olan tek bir bakteri tipi değil, normalde kalın bağırsaklarda bulunması gereken çeşitli bakteri tiplerinin ince bağırsaklarda çoğalmasıdır. Daha seyrek olarak ise SİBO ince bağırsaklarda normalde bulunan bakterilerin sayısının artmasına bağlı olabilir.

SİBO’nun Belirtileri Nelerdir?

• Karında şişlik, gaz, bazen bağırsak sesleri, abdominal gerginlik

• Kabızlık veya ishal

• Karın ağrısı, kramp

• Vitamin ve mineral eksiklikleri

• Yorgunluk

• Otoimmün hastalıklar

• Eklem ağrıları

• Fibromiyalji

• Huzursuz bacak sendromu

• Bulantı ve kusma

• Malnutrisyon

• Egzamalar

• Akne

• Diğer cilt hastalıkları, döküntüleri

• Depresyon

• Diyabet

• Nöromüsküler bozukluklar

• IBS

• Hassas bağırsak sendromu

• Kilo kaybı, kilo alamama

SİBO Hastalığına Neden Olan Durumlar

SİBO, birçok hastalığın altındaki nedendir. Buna neden olan durum ve hastalıklar şu şekildedir:

• İnce bağırsaktaki anatomik anormallikler

• İnce bağırsağındaki pH değişiklikleri

• Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmaması

• İnce bağırsağın kas aktivitesindeki bozukluklar

• Viral gastroenterit veya mide bakterileri

• Çölyak hastalığı

• Crohn hastalığı

• Hipoklorhidri veya düşük mide asidi seviyeleri

• Gastroparezi

• Sinir hasarı

• Siroz

• Portal hipertansiyon

• Huzursuz bağırsak sendromu (IBS)

• Bazı gastrik bypass prosedürleri 

SİBO HASTALIĞININ SEYRİ NASIL OLUR?

SİBO’nun ince bağırsaklarda yapı ve işlevi olumsuz etkilediği görülmüştür. İnce bağırsak mukozasının hücrelerine hasar vererek gıdaların sindirimi ve emilimini oldukça fazla etkiler. İnce bağırsak mukozasında meydana gelen hasar bağırsak geçirgenliğini artırabilir ve büyük moleküllerin kan akımına karışmasına neden olabilir. (aşırı geçirgen bağırsak sendromu – Her zaman SIBO ile geçirgen bağırsak beraber olmak zorunda değildir). Bağırsak duvarındaki geçirgenlik artışının, gıda alerjilerine veya duyarlılıklara yol açtığı bilinmektedir. Bu aynı zamanda kronik enflamasyona ve otoimmün hastalıklara neden olan bağışıklık reaksiyonlarını içeren potansiyel komplikasyonlara da neden olur. Bakterilerin kendileri veya ürünleri kan akımına karışarak kronik yorgunluğa ve ağrılara neden olabilirler. Bakterilerin salgıladıkları asitler beyinde düşük dereceli enflamasyona neden olarak zihin bulanıklığı gibi nörolojik ve bilişsel şikayetlere yol açabilirler.

Çok fazla sayıda ya da yanlış tipteki bakterilerin ince bağırsaklarda bulunması gıdaların sindirimini veya emilimini bozduğundan beslenme yetersizliklerine yol açabilir. Bu bakteriler özellikle B12 vitamini gibi B vitaminlerini alıp bunların kendi hücrelerimize ulaşarak emilmesinin önüne geçerler. Bu durum çok ileri aşamadaki SIBO ve malnutrisyon durumlarında olur. Bakteriler aynı zamanda safra asitleri üretimini etkileyerek yağ emilimini azaltıp, A ve D vitamini gibi yağda çözünen vitaminlerin eksikliğine yol açabilirler.

SİBO KİMLERDE GÖRÜLEBİLİR?

• Geçirilen gastroenteritlerden sonra oluşan ince bağırsak çeperi değişiklikleri (Post-enfeksiyöz IBS en sık SIBO nedenidir)

• İleri yaş

• IBS (% 70 yakın IBS SIBO pozitiftir)

• Çölyak hastalığı

• Tip I ve II diyabet

• Bağırsaktaki yapı bozuklukları

• Bağırsak hareket (motilite) bozuklukları

• Hipotiroidi (yine bağırsak motilitesini yavaşlatarak)

• Divertikülozis

• Kronik pankreatit

• Bariatrik cerrahi sonrasında

• Düşük mide asiditesi (ikinci en önemli ve az tanınan nedendir)

• Bazı ilaçları kullanma sonrası (Protein pompası inhibitörleri (PPI) - UZUN SÜRELİ MİDE KORUYUCU İLAÇ kullanmı, doğum kontrol hapları)

• Yoğun alkol tüketimi

SİBO Tanısı Nasıl Konulur?

