Anasayfa /  Foto Galeri

Tarihte Bugün 28 Kasım

Tarihte Bugün 28 Kasım - Sayfa 2

1821 - Panama, İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.

rnPanama, (İspanyolca: República de Panamá), Orta Amerika'da, Karayip Denizi ve Kuzey Büyük Okyanus kıyısında, Kolombiya ve Kosta Rika arasında yer alan bir ülkedir. Başkenti, ülke ile aynı adı taşıyan Panama şehridir (Panamá).

Tarihte Bugün 28 Kasım - Sayfa 3

1893 - Kadınlar ilk kez bir ulusal seçimde (Yeni Zelanda genel seçimleri) oy kullandı.rnEşitlik ilkesi klasik Batı demokrasilerinde başlangıçtan beri ön plana çıkarılmışsa da kadınlara oy hakkının tanınması için uzun bir mücadele dönemi gerekmiştir.

rnKadınların oy hakkı mücadelesi, bireysel bir biçimde, 1600'lerin ilk yarısında başladı. Kadınların oy hakkı mücadelesine örgütlü bir biçimde girmeleri ise 19. yüzyılda gerçekleşti.Mücadele özellikle Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yoğunlaştıysa da kadınların seçme hakkını tanıyan ilk ülkeler bunlar olmadı. Yeni Zelanda'dan (1893) sonra, 20. yüzyılın başlarında Avustralya'da (1902), Finlandiya'da (1906) ve Norveç'te (1913) kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını kazandılar. İsveç ve ABD'de ise bazı yerel seçimlerde oy kullanma hakları vardı.

ABD'de kadınlara oy hakkı hareketi, Lucretia Mott ve Elizabeth Cady Stanton gibi kadınların etkinlikleriyle köleliğe karşı çıkan hareketlerin içinden gelişti (Seneca Falls Kongresi), 1869'da, kadınlara oy hakkı verilmesini sağlamak için Stanton ve Susan B. Anthony'nin önderliğinde Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Derneği ve Lucy Stone'un önderliğinde Amerikan Kadınına Oy Hakkı Derneği kuruldu. Bu örgütlerin çabaları 1920'de anayasanın 19. Ek Maddesi'nin onaylanmasıyla başarıya ulaştı.rn1914-36 döneminde aralarında ABD (1920), Büyük Britanya (1918 ve 1928), Sovyetler Birliği (1917), Birmanya (bugün Myanmar; 1922), Ekvador (1929) ve Türkiye'nin de (1934) bulunduğu 28 ülkede kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını elde ettiler. II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Fransa, İtalya, Romanya, Yugoslavya ve Çin de bu ülkelere katıldı. İzleyen 20 yılda, kadınların oy kullanabildiği ülkelerin sayısı 100'ü aştı. Bu artışta, II. Dünya Savaşı sonrasında bağımsızlığını kazanan ülkelerin hemen tümünün anayasalarında kadınlarla erkeklere eşit oy hakkı tanınmasının da payı vardır. 1971'de İsviçre'de, kadınlara federal seçimlerde ve çoğu kanton seçiminde oy kullanma hakkı verildi. 1973'te Suriye'de, 1976'da Lihtenştayn'da kadınlara oy hakkını kavuştu.

rnUluslararası alanda bu konudaki en önemli belge, Birleşmiş Milletler'in (BM) 20 Aralık 1952'de kabul ettiği, 31 Mart 1953'te imzaya açılan ve 7 Temmuz 1954'te yürürlüğe giren Kadınların Siyasal Hakları Sözleşmesi'dir. Burada kadınların bütün seçimlerde erkeklerle eşit koşullar altında oy kullanma, seçilme ve kamu hizmetlerine girme hakları düzenlenmiştir.

Tarihte Bugün 28 Kasım - Sayfa 4

1936 - Japonya, İtalya'nın Habeşistan'ı ilhakını tanıdı.

Daha çok Habeşistan (Köleler Ülkesi) ismiyle bilinen Etiyopya, tarihte bilinen en eski medeniyetlerdendir[kaynak belirtilmeli]. Kuruluşunu MÖ 13. yüzyıla kadar götürebileceğimiz Etiyopya devleti, 1936-1941 arasındaki Mussolini İtalya'sının istila ve işgal hareketini saymazsak, tarihi boyunca bağımsızlığını koruyabilmiş ve Afrika Kıtası'nın bazı Avrupa devletlerince sömürge yapılamamış tek ülkesidir. 1960-1990 yılları arası ülkedeki Eritre sorunu nedeniyle çatışmalı ve gerginliklerle geçirilmiştir.rn

Bilim adamları tarafından Afar bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda 3 milyon yıllık insan iskeleti kalıntılarına rastlanılması, tarihi çağların başlamasından çok önceleri bile bölgenin, insan toplulukları için bir yaşam sahası olarak kullanıldığını gösterir. Etiyopya'dan bahseden ilk tarihi belgeleri yaklaşık M.Ö. 5000 yılına kadar götürebilmek mümkündür.

İlk Çağ'da kuzeydeki Mısır Krallığının yöneticisi olan Firavunların altın, fildişi, tütsü ve köle aramak üzere Kızıldeniz kıyılarını takip ederek bu bölgeye geldikleri sanılmaktadır. Etiyopya topraklarında modern anlamda ilk kurulan devlet MÖ 8. yüzyılda ortaya çıkan D'mt Krallığıdır. D'mt Krallığı'nın MÖ 1. yüzyılda çöküşü ile beraber bölgede,yine aynı yüz yılda Aksum Krallığı ortaya çıktı. Aksum Krallığı zamanla güçlenerek sınırlarını Habeşistan dışında bugünkü Eritre, Cibuti, Sudan, Somali ve Arabistan yarımadasında yer alan Yemen'i içine alacak şekilde genişletti.