SİBO tanısı konulması adına iki farklı test yapılmaktadır:

• Nefes Testi

• Bakteri Kültürü Testi (pratikte çok ender kullanılır) 

Nefes Testi

Klinik kılavuzlarında 2 gazın da beraber bakılabileceği cihazlarda test yapılmalıdır.

Hidrojen ve Metan gazlarını ölçen nefes testleri

Hidrojen gazını ölçen test, hidrojen gazı üreten bakteriler çoğalırsa o zaman pozitif verir. Bu durumda da 'SIBO D' tanısı konulmaktadır. 'D' harfi (Diarrhea) yani ishalden gelmektedir. Metan gazı testinde ise metan gazı üreten bakteriler çoğalırsa pozitif sonuç verir. Buna da 'SIBO IMO (Intestinal Methanogen Overgrowth)

Bakteri Kültürü Testi

Bu test her ne kadar tanı yöntemi olsa da güvenilir sonuç vermemektedir. Hem invaziv olması (endoskopi ve kültür alımı) hem de endoskopi sırasında ağız-boğaz-yemek borusu-mide floralarından da geçildiği için buralardan bulaş (kontaminasyon) nedeniyle sonuçlar güvenilir olmaz. Ayrıca birçok bakteri de vücut içinde yaşarken vücut dışında üretilmediğinden ötürü kültür sonuçları doğru sonuçlar vermemektedir. (Klinikte ender kullanılır)

Peki bu şekilde tanı nasıl konulur? Hastanın klinik durumu ve doktorun gözlemleri ile en sağlıklı sonuçlar elde edilmektedir.

SİBO NASIL TEDAVİ EDİLİR?

SIBO kronik bir hastalıktır. Bu yüzden tedavi süreci uzundur. SİBO tedavisi için sıklıkla antibiyotikler ve beslenme planlanması ile beraber kullanılır. Bu antibiyotikler ile ince bağırsaklardaki aşırı çoğalmayı baskılama hedeflenmektedir. Fakat antibiyotik tedavilerinin çoğunda kısa bir müddet sonra hastalığın tekrarlandığı gözlemlenmektedir.

Bununla birlikte, SİBO hastalığının altında yatan nedenin bulunması kesin tedavi için önem teşkil etmektedir.

SİBO İLE BİRLİKTELİK GÖSTEREN HASTALIKLAR NELERDİR?

• IBS (İritabl Bağırsak Sendromu)

• Enflamatuar Bağırsak Hastalığı (IBD)

• Çölyak Hastalığı

• Diyabet

• Fibromiyalji

• Rozacea

• Parkinson Hastalığı

• Obezite

• Hipotiroidi 

SİBO BELİRTİLERİ NASIL GİDERİLİR?

Aşırı derecede karın şişliği, gaz, kabızlık veya ishal yakınmaları, SIBO ile ilişkilendirilebilmektedir. İnce bağırsaklarda aşırı bakteri üremesi olarak tanımlanan bu durumda hasta, uygun diyet, probiyotik (ve antibiyotik kullanımıyla rahatlatılabilmektedir. Diyetin SİBO’ya neden olduğu veya şiddetlendirdiği kanıtlanmamıştır. Ancak SİBO’lu kimi hastaların özel bir diyet uyguladıktan sonra rahatlama yaşadıkları gözlemlenmiştir. Diyet programında aşağıdakiler gibi küçük değişiklikler uygunlandığı takdirde hastalar rahatlayabilmektedir. Bununla birlikte diyette herhangi bir değişiklik yapmadan önce mutlaka doktora danışmak gerekmektedir.

• Dengeli ve besleyici gıdalar tüketmek

• Küçük ve sık öğünler tüketmek (4-5 saat aralıklı ve küçük porsiyonlar öneriyoruz)

• Öğün sayısını max 3 ile sınırlamak

• Mümkün olduğunca saat 18’den sonra yememek

• Yemekleri çok iyi çiğnemek ve yutmadan önce nerdeyse bulamaç haline getirmek

• Tedavi süresince yiyeceklerin neredeyse hepsini iyi pişirmek lif içeriği yüksek olan besin öğelerini çok daha fazla pişirmek

• Çölyak hastalığınız varsa glüten ürünlerinden kaçınmak